Den wech des eeuwich levens

[p. 551]

Het XXXI. Capittel.
Van den vijfden middel om de meditatien te vermeerderen, oft van de Eeuwicheydt.

Voor-stellinghe der plaetse, ghelijck in't beeldt.

Ghebedt, als voren.

HEt 1. point. Ghelijck alle de rivieren bloeyen inde⁺ zee, soo strecken haer alle saken na d'eeuwicheyt, ende sommighe bedervelijcke dinghen verwachten eene eeuwighe onbedervelijckheydt, maer sommige sullen weder-om keeren tot haren niet, ende daer inne blijven. Aenschout dan als uyt een schau-plaetse alle creaturen, ende over-leght op hoe korten tijdt alle dinghen voor-by sullen gaen gelijck eene schaduwe; soo veel bloemen, vruchten, dieren ende wercken, alsoo dat die voor-aen noyt meer in der eeuwigheydt en sullen zijn; ende slaet uwe ooghen op u selven, versekert zijnde dat u leven ghelijck de andere dinghen voor-by gaen sal, ende dat 't selve noyt dan in't oordeel vernieut en sal worden. Al-soo Xerxes van eenen⁺ berch over-siende sijnen seer grooten legher, ende over-legghende hoe korten tijdt gheheel den selven soude leven, heeft begonst ce weenen: maer wy oversten hebbende de ijdelheydt der dingen, die ons van de deughdt aftrecken, laet onse ooghen keeren tot de deughde ende d'eeuwighe dinghen.

Het 2. point. Bemerckt datter is tweederhande eeuwicheydt, eene geluckighe ende eene ongeluckighe, ende dat het nootsakelijck is een van tween te beerven, ende dat het nu in uwe macht is de deught te volgen, ende de salichste eeuwicheydt te verkrijgen; oft eylaes! de sonde te volghen, ende gheworpen te worden in de eeuwighe ellenden. Over-leght hier wat⁺ dese eeuwicheyt is, te weten, eenen oneyndelijcken, onbegrijpelijcken, ende seer langen tijdt. In de selve en zijn niet alleenelijck veel meer jaren, dan daer zijn sterren des hemels, sanden der zee, ende druppelen waters, ende oock bloemen ende bladeren der boomen, maer oock hondert duysent milioenen meer dan al dit te samen. Ende al waer 't dat iemandt van het beghinsel af tot den eynde des wereldts toe

+ Ydelheyt ende verganckelijcheyt des werelts.

+ Xerxes heeft over sijnen leger geweent.

+ Wat de eeuwicheydt is.

[p. 552]

veel jaren telde, ende dat hy die af-trock van de eeuwicheydt, hy en soude nochtans noyt soo veel konnen begrijpen, oft d'eeuwicheydt soude euen-wel⁺ gheheel ende ongebroken blijven. Nu bemerckt hoe seer dat de eeuwicheydt vermeerdert de pijnen der verdoemde, door dien dat in de selve gheene schorssinghe gevonden en wordt, noch geenen troost oock niet van een druppel waters, noch oock geen eynde,⁺ want hunnen worm en sterft niet. er contrarien hoe groote salicheydt dat van de selve eeuwichheydt komt tot de salige, de welcke hebben de meeste versekertheydt, ende seer versekerde besittinge van het opperste goet; want sy en sullen in der eeuwichheydt⁺ geenen honger noch dorst meer hebben. Wat isser dan dat den mensch brenght tot soodanige uytsinnicheydt, dat hy de gheluc-salighe eeuwicheydt versmaedt, ende al willens valt in de eeuwighe pijnen, droefheden ende tormenten? Voorwaer Heer⁺ ick moet roepen met uwen Propheet: Ghy hemelen verschrickt u hier af, ende ghy hare poorten wordt krachtelijck verwoest. Laet u dan voor-staen dat u een van tween over-komen is, te weten, oft dat ghy salich zijt in den hemel, oft ('t welck niet gheschieden en moet) dat ghy verdoemt zijn in de helle, ende bepeyst wat ghevoelen ghy als-dan sout hebben om de deughdt te aenveerden.

