|
| |
| |
| |
Eerste bedrijf
1en Uytgangh
Philippicus, Photinus
Mynheer ik ben 't gevaer te nauwernoot ontcomen:
Geheel het leger is voor Phocas; 't ryk van Romen
Heeft eenen and'ren heer, dan Vorst Mauritius.
Die tydingh perst my 't hert, Mijnheer Philippicus,
Des keysers onheyl sal den staet met hem verpletten.
Een wederspannigh heir verkent nogh Recht, nogh wetten;
Den Rykstaf buygt voor 't sweert, t vermogen voor 't gewelt.
Soo ras in't leger wiert des vorsten last vermelt
Tot overwinteringh der benden, in het Noorden
Van d'Isterstroomen, rees in alle de slaghorden
Den oproer: het gesach der oversten was uyt.
De scharen rotten t' saem, en roepen overluyt:
‘Indien Mauritius het Noorden wil bewaren,
‘Hy treck er hene, en stut den inval der Avaren,
‘Wy houden goede wacht, aen dees sy van den vloet.
‘Syn afgekeertheyt is ons langh bekent; het bloet
| |
| |
‘Der crygslien was van outs by hem in cleyne waerde.
Op desen roep verschynt elk met den blooten swaerde
In d'hant. De Ruytery en 't voetvolk onder een
Vermengt, en eens gesint, betuygen in 't gemeen,
En sweeren nimmermeer Mauritius te volgen,
Geen insicht, geen ontsach can breyd'len de verbolgen
Gemoederen. Men trapt de standaerts met den voet,
Men schuert de Vaenen: al wie tegenworstelt moet
Verplet syn. Endelyk begint men te bedaeren
Door t' samenstemmingh, en eenwilligheyt der schaeren
Tot wederspannigheyt: soo ryst, uyt twist, verdrach,
Uyt stooringh, rust. Men raemt aen wie men sal 't gesach
Des legers, met de Kroon en Keyserstaf opdragen.
Maer nimmer was myn hert door meerder schroom verslagen
Dan als ik Phocas sagh verheffen op den schilt,
En door het leger, nu gheel vreedsaem en gestilt,
Omdragen, met gejuych, en hantgeklap der troepen,
Door wie men onder een, eenstemmigh hoorde roepen
‘Langh leve Phocas, vorst van Rome.
Myn heer, dat ik my selfs niet tegenwoordigh ben,
Naer een soo vreemde maer. Hoe? Phocas, vorst van Romen?
Een hopman tot dien trap van eer en grootheyt comen,
Tot onderdruckingh van Mauritius? een helt
Door vorstelyke keur, in's keysers troon gestelt?
Is uw' verbaestheyt groot de myne en is niet minder;
| |
| |
Dogh geene grootheyt is op aerden vry van hinder;
't Geluk, gelyk de ramp, heeft synen wederkeer,
Men merkt hier in, 't beleyt van eenen opperheer,
Voor wiens gerechtigheyt en goddelyk vermogen,
Den koningh en den slaef eenparigh syn gebogen.
Indien men dit beleyt naukeuriglyk doorsiet
Des keysers ongeluk en is soo wonder niet.
Gy hebt met my verwenscht, het gen wy nogh betreuren,
Wanneer Chaganus, schier voor Constantinus mueren,
Die groote menigte van krist'nen, in hun bloet
Versmoorde, om dat den vorst, uyt een te wreet gemoet,
Ontsey voor yder hooft vier penningen te geven.
Naer dese daet begost hem yder te begeven,
Syn naem wiert hatelyk by menigh onderdaen;
Men sagh hem voor tiran en niet voor keyser aen.
Ik selve die tot hem, soo vierigh ben genegen,
En con niet, sonder schroom, die wreetheyt overwegen.
Myn heer, wie hadde dit oyt van den vorst verwacht?
Hy, die soo yverigh Godts wetten nam in acht,
De clachten der gemeent genadiglyck aenhoorde,
En't heyligh Recht soo kloek met synen schouder schoorde
Wort door een misslagh quyt den roem van soo veel deught.
En met'erdaet wanneer myn ziel dat feyt geheught,
Mauritius doet my Mauritium vergeten.
