Bybel der natuure of historie der insecten. Deel 2

Tab. XLIII. Explicatio.

Historia Acari iconibus repraesentata.

Fig. I.

Acarus nativa magnitudine delineatus.

Tab. XLIII. verklaart.

De Historie van de Kaas-Wurm, in afbeeldingen vertoont.

Fig. I.

De Kaas-Wurm leevens grootte.

[p. 97]

Fig. II.

Acarus, intercedente microscopio depictus.

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.	Duodecim corporis Annuli.
a.	Caput, in quo bini conspiciuntur Pedum ungues, quorum ope anum suum prensat Vermis, cum subsilire conatur.
b.	Larynges, sive capita Asperae Arteriae extra cutim.
c.c.	Locus, ubi ex duobus maximis Asperae Arteriae ramis, transparentibus, duo laterales prodeunt ramuli, qui cum quarti Annuli ramulis, mutua anastomosi, sese conjungunt.
d.d.d.d.d.d.d.	Fistularum pulmonalium, quae per sequentes corporis Annulos translucent, anastomoses.
e.	Particula Pinguedinis per cutim transparens.
f.f.	Intestinula quaedam caeca, perlucentia.
g.	Insignis ramus Asperae Arteriae, qui in Annulo decimo, inter duos omnium maximos Tracheae ramos, per cutim transparet.
h.	Elegans quaedam Pinguedinis particula, in Annulo undecimo sita, translucens, pone quam, in Annulo duodecimo, bina ramorum Tracheae extrema conspiciuntur.

Fig. III.

Modus, quo Vermis sese in orbem contorquet, cum saltum suum facturus est.

Fig. IV.

Modus, quo orbiculata ista figura in oblongam mutatur, cum Acarus jam jam subsilit.

Fig. V.

Pedes, Oris partes, Ventriculus, Intestina. & alia quaedam viscera Acari, intercedente microscopio depicta.

a.a.	Bini Pedes, aut alias Dentes, & Ungues Vermis.
b.b.	Partium Oris corneo ossearum & Palati principium.
c.c.	Quatuor istarum partium Appendices.
d.	Ossicula cornea, quae hisce ossibus in situ debito continendis inserviunt.
e.	Gulae dilatatio, quam Ingluviem voco.
f.f.	Quatuor caecae Appendices sub Ingluvie.
g.g.g.	Ventriculus praelongus.
h.h.h.	Ramicificationes Asperae Arteriae in Ventriculo.
i.	Contenta transparentia.
k.k.	Principium Intestinorum caecorum, quae quaterna sunt.
l.l.	Horum duo substantiam flavoviridem continentia.
m.m.	Duo reliqua, quorum contenta coagulum referebant.

Fig. II.

Deese Wurm onder een vergrootglas vertoont.

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.	Syn twaalf Ringen des lighaams.
a.	Het Hooft, waar in men syn twee klaauwen der Voeten siet, waar meede hy om te springen syn Aars vat.
b.	De Strottenhoofden of Lugtpypshoofden, buyten het vel.
c.c.	De plaats, alwaar uyt de twee grootste en doorschynende takken der Lugtpyp, twee sytakskens gaan, dewelke inmonden met die van de vierde Ring.
d.d.d.d.d.d.d.	De inmondingen der Longaderen, die door de volgende Ringen des lighaams heenschynen.
e.	Een Vet deelken, dat door de huyt heen schynt.
f.f.	Eenige doorschynende blinde Darmkens.
g.	Een groote tak der Lugtpyp, die op de tiende Ring sig tusschen de twee aldergrootste takken, door het vel vertoont.
h.	Een aardig doorschynent deelken op de elfde Ring; waar agter men, op de twaalfde Ring, de twee uyteynden van de takken der Lugtpyp siet.

Fig. III.

De manier hoe de Wurm sig hoepelwys te samen buygt, als hy syn sprong wil doen.

Fig. IV.

De wys, hoe die hoepelwyse figuur in een langwerpige verandert wort, wanneer hy springt.

Fig. V.

De Voeten, de deelen des Monts, de Maag, de Darmen, en eenige andere ingewanden van de Wurm, in het groot vertoont.

a.a.	De twee Voeten, of anders de Tanden en Klaauwen van de Wurm
b.b.	De hoornheenige deelen van de Mont, en het Gehemelte, in haar begintsel.
c.c.	Haar vier Aanhang sels.
d.	De hoornbeenkens, die deese beenderen in haar situatie houden.
e.	De verwyding van de Keel, die ik Krop noem.
f.f.	Vier blinde Aanhang sels onder de Krop.
g g.g.	De Maag, die seer lang is.
h.h.h.	De takken der Lugtpypen in de Maag.
i.	De doorschynende inhoud.
k.k.	Het beginsel der blinde Darmen, die vier in getal syn.
l.l.	Twee der selve, die een geelgroene substantie bevatten.
m.m.	Twee andere, welkers inhoud als een stremsel was.