Het 3 point. Bemerckt in alle uwe ghedachten woorden ende wercken, dat ghy moet een van dese twee eeuwicheden verkiesen: want al dat eens ghepeyst, gheseydt, oft ghedaen sal zijn, dat sal eeuwich wesen, door dien dat eens ghedaen is, niet en kan on-ghedaen zijn: ende daerom sal het selve den mensch oft eeuwelijck salich-maken, oft verdoemen. Men moet hier om alle wercken rijpelijck ende bedachtelijck doen, aen-ghesien datter gheenen weder-keer en is, noch sulcken verbeteringhe, dat de saken niet gheschiedt en souden zijn; maer ghelijck⁺ eenen seyde, wy schilderen, wy schrijven voor d'eeuwicheydt, alleen eeuwich werck sal sijnen meester prijsen oft laken; want al worden de sonden door de penitentie uyt-ghevaeght, nochtans en wordt d'onnooselheydt niet weder-om ghegheven.

+ D'eeuwichheyt vermeerdert de pijnen der verdoemde.

+ Marc. 9.

+ Apoc. 7.

+ Ierem. 2.

+ Wy schilderen wy schrijven voor de eeuwicheydt.

[p. 553]

Ghebedt.

O Mijnen eeuwighen Godt, ghy blijft alleen stant-vastich, ende by u en is gheene veranderinghe noch verkeeringhe, want al verouderden alle dinghen ghelijck een kleedt, ende veranderden⁺ ghelijck een decksel-kleedt, nochtans ghy mijnen Godt zijt den selven, ende uwe jaren en sullen niet beswijcken. Maer wy het werck uvver handen, vaten vanden pot-backer, die heden zijn ende morghen niet en verschijnen, versuchten ghelijck alle creaturen, tot dat dit bedervelijck aen-doet d' on-bedervelijckheydt,⁺ ende het stervelijck aen-doet d' on-stervelijckheydt. Ende alsoo ons hier eenen korten tijdt ghegheven vvordt om te leven, soo haken vvy tot het eeuvvich leven; maer eylaes! oft vvy en kennen den vvech niet, oft dien ghekent hebbende, verlaten vvy den selven. VVant vvelcken is anders desen, dan uvve voetstappen te volghen, die den wech zijt in t exempel, de waerheyt in de belofte, ende het eeuwich leven in den loon, soo wanneer als dien dach inder eeuwicheydt verschenen sal zijn? Och met hoe groote ende on-vertellijcke blijdschap sullen wy versaedt worden, als wy de deughdt sullen hebben ghevolght, ende uwe stemme ghehoorsaem geweest? Och wat ghenoechte sal't zijn, dat de selve naer seer veel eeuwen noch gheheel sal wesen! ende als wy gelaeft sullen zijn met de beecke uwer wel-luste, datter noch sal zijn eene on-uyt-puttelijcke zee ende eeuwige fonteyne! O saligen honger ende dorst, na den vvelcken volght soodanighe versaedtheyt! O salighe verachtinge, die d'eeuwige eere verheft! O salige droefheyt ende arbeyt der deught, na den vvelcken volght d'eeuvvige ruste ende blijschap! Hoe lieflijck zijn uvve tabernakels⁺ Heere der heyr-krachten! mijne siele verlanght ende verflout na de voor-hoven des Heeren, ende het schijnt dat alleen den tijt onser tribulatien seer kort ende licht is, die t' eeuvvich gevvicht der glorien in ons vverct. Maer nochtans om dat den mensch niet en vveet oft hy liefde oft haet vveerdich is, soo sijne vreese ende bevinghe my over-komen, d'eeuvvighe glorie noodt my, ende⁺ d'eeuvvige straffinghe vervaert my. VVat sal ick doen? Laet ons o mijne siele gaen in't huys onser eeuvvicheydt, ende laet ons

+ Psalm. 101.

+ 1. Cor. 15.

+ Psalm 8.

+ Psalm. 54.

