Werken. Deel 2

9^e Hooftstuk

Van de staetsverwisselinge en verkentenis

Staetsverwisseling bij den Grieken peripetia is eene verandering van geval in een dat tegenstrijdig is aen t'gene men verwacht hadde.

Dese verandering geschied of waerschijnelyk of noodsakelijk, ofte op beijde de wijsen t'effens, gelyk in Edipus by Sophocles en word uijt gebeeld op dese wijse.

Eenen borger van Corinthen komt hem de dood van den koning Polijbus kenbaer maken, op dat hij het rijk in bestiering neme. Edipus die Polybus voor synen vader aensag, en beducht was van aldus te vervallen in bloedschande, volgens het dreijgement der godsspraek, antwoord hem, dat hy noijt sal gaen, waer syne moeder is. Den Corinthian segt daer tegen: dat 'et wel te sien is, dat hy sich selven niet kent,

[p. 263]

en om niet beroert is. Waernaer denkende hem eenen aengenamen dienst te doen, voegt daer noch bij, dat hij den soon niet en is van Polijbus en Merope: en hier begint Edipus verkentenis, die hem in eenen afgrond van ellenden nederstort.

Verkentenis volgens haere naems beduijdenis, is eene verandering overstappende van d'onwetentheijd tot de kennis, om den haet of de vriendschap te verwekken, in, of tegen de voornaemste persoonaedjen, die den poéet voorgenomen heeft gelukkig, of ongelukkig te maken.

Daer is geene beter verkentenis dan die t'effens en geheel onverwachts de verwisseling van staet voor oogen stelt, ende den held van het treurspel doet vallen van een uijterste geluk, in eenen afgrond van ongeluk, ofte in tegendeel uijt den afgrond van ongeluk, doet opklimmen tot het opperste geluk; het eerste word bevestigt in den Edipus van Sophocles.

Hier uijt volgt dat de verkentenis om goet te sijn moet

1^o	spruijten uijt de grond van de fabel
2^o	kort, en
3^o	klaer zijn.