Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XXVIII. Capittel.
Van den tvveeden middel om te vermeerderen de meditatie ende hare begeerten (te vveten) om met sulcken grooten voorsichticheydt de deught te verkiesen als vvel de kinderen der vvereldt vvereldtsche saken doen.

VOor-stellinghe der plaetse, ghelijck in't beeldt: 't bereydende ghebedt, als voren.

Het 1. point. Bemerckt hoe voorsienich dat de kinderen+ deser werelt zijn in hunne handelingen; in rijcdommen, welluste, oft eere te verkrijgen; hoe neerstich om t' onder-soecken goeden raedt; hoe bereydt ende onvermoedt, om te vol-brenghen, dat sy sien hun profijt te zijn: hun en vervaren noch perijckelen der zee, oft moordenaren, noch geduerigen arbeyt, noch ongelucken van andere. Vergelijckt dese met de neersticheyt, die de kinderen des lichts doen om hunne salicheyt te voorderen, ende neemt voor u in eene soo ghewichtighe sake, als is uwe salicheydt, u te beraden met d'alder-voorsichtichste ende wijste: mach en laet niet oe, dat Godt over u sijnen knecht met rechte soude mogen klagen, seggende: Wie isser+ blindt dan mijnen knecht, oft wie isser doof, dat den ghenen, aen den welcken ick boden hebbe gesonden? Ende aen-gesien dat niemant en kan weten wat in+ den mensche is, dan den gheest des menschen, die inden+ mensch is, soo moet-men voor al te rade gaen de rechte reden, onbedorven door eenige genegentheyt, ende men moet weten, dat 't selve als-dan genoeghelijck gheschiedt, soo wanneer wy onse sake, als oft sy eenen vremden aenghingh, ons selven voor oogen leggen ende onder-soecken, gelijck den Propheet Nathan aen den Koninck David fraey voor+ ooghen heeft ghehouden de leelijckheydt van sijne sonden: ende ghelijck de vrouwe van Thecua hem+ wijs gemaect heeft dat hy Absalon in gratie soude ontfangen. Siet dan uwe verkeeringe, u leven, oft een deel van 't selve niet met uwe (om soo te seggen) maer met eens anders ooghe, onder-soeckt oft ghy dat in een ander soudt voor goedt houden, hoe ghy hem in dit oft dat soudt raden, ende wat wech ghy

hem soudt wijsen, neemt ghy den selven als sekerder ende bequamer tot de deught ende salicheydt. Ten laetsten, bemerckt hoe groot ende hoe bitter dese verwijtinge met recht in't oordeel sal wesen, alsser sal bewesen worden, dat den ghenen, die den wech aen andere heeft ghewesen, ende andere door geleertheydt heeft voor-ghegaen, nochtans selve gedoolt+ heeft, ende in duysternissen ghevallen. Want eenen knecht, die den wille van sijnen Heere weet, sal+ niet veel slaghen geslagen worden, ende die de wet weet ende niet en doet, 't is voor hem sonde.

+Het 2. point. Bemerckt dat ons niet soo seer af en treckt om goede raden t'aenveerden, dan eene verouderde gewoonte: want hoe veel vermaninghen zijnder van noode, om dat iemandt eene quade geneghentheydt+ soude af-legghen? De beenderen van den mensch (seght Iob) worden vervult met de ghebreken sijnder jonckheydt, ende sullen met hem in't stoffe slapen. Het segghen dat den Wijse-man+ is: Den jonghelinck naer sijnen wech die hy hem ghewent, en sal van dien niet wijcken als hy oudt gheworden sal zijn: 'T welck soo waerachtich is,+ dat Ieremias 't selve willende uyt-drucken geseyt heeft: In dien eenen Moriaen kan veranderen sijn vel, oft den Luypaert sijne verscheydentheden; soo sult ghy oock goedt konnen doen, naer dat ghy quaedt gheleert hebt. Want de ghewoonte is ghelijck eene tweede nature, ende ghelijck eene ketene+ daer den mensche mede ghevonden wordt, ghelijck den heylighen Augustinus gheseyt heeft: Ick was (seyt hy) ghebonden niet met vremdt ijser, maer met mijnen ijseren wille, den vijandt hadde mijnen wille, ende hadde my van den selven eene ketene ghemaeckt, ende hy hadde my ghebonden; want door den quaden wille is voorts-gekomen de welluste, ende als-men de welluste dient, soo groeyt daer uyt eene gewoonte, ende als-men de gewoonte niet en weder-staet, soo komt daer af eene nootsakelijckheydt. Waer-om als ghy by u selven overleght van de deught te volghen, ende de sonde te schouwen, soo weet dat ghy u hier voor seer moet wachten, dat ghy aen de boosheyt geenen tijt en geeft om te verouderen, ende dat ghy van den eenen trap