[p. 554]

d'eeuwighe jaren in ons ghepeys hebben: niet en isser saliger dan de goede eeuwicheyt, ende niet droever dan d' on-salighe. VVien soude het lusten eenen ooghen-blick oft eenen korten tijdt te lacchen, om in der eeuwicheydt te schreyen? Hoe sal 't hem lastich wesen door de deught te laten varen de ghenoechte des wereldts eenen oogen-blick durende, die op d'eeuwicheyt sal peysen? VVien sal den arbeydt van de deughdt swaer zijn, die sal aen-sien den eeuwighen loon? Ghy o eeuwighe VVaerheydt, aen-biedt eeuwighe eere ende blijdschap; de werelt 't ghene maer eenen oogenblick en duert: wat sal ick wenschen in alle eeuwicheden verkoren⁺ te hebben? Wat soude den rijcken vreck verkiesen, eyschende een droppel waters in de tormenten soo veel jaren langh, maer te vergheefs? Daer is een al te groote spatie tusschen de salighe ende on-salighe sielen: d' on-salige oock om een sonde gesloten zijnde in den eeuwighen kercker, te vergheefs wenschen sy om eene ure tot hunne salicheyt, die soo veel jaren hunne herten versteent hebben, om dat sy op uwe weghen niet en souden⁺ peysen, dien ghy in uwe gramschap ghesvvoren hebt, in dien sy in uvve ruste sullen gaen. Verleent my alder-goedertierensten Godt, alsoo d'uyterste ende d'eeuwicheydt der selver te bemercken, dat ick u in de eeuvve der eeuvve mach loven. Amen.

+ Luc. 16.

+ Psalm. 94.

Pracktijcke, om dat de ghedenckenisse der eeuwicheydt vast in het herte bevestight soude worden.

⁺D' Eerste. Bemerct in de creaturen dickwijls d'ijdelheyt der selver, ende laet u vastelijck voorstaen, in dien ghy eenige van die versaect, dat ghy voor eene tijdelijcke eene eeuwige sult hebben: gelijck by exempel, in dien ghy om Godts wille, eere, ghelt, eenich ghemack des lichaems, uwen eygen wille in eenige sake verworpt, gy en hebt die niet verloren, maer ghy hebt de selve, die te voren tijdelijc ja oock maer van eenen oogen-blick en waren, eeuwich gemaect. Dese oeffeninge is seer krachtich, sonderlinge indien die dickwijls met der daedt wordt gebruyckt, oft met der herten voor gehouden. Gelijck by maniere van segghen, ghy zijt seer toe-gedaen aen desen boeck beelt, huys, acker, kinderen, nemet soo als oft u die van Godt

+ Die iet tijdtlijcks verlaet sal 't eeuwich verwerven.

[p. 555]

af ghenomen wierden, oft dat hy die van u begheert, om inder eeuwicheydt te bewaren, ende om eeuwich te maken. Peyst oock dat het u bevolen sal worden, dat ghy van plaetse, officie, wooninghe sult moeten veranderen, dat ghy sult moeten gaen in 't perijckel uwes levens, ende gheeft al 't selve Gode terstondt over met eenen gewillighen ende over ghegheven moet niet als oft ghy u die soudt verliesen, maer om 't gene dat ghy bemindt eeuwich te maken. Want dat onsen Salichmaker gheseydt heeft van de siele: Die sijne siele sal verloren hebben, sal die vinden, geeft plaetse in alle andere dingen. Ende en oeffent u niet alleen in toe-komende, maer oock in voorleden dinghen, in de welcke ghy eenen weder-spannighen wille hebt beproeft, op dat ghy dien mooght verbeteren, ende boogen tot profijtelijcke dingen. De tweede. Stelt dese bemerckinghe door alle uwe wercken, te weten, dat die noyt on-gedaen en konnen zijn, als sy een ghedaen zijn, ende maeckt dat die soodanich zijn, als ghy inder eeuwicheydt sult wensche de selve gheweest te hebben.

De derde. Als uwe wercken ghedaen zijn, over loopt die weder om, ende overleght u gebedt, ende uwe woorden, ende weet dat al datter tot dien ooghenblick ghedaen oft ghepeyst is, nu eeuwich is gheworden, want het ghene dat eens ghepeyst, gheseydt oft ghedaen is, en kan niet on-ghedaen zijn.

Schiet-Ghebedekens.

DEn mensch is de ijdelheyt gelijck gevvorden, sijne dagen⁺ gaen voor-by ghelijck eene schaduvve.

Eens menschen dagen zijn als hoy, ghelijck eene bloeme des⁺ veldts sal hy uyt-bloeyen.

Den Heere vvet de daghen van de on-bevleckte, ende hunne⁺ ervenisse sal in der eeuvvicheydt zijn.

+ Psalm. 143.

+ Psalm. 102.

+ Psalm.. 36.