Al sien wy eenen vorst op's werelts troon geseten,
Al voert hy 't hoogste woort naervolgens synen wensch,
| |
| |
Hy is soo wankelbaer als eenen andren mensch.
Dit leert my syn misdaet medogentlyk aenschouwen;
Hoe grof hy heeft gefaelt, syn rampen doen my rouwen,
En toont my syn bedryf 't gen ik verwysen moet,
Syn onheyl houdt my voor 't gen my versuchten doet.
Terwyl voor myn gesicht syn groote deughden schynen,
't Gelykt my dat syn feyl allenxkens gaet verdwynen:
En als ik hem aenschouw met sulk een straf beswaert
Het dunkt my dat hy was een beter nootlot waert.
Dit doet my synen val, en ondergangh beclagen,
Dit wekt my om voor hem myn goet en bloet te wagen.
Ik stem uw opset toe, en blyv' hem tot'er doot
Getrouwhigh; mynen eedt verbindt my in den noot
Te sterk, om dat ik hem lafhartigh sou verlaten.
Indien myn raet, of daet, of leven hem can baten,
Ga voor, ik volgh u na door allerley gevaer.
k' Heb langh daer op gemikt, en vinde niet, alwaer
Beginnen om den loop syns ongevals te stutten.
Al d'oudste benden en krygsoversten beschutten
Den Dwingelant; hy praelt vol hoogmoet, en trotseert
Mauritius, met al wie syn bevelen eert.
Waerschynlyk wie dien vaert betracht te wederstreven
Verwaereloost met syn, ook synen keysers leven.
Best sullen wy dien storm ontwyken in 't begin
En schuylen, met den vorst en 't vorstelyk gesin,
Tot Theodosius met d' Asiaensche scharen
| |
| |
Ons ondersteune in dese aendringende gevaeren...
Hier comt den keyser self met Narses, hooren wy
Wat tot syn onderstant hem best geradigh sy.
| |
2en Uytgangh
Mauritius, Narses, Philippicus, Photinus
O Vorst, het is my leet u dit bericht te geven.
Philippicus, syt gy alleen my trouw gebleven?
Heer keyser, 'k heb vergeefs het uyterst uytgestaen,
Geheel het leger keert den nek, wy syn verraen.
Hoe? heeft er dan niet een van soo veel krygsgeleden
En oude benden voor Mauritius gestreden?
Den veltheer Priscus wiert in 't eerst der muytery
Gevangen als een guyt, en door de ruytery
Gebracht voor Phocas, die onaengesien syn jaeren
En daden, d'handen smeet in syne gryse hairen
Nogh vers belauweriert, en sleurd' hem als een hont
| |
| |
Ter aerden, twyl den helt aen syn eelmoeden mont
Niet d'alderminste clacht uyt ondult liet ontvlieden.
d'Omstaende bende der meyneedige oorloogslieden
Involgende den haet van Griekens dwingelant,
Doorbooren 't oudt geraemt en krimpend ingewant
Des veltheers, met gewelt van vinnigh hellebaerden,
Tot dat hy crachteloos blyft uytgestreckt ter aerden,
Waer Phocas, met den voet, hem 't stervend hert toedouwt.
Dit sagh een lyftrouwant door wie 't my wiert ontvouwt,
Terwylen wy 't gevaer te samen syn ontvloden.
Hier nevens dee hy dooden
Den marschalk Pertinax, met twintigh van syn wacht.
Gy siet uyt dit begin wat uytcomst my verwacht:
Dogh niet verbaest my, 'k ben gheel in den wil des Heeren
Getroost. Com, Narses; com, Photinus, 't luk can keeren:
Beset de suyerpoort en burgwal; rukt by een
Wat wapen dragen can, 't gevaer is algemeen:
Haelt op de valbrugh; schikt de roosters; spant de keten;
Ondekt de borgery, en alle d'ingeseten
| |
| |
| |
3en Uytgangh
Mauritius, Philippicus
Philippicus, den burgh is u vertrout:
Ga, schik myn lyfwacht waer den noot vereyscht, ontvout
's Rykx standaert; 't is nu tyt van winnen, of van sterven.
