Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XXVII. Capittel.
Van den eersten middel om de meditatie ende hare begheerten te vermeerderen: oft meditatie van het vvaerderen der deughdt ende sonde, ende verkiesinghe der selver.

HEt 1. point. Bemerckt eerst hoe dat den Heere alle+ dinghen in ghewichte, ghetal ende mate geschapen+ heeft, ende hoe verre de hemelsche dinghen de aerdtsche in grootheydt, weerdicheyt ende prijs te boven gaen. Ende waer om dat? Dit is soo wel tot sijnder glorien, als om dat den mensch, die daghelijcks den hemel aen-siet, ende sijne schoonheydt, sijne grootte ende bevel over dese aerdtsche dinghen, tot den selven niet alleen het hooft, maer oock sijn herte altijdts soude op-heffen, ende stellen de gheestelijcke ende eeuwige dingen voor de verganckelijcke. Ten+ tweeden, hoe waerachtich is dese spreucke van David:+ Nochtans de kinderen der menschen zijn ijdel, de kinderen der menschen zijn leughenachtich in de waghe, om dat sy in ijdelheydt malckanderen souden bedrieghen: maer hoe seer dat dit Gode mishaeght, leert Salomon, segghende: Ghewicht ende+ ghewicht, mate ende mate, alle beyde is verfoeyelijck by Godt. Och met wat een valsch ghewicht worden de hemelsche dinghen ghewaerdeert, ende hoe groot worden de aerdtsche dingen geacht! Siet hoe kleyn ende verworpen dat geacht wordt van de kinderen deser wereldt, de materie der deughdt, te weten, straffe dinghen, serpenten, dorst, hitte, koude, lijdinge van armoede ende ongelijck (die den saligen P. Ignatius seght dat seer moeten geacht worden van de sijne, ende van grooten gewichte zijn in't aensicht van onsen Schepper ende Heere) ende ter contrarie, siet hoe groot sy achten, eere, wel-lusten, edeldom, sterckheydt, rijckdom, etc. ja eenen penninck, een woordt, want sy dickwijls om d'een ofte om d'ander eeuwelijcken verliesen, even ende siele: ende ghelijck de kinderen om de dobbelen ende vuylicheyt kijven, ende verachten d'eeuwighe

dinghen ende waerachtige deughdt: hier om worden de vierscharen over-vallen door de menichte van de processen; ende eylaes de na-volghinghe der+ deughdt isser seldtsaem. Ten derden, waer uyt dit gheschiedt: ende ghy sult bevinden dat het daer om is, dat sy niet aen en sien het eynde van hunne scheppinghe, maer alleen de teghenwoordighe dinghen: want in dien sy op 't selve achteden, sy en souden anders niet achten dat dat tot dit eynde kan voordere: ghelijck den siecken den medecijn-meester ende medecijnen veel acht, om datse profijtelijck zijn tot sijne gesontheydt, ende den soldaet de wapenen, ende allen werck-man sijn ghereetschap. Besiet oft ghy oock met de ghemeyne dolinghe bevanghen, dan oft ghy beter beraden zijt, hebbende goedt opsicht op uwe salicheydt, ende daelt tot uwe ghebreken, in 't besonder, ende tot de deughden die ghy begheert.

Het 2. point. Bemerckt dat niemandt dese saken beter en kan bemercken, dan de ghene die van de selve niet bedroghen en worden door haren schijn,+ ende die de weerde der selver seer wel weten. Siet dan, hoe grootelijcks dat Gode de deughdelijcke dinghen gheacht heeft, soo wel om dat hy de tijdelijcke goederen gheeft aen boose menschen, als om dat hy aen sijne kinderen gheeft de deughdt; maer alder-meest, door dien hy sijnen Sone op de werelt heeft ghesonden, om dat hy ons soude leeren de werelt versmaden, ende de deughdt in weerden te hebben. Ten tweeden, hoe grootelijcks dat d'Enghelen die achten, die ons tot de selve altijdts vermaken. Ten derden, wat hier de duyvelen afhouden, die ons eeuwelijcken daer af soecken te trecken, door eenen onblusschelijcken haet, ende gheven alle dingen hunne knechten ende slaven, om die van+ de deught te brenghen, sy en vreesen niet, sy en worden nerghens mede bedwonghen, dan alleenlijcken met de deughdt: want (ghelijck Iob seght)+ daer en is gheene macht by de selve te ghelijcken.+Ten vierden, in hoe grooten eere by de Heydenen, oock die boos waren, de versierde ende schijnelijcke deughdt is gheweest; ende hoe sy die vereert hebben, alleenelijck verlicht zijnde met het licht der na-