[p. 98]

n.	Caeci ejusmodi Intestini Fistulae pulmonales.
o.	Pylorus.
p.p.	Intestinum Colon.
q.	Rectum.
r.	Podex.
s.s.	Duae Pinguedinis particulae, una cum suis divisionibus, quibus unum caecorum Intestinorum innexum est.
t.t.	Geminae Ampullae glandulosae, & canaliculi Ductus Salivalis, qui tenui similis tubulo juxta Gulam ad Fauces fertur.
v.v.	Duae aliae Ampullae, una cum suis canaliculis & Fistulis pulmonalibus.
x.x.	Particulae quaedam Pinguedinis, harumque divisiones.
y.y.	Binae aliae ejusmodi Particulae, quae instar Appendicum cateniformium ibidem comparent.

Fig. VI.

Divisiones particularum Pinguedinis, magnitudine auctiore repraesentatae.

a.a.a.	Septem divisiones particularum Pinguedinis, in quibus Pingue, specie globulorum sphaericorum, oleosorum, collocatum cernitur.
b.	Modus, quo Fistulae pulmonum inter Pinguedinis cellulas feruntur.

Fig. VII.

Cerebrum, Medulla, & Nervi, aucta magnitudine depicta.

a.a.	Cerebri pars dextra & sinistra.
b.b.	Duo Nervi e Cerebri parte superiore prodeuntes.
c.	Duo Noduli, in quos modo dicti Nervi dilatantur.
d.d.	Duo subtiles Nervuli, ex Nodulis istis oriundi, ad Musculos Oris & Pedum tendentes.
e.e.	Duo Nervorum paria, quae e Medulla ad musculos Thoracis ablegantur.
f.f.	Duo validi Nervi, una cum suis dilatationibus, qui ad musculos, Alis Muscae movendis destinatos, sese conferunt.
g.g.	Multi subtiles Nervi, qui per musculos & viscera Abdominis distribuuntur.
h.h.h.	Quaedam istorum Nervorum ramificationes.

Fig. VIII.

Medulla & Cerebrum a latere exhibita.

a.	Cerebrum.
b.	Sinus Medullae.
c.	Foramen Medullae, per quod Gula transit.

Fig. IX.

Musculi quidam.

a.a.a.	Obliqui descendentes, biventres, quorum alter tendo ipsum in musculum inseritur.
b.b.	Lati transversales.
c.c.	Obliqui adscendentes.

n.	De Longaderen van een der blinde Darmen.
o.	De Maagportier.
p.p.	De Karteldram.
q.	De regse.
r.	Den Aars.
s s	Twee Vetdeelkens met haare verdeelingen, daar een van de blinde Darmen mee vereenigt.
t.t.	Twee klieragtige Vleskens, en de pypkens van het kwylkanaalken, die als een fyn pypken synde, naast de Slokdarm na de Keel gaat.
v.v.	Twee andere Vleskens, met haar pypkens en Longaderen.
x.x.	Eenige Vetdeelkens met haare verdeelingen.
y.y.	Twee der selve, die als kettingwyse Aanhangsels haar aldaar vertoonen.

Fig. VI.

De verdeelingen van de Vetdeelkens, nog grooter vertoont.

a.a.a.	Seeven verdeelingen van die Vetdeelkens, waar in men het Vet, in de figuur van ronde olieagtige klootkens geplaatst siet.
b.	De manier, hoe de Longpypen tusschen de vliesen van het Vet heen passeeren.

Fig. VII.

De Hersenen, Merg, en Senuwen in het groot.

a.a.	De regter en slinker syde van de Hersenen.
b.b.	Twee Senuwen, die naa bovenen uyt de Hersenen gaan.
c.	Twee Knoopkens, waar in deese Senuwen gedilateert worden.
d.d.	Twee subtiele Senuwen, uyt deese Knoopkens spruytende, die naa de Spieren der Bek en Voeten gaan.
e.e.	Twee paar Senuwen, die uyt het Merg tot de Spieren van de Borst gaan.
f.f.	Twee sterke Senuwen met haare verwydingen, die tot de Spieren, die de Vleugelen der vlieg sullen beweegen, geschikt syn.
g g.	Veele subtiele Senuwen, die tot de spieren en ingewanden des lighaams afgesonden worden.
h.h.h.	Eenige van haare Takken.

Fig. VIII.

De Merg en Hersenen op syde vertoont.

a.	De Hersenen.
b.	De kromme bogt des Mergs.
c.	Het gat des Mergs, waar door de Slokdarm passeert.

Fig. IX.

Eenige Spieren.

a.a.a.	De schuyns neergaande tweebuykige, waar van de eene pees in de Spier selve syn insertie heeft.
b.b.	De breede dwarse.
c.c.	De schuyns opklimmende.

[p. 99]

Fig. X.

Acarus Contractus: qua sub forma mihi Nympha Vermiformis audit.

Fig. XI.

Nympha haec naturali major repraesentata.

a.	Caput & Os ejus.
b.	Cauda suis cum Tuberculis.

Fig. XII.

Abscondita Nympha, ex contracta cute Acari evoluta.

Fig. XIII.