niet en valt in eenen argeren, gelijck de heyligen Apostel Petrus, als hy eerst Christus hadde gheloochent; ten tweeden met eenen eedt hem heeft versaeckt, ende ten derden oock vervloeckt. Lazarus vier daghen doodt zijnde, en konde niet verweckt worden dan met tranen ende roepen, het welc eene ghelijckenisse is van eenen sondaer, die door het gebruyck+ der sonden is begraven, gebonden, bedeckt, stinckende ghemaeckt, ende ghesloten en onder eenen grooten steen, te weten, onder de quade gewoonte.

Het 3. point. Bemerckt dat alle 'tghene, dat in de+ wereldt is, gheschapen is van de milde handt des Heeren, soo wel tot onsen ghebruycke, als oock tot onse leeringhe ende onderwijsinghe. Daerom seyde den salighen P. Ignatius, datter by-naer niet gevoeghelijcker en was tot een geestelijck leven, dan de handelinge oft gemeynschap met Godt almachtich, die eene deughdt oft Godt-vruchtighe gheneghentheyt is, door de welcke wy uyt de geschapen dingen trecken 't gene dat tot ons geestelijck profijt kan helpen, ende dat onse herten ende begeerten kan op-heffen tot hemelsch dingen om de memorie vruchtbaer te maken van Godt vruchtige gepeysen ende ghelijckenissen, ende den wille met die als met fackelen t'ontsteken. Ende siet hoe ghy de selve tot noch toe ghebruyckt hebt, te weten, oft ghy dit gedaen hebt gelijck eenen wijsen Sone Godts, oft ghelijck een peerdt ende muyl, in de welcke geen verstant en is. Want door soodanige bemerckinge komen den mensche+ verscheyden gelijckenissen te voren; soo dat wy door eenich sienelijc dinck klimmen tot d' onsienelijcke; gelijck als wy door de schoonheyt van 't gene dat wy sien, bemercken als door eenen voetstap de Godlijcke schoonheyt, oft als wy door onsienelijcke geschapen dingen, gelijck is onse siele, op-staen om te beschouwen den onsienelijcken Godt, oft ten laetsten door sienelijcke dingen ons porren om andere sienelijcke te beschouwen, gelijck ons dit de Goddelijcken wijsheydt door gelijckenisse ende parabelen heft bewesen. Geluckich (seght Richardus) zijn sy, aen wien+ in eene leere verandert ,dat voor andere plach te zijn tot eenen val. Hierom wilt ghy u selven tot de deught verwecken ende hebben eene over-vloedige materie