O Vorst! k sal 't leven eer dan myne trouheyt derven.
| |
4en Uytgangh
Gy die geheel den al bestiert, naer uwen wil,
En alle uytwendige beroerten altyt stil,
En ongestoort doorstaet: gy die de tegenwichten
Van rampen en geluk beswaren cont en lichten
Met eenen oogewenk; die aller scheps'len lot
In uwen eeuw'gen raet geschikt hebt. Grooten Godt!
By wiens almogentheyt en eyndeloose waerde
Al 's werelts grootheyt is, gelyk wat stof en aerde:
Gy hebt my in gesach, geluk en mogentheyt
Verheven, mynen troon door glans en majesteyt
Verheerlykt, boven al des werelts koninkrycken.
't Beliefd' u myn geslacht en stamme te verrycken
Met kindren soet van aert en edel van gemoet:
't Beliefd' u myn gesin met vollen overvloet
Van aerdsche goederen te zeg'nen. Al die gaven
| |
| |
Uyt deernis, my gejont den minsten van uw slaven
Syn d'uwe; in uwe hant is gheel myn rust en macht,
Myn scepter, kroon en ryk, myn leven en geslacht,
Gelyk 't al van u quam, soo moet het naer u keeren.
Gy kont my van geluk, besittingen, en eeren
Beroven als 't u lust. 'k Heb tegen u misdaen,
En ben volveerdigh om van uwe hant t'ontfaen
Soodan'ge straf als 't u behaegt my op te leggen.
k'Verwacht uw vonnis, en wil sonder tegenseggen,
Aenveerden het besluyt van uw genadigh hant.
O goedertieren heer! kapt, kerft hier, schend en brand
Verplet, vermorsel my, verniet my in dit leven,
Behoudens dat gy 't my voor eeuwigh wilt vergeven:
Maer t' wyl g' uw strenge recht met myne straf voldoet,
Ey, spaer togh, bid ik u, spaert het onnoosel bloet,
Spaert myne gemalin, en kinderen te gader.
Al wat 'er is misdaen misdee den man en vader,
Den man en vader wenscht alleen gestraft te syn.
Stort neder, goede Godt, stort neder al de pyn
Die myne sond verdient op myn strafweerde leden,
En laet, ik bid u weer, d'onnoosele met vreden.
| |
5en Uytgangh
Mauritius, Conon
Maer, wat vraegt Conon?... Spreek.
Heer keyser, 't crygsgerucht
Bedaert, het lantvolk comt niet meer naer stat gevlucht
| |
| |
De borgery begint haer vreese te betoomen.
Door wien hebt gy soo ras dees nieuwe maer vernomen?
Ick com uyt Narses naem, die door Photinus wacht
Hiervan versekert wiert. Nauw was de wraek volbracht
Op Priscus oude romp en afgeslete leden,
Of Phocas voelt syn hert bevredight: 't licht der reden
Ervonkt in synen geest. Dat dierbaer heldenbloet
Soo jammerlyk gestort verbeelt aen syn gemoet
De reukeloosheyt van syn aenslagh. Het meedoogen
Ontstelt syn woeste ziel, en 't schynt dat m'in syn oogen
Of traenen wort gewaer of iets aen traen gelyk.
Tot drymaels keert hy die naer 't uytgestrekte lyk,
Tot drymaels tracht hy 't selve uyt deernis aen te spreken,
Maer syne stemme blyft in syne keel versteken,
De droefheyt houdt met cracht syn spraek en woorden op.
d'Omstaende schaeren staen verslagen; eenen trop
Van deftige oversten en moedige hoplieden,
En sien niet wat dien rouw en weedom magh bedieden.
Men schikt de legerplaets, en, sonder iemants last,
Een yder kiest de wyk, die op syn bende past.
Segh Narses dat hy sigh doet vorder onderrichten:
Blyft dese tydingh vast sy sal myn hert verlichten.
| |
| |
| |
6en Uytgangh
Rampsaligen, ga heen: den grontsteen is geleyt
Tot uwen ondergangh; gy siet niet dat men vleyt
Om dies te veyliger u in het net te krygen.
Vraegh Narses vry om raet, hy sal u seker swygen
't Gen hem onkundigh is: den Keyser Phocas stelt
Tot uw verderf in 't werk en listen en gewelt.
Uw grootheyt is ten eynde, en uw geluk verloopen;
't Bloet der gemeenten heeft te langh om wraek geropen.
|
|
Auteursrecht onbekend