Eadem Nympha ultra naturalem magnitudinem aucta.

a.	Duo Cornicula futurae Muscae.
b.b.	Oculi.
c.	Proboscis.
d.d.	Primum par Crurum.
e.e.	Par Alterum.
f.f.	Alae complicatae.
g.g.	Ultimum par Crurum.
h.	Annuli corporis.

Fig. XIV.

Duae figurae Muscarum ex Acaris procrescentium, nativa magnitudine depictarum.

Fig. XV.

Musca Mas Acari, intercedente microscopio delineata.

a.	Ejus Antennae sive Cornicula.
b.b.	Primum par Crurum, horumque Articuli, Ungues & Pili.
c.c.	Par alterum.
d.d.	Par tertium.
e.e.	Alae ejus una cum malleolis subter illas sitis.
f.	Annuli Ventris.

Fig. XVI.

Exuviae Acari magnitudine aucta exhibitae.

a.	Pars superior fissae cutis, e qua Musca prorepsit.
b.	Pars inferior.

Fig. XVII.

Genitalia Maris.

a.	Cornea pars Penis, mirabiliter crispata.
b.	Pars Penis membranacea.
c.	Anterius Penis extremum, ita heic repraesentatum, prout vulvam Foemellae recipit, nec ipsum recipitur.
d.	Radix Penis nervea.
e.	Locus, quo Radix Penis dilatatur.

Fig. X.

De Kaas-Wurm in malkanderen getrokken, in welken figuur ik hera een Wurmswyse Pop noem.

Fig. XI.

Deese Pop in het groot vertoont.

a.	Syn Hooft en Bek.
b.	De Staart met syn Vratkens.

Fig. XII.

De verborge Pop, uyt de samengetrokke huyt van de Kaas-Wurm gesepareert.

Fig. XIII.

Deese Pop in het groot vertoont.

a.	De twee Hoornkens van de toekomende Vlieg.
b.b.	De Oogen.
c.	De Snuyt.
d.d.	Het eerste paar Beenen.
e.e.	Het tweede paar.
f.f.	De gevouwe Vleugelen.
g.g.	Het laatste paar Beenen.
h.	De Ringen des lighaams.

Fig. XIV.

Twee figuuren van de Vliegen uyt de Kaas-Wurmen, leevens grootte.

Fig. XV.

De Mannekens-Vlieg van de Kaas-Wurm in het groot vertoont.

a.	Syn Hoornkens.
b.b.	Syn eerste paar Beenen, met haar articulatien, nagelen en hayrkens.
c.c.	Syn tweede paar.
d.d.	Syn derde paar.
e.e.	Syne Vleugelen, met de hamerkens daar onder.
f.	Syn Ringen des Buyks.

Fig. XVI.

Het verlate vel van de Kaas-Wurm, in 't groot.

a.	Het bovenste gedeelte van de gespleete huyt, daar de Vlieg uyt gekroopen is.
b.	Het onderste gedeelte.

Fig. XVII.

Teeldeelen van het Manneken.

a.	Het hoornige gedeelte der Roede, dat seer raar gekronkelt is.
b.	Het vliesig deel der Roede.
c.	Het voorste van de Roede, dat ik soo vertoon, gelyk het de Schamelheyd ontfangt, en selfs niet ontfangen wort.
d.	De senuwagtige wortel der Roede.
e.	De plaats, daar de wortel der Roede gedilateert wort.

[p. 100]

f.f.	Testiculi ex flavo rubri.
g.g.	Vasa deferentia.
h.h.	Appendices sphaericae deferentium.
i.i	Vesicae seminales.
k.k.	Prostatae.

Fig. XVIII.

Partes externae Uteri & Vulvae.

a.a.	Postremi duo corporis Annuli.
b.b.	Primus Articulus extremitatis Uteri, pilis obsitus, duobusque ossiculis corneis, nigris, praeditus.
c.c.	Alter Articulus, qui in priore includitur, & circa extremum quoque corneo-osseus est.
d.	Articulus ultimus, pui a Pene recipitur, itidem corneo-osseus & pilis hispidus.

Fig. XIX.

Unus de sexaginta & quatuor Oviductibus.

a.	Perfectum Ovum, candidum, in Oviductu.
b.	Tria Ova imperfecta, coloris aquei.

f.f.	De Saadballekens, die geel root syn.
g.g.	De afbrengende Vaten.
h.h.	De bolwyse Aanhang sels der afbrengende Vaten.
i.i.	De Saadblaaskens.
k.k.	De Prostaten.

Fig. XVIII.

De uytwendige deelen van de Lyfmoeder en Schamelheyd

a.a.	De twee laatste Ringen des lighaams.
b.b.	De eerste Articulatie van de extremiteyt des Lyfmoeders, met hayrkens beset, en twee swarte hoornbeenkens.
c.c.	De tweede Artieulatie, die in de eerste opgeslooten wort, en op het eynde hoornbeenig is.
d.	De laatste Articulatie, die van de Roede ontfangen wort, en die hoornbeenig is, en met hayrkens beset.

Fig. XIX.

Een van de vierensestig Eyerleyders.

a.	Een volkome wit Ey in den Eyerleyder.
b.	Drie onvolkome Eyeren, van een wateragtige couleur.