van meditatien ende ghepeysen? aensiet dese sienelijcke werelt, ende verwondert u van hare schoonheydt ende verscheydenheyt, ende bemerckt hoe de creaturen haer hebben tot haren Schepper. Ten+ eerste, naer het seggen van Trismegistus: Sy zijn+ ghelijck eenen spieghel der Goddelijcker dinghen, ende eenen boeck vol Goddelijckheyt, sprekende in onse ooren sijne macht, sijne wijsheyt, ende goedtheydt, ende lovende hem hier af. ten tweeden, sie hoe sy hem allegader gehoorsaem zijn. Ten derden, hoe sy u al te samen dienen, ende u onder-wijsen, indien+ ghy't wel wilt aenmercken. Waerom den Wijsen-man+ seyt: Gaet o luyaert tot de miere: Ende de Wijsheyt selve: Zijt voorsichtich gelijck serpenten ende simpel ghelijck duyven. Ten vierden, hoe sy allegader arbeyden, soo om haer-selven te behouden, also ooc den meesten-deel om naer hare gesteltenisse te wassen ende volmaect te worden, ende dit al tot onse onder-wijsinghe op dat wy insgelijcks voorts souden gaen in den wech des Heeren, ende van daghe te daghe wassen, ende behouden dat wy verkreghen hebben.

Ghebedt.

EYlaes! o eeuwich licht, minnelijcke waerheyt Iesu Christe.+ VVijsheydt des Vaders, Enghel van den grooten raet, me hoe dicke duysternisse zijn vvy omringhelt. Verlicht de gene, die sitten in de duysternisse ende in de schaduwe des doodts, om te bestieren onse voeten in den wech des waerheydts ende vreedts. VVy sien ander lieden gebreken ende schaden, ende wy en achten+ d'onse niet: in die zijn wy scherp siende, ende in d'onse blindt,+ O hoe veel voorsichtigher zijn de kinderen van dese werelt in haer gheslachte dan de kinderen des lichts? VVant wy raden onse vrienden N. dese oft die saken als beter zijnde, te weten, dat den wech tot de eeuwicheydt niet wederkeerlijck en is, dat den dach, ure, ooghenblick der doodt onseker is, dat wy moeten leven als oft wy dese ure souden sterven. VVy hebben eene walge van ander lieden ghebreken, ende vvy zijn gereedt om die te berispen ons selven smeecken vvy, soeckende ontschuldingen+ in de sonden. En sout ghy met recht niet moghen segghen: Medecijn-meester gheneest u selven, aenghesien vvy ander goe-

den raedt gheven, ende selve den quaden volghen. O wat straffen oordeel is daer voor den knecht, die weet den wille van sijnen+ Heere, ende dien niet en doet? voorwaer hy sal met veel gheesselen gheslaghen worden. Heere en gaet met uwen knecht in geen oordeel, maer doet my na u woordt in't goede, op dat ick 't selve mach volgen, dat ick ander soude raden in den staet des levens, in verkiesinghe der deughden, in verachtinghe der ijdelheden, ende uytroeyinghe der ghebreken, op dat ick niet bedwongen en worde te hooren dit woordt: Ghy die een ander leert, en leert+ ghy u-selven niet? die dit oft dan N. eenen anderen predickt, versuymt ghy dat selver? die quaedt voor sy selver is, hoe kan hy+ goedt voor een ander wesen? Verleent my dan o eeuwighe VVijsheydt, dat ick mijne weghen alsoo mach bestieren, ghelijck ick die aen eenen anderen soude wijsen: dat ick alsoo afstandt mach doen van 't quaedt ghelijck ick dat een ander soude raden, dat ick alsoo het beste mach verkiesen, ghelijck ick dat mijnen besten vriendt soude voor houden. Ende wat isser, dat+ my weder-houdt, die het beste sie ende voor goedt houde? Eylaes mijnen Heere, mijnen verlosser van mijne toornighe vijanden, het is alleenlijck de quade ghewoonte, eene sware ende schadelijcke ketene, die niet lichtelijck en kan ontdaen oft ghebroken worden, 't en zy dat ghy te hulpe komt o Heere der krachten. Ick sal opstaen, ick sal op-staen, ende Heere ick sal u door uwe gratie volghen. ick en sal niet verbeyden om tot u te komen ende de deughdt te volghen; want ick beminne u uyt gheheel mijn herte, o licht mijnder ooghen, mijnen eenighen toevlucht. Ontbindt de t' samen-bindinghen der goddeloosheydt, ontbindt de banden, die weder-houden den ghenen, die door u bloedt vry ghemaeckt is. Gheeft my vederen als van een duyve: op dat ick mach vlieghen ende rusten: verheft my boven de hooghde der aerden, op dat het net te vergeefs voor mijne ooghen ghespreyt worde; op dat ick mach sien de wercken uwer handen, ende leeren, waer voorsichticheydt, waer deughdt, waer verstandt, waer lanck leven, ende kost, waer het licht der+ ooghen ende vrede is,

Pracktijcke Van de voorsichticheydt.

+TEn eersten, wandelende lancks de straten ende velden neemt waer de vernuftheydt der mensche, die een-ieghelijck oeffent in't zijne, ende neemt daer uyt eenighe gheestelijcke vrucht.

Ten tweeden, ghewent u t selve te doen uyt alle creaturen.

Ten derden, neemt alsoo oorsake van Godt-vruchtige koutinghe, ende onder-soeckt (om den tijt met genoechte over te brenghen) wat gheestelijcke dinghen uyt d'een ende d'ander konnen ghenomen worden.

Ten vierden, daer konnen oock namentlijck by ghevoecht worden, de ghesteltenissen van de dinghen, daer Christus ende maghet Maria by gheleken worden in de Schrifture, gelijck van 't schip, boom, sonne, licht.

Ten vijfden, ondersoeckt wat quaede ghewoonten dat ghy hebt, ende arbeyt die te verwinnen. Ick meyne datter gheene meerdere voorsichticheydt en is, aenghesien datter lichtelijcker eene goede ghewoonte door den tijdt ende ghebruyck ghekreghen wordt als eene seer quade.

Ten sesten, ghelijck de ghierige met alle dingen soecken profijt te doen, soo gewent ghy u oock: ende 't zy dat u gheluck oft ongeluck toe-komt, sie in alles voor u, op dat u herte van sijnen staet niet verworpen en woorde, ende voeght uwen wille naer den wille Godts.

Ten sevensten, gelijck de kinderen des wereldts aenhangen met eerghiericheyt de groote Heeren, alsoo ghy een voester kindt der deughdt neemt waer de vrinden ende oeffenaers der selver, ende verandert met de selve soo seer als 't doenlijck is.

+Ten achtsten. Bemerckt wat passien in u meest macht hebben, ende ghebruyckt die tot gheestelijcke voorderinghe, by maniere van segghen: Zijt ghy hooveerdich? ghebruyckt hooveerdije, ende heft u herte tot de dingen, die oprechtelijck hooghe ende verheven zijn, veracht aertsche, ende versmaet de vonnissen der menschen voor de Goddelijcke. Ende en wilt niet toelaten, dat ghy met recht soudt moghen beschuldight worden van dese onwijsheyt; met de welcke de beminnaers de werelt meer achten de tijdelijcke dan d'eeuwighe dingen, d'ijdele dan de waerachtige, de creaturen dan den Schepper ende het opperste goedt.

Schiet-Ghebedekens.

DE kinderen deser vvereldt zijn voorsichtiger dan de kinderen+ des lichts in hun gheslachte.

De voorsichticheydt des vleeschs is de doodt.+

VVie isser blind, dan mijnen knecht?+

Heere keert mijne ooghen af, op dat sy gheen ijdelheydt en+ sien, maeckt my lerende op uwen wech.

VVant ghy Heere mijnen Godt verlicht mijn lampe, verlicht+ mijn duysternisse.

Stiert my in uwe waerheydt, leert my, want ghy zijt Godt+ mijnen Salich-maker, ende ick hebbe u verbeydt gheheel den dach.

Proeft my Godt ende weet mijn herte, vraeght my ende bekent+ mijne voet-paden.

Ende siet oft daer wech des boosheydts in my is, ende leydt+ my op den eeuwighen wech.

 



illustratie


Vorige Volgende