turen: wat eere sy oock doen hunne cluysenaers ende priesters die sy hebben, die eene groote boosheydt bedecken met den ijdelen schijn der deughdt. Ten vijfden, bemerckt dan wat de deughdt in haer+ selven is, te weten, eene goede gesteltenisse der sielen, door de welcke men wel leeft, die niemant qualijcken en gebruyckt, ende die God in ons, sonder ons+ werckt. Siet haer ghewapent, want sy 't al verwint; sy en kan niet ghewondt worden, ende sy maeckt hare beminners haer ghelijck, begiftse met over-handt ende met de kroone; sy gaet hooge dinghen te boven, ende sy gaet met eenen vlieghenden ganck ende vleughelen na de hemelsch dinghen. Besiet aen alle hare schoonheydt. Voorwaer (seght Lactantius in sijne onderwijsinghe) niet en kan+ daer schoonder dan de deughdt, niet weerdigher als de wijsheydt ghevonden worden. Van dese+ seght Plato al dus: Indien sy konde met ooghen aen-ghesien worden, sy soude eene groote liefde tot haer verwecken. Clemens Alexandrinus seght:+ De schoonheydt vertoont haer alleenelijck in de siele, ende daer om is desen alleen oprechtelijck schoon, goedt ende eerbaer, die met de deughdt begaeft is, ende dat wordt alleenelijck voor goedt ghehouden, dat schoon ende eerbaer is. Maer de deught alleen die vertoont haer oft door een schoon lichaem, oft door eene minnelijcke ghedaente van maticheydt ende manierlijckheydt.

Het 3. point. Ten eersten, bemerckt wat de sonde is,+ te weten, een monster dat de siele mismaeckt ende leelijck maeckt, besmet, verdruckt met veel sieckten, ende wondt met dry pijlen, te weten, in de ghedachten, verstandt ende wille, ghelijck het blijckt in de hooverdije, ghierigheydt, gramschap, onkuysheydt, etc. peyst dan dat ghy aen-siet eenen mensche u bekent, die met dit ghebreck van sonde ghequelt is, ende dat ghy met eenen siet sijne gepeysen, vonnisse ende woorden, etc. oft peyst op d'alder-schoonste ende wijste Enghelen, ende wat in hun de sonde ghedaen heeft. Ten tweeden, ondersoeckt der menschen tijdelijck goeden oft weelden, in dien daer eenighe zijn, t'samen met gheheel de wereldt, ende dat die gheensins by de deughdt en konnen ghewe-

ghen oft vergheleken worden. Ten derden, hoe groot dat is de vrijheydt der deughden, hoe groot+ de slavernije der sonde: want hoe grooten slave is den eer-gierighen, goedt-gierighen, gulsigen ende onkuysschen mensche, ende hoe herte wetten hebben sy? want hoe wel dat men tot hun spreeckt van de siele, van den naem en faem, ja oock van het eeuwich leven, sy segghen: Ick en kan my niet onthouden van de sonde daer ick aen verbonden ben. Ten vierden, hoe seer dat Godt, die het oneyndelijc goedt is, haet de sonde die een oneyndelijck quaedt is. Ten vijfden, hoe dat de sonde de siele berooft van alle gheestelijcke goederen, van Godts vrientschap, van de gaven des H. Gheests, van de vrucht der goeder wercken, ende doet de namen uyt den boeck des levens.

Ghebedt tot d'eeuvvighe VVijsheydt, om met de vvereldt niet te doen in de vvaerderinghe der deughdt.

O Alder-soetsten Iesu, doen ghy u noch ghevveerdichde pelgrim te zijn of dese vvereldt, doen riep tot u den blinden+ staende by den vvech: Iesus Sone van David ontfermt u mijnder, ende hy en begheerde niet anders dan te sien dit kort ende onstantvastich licht, dat den nacht daghelijcks vvech neemt, ende de veranderinghe vvisselt: maer ghy door uvve groot+ goedertierenheydt, hebt hem ghegheven dat hy oock soude sien u de Sonne der rechtveerdicheyt, een licht dat noyt op en houdt, een licht des vvaerachtighen gheloofs. Dit licht begheere ick ootmoedelijck van u, o eeuvvighe VVijsheydt, op dat ick u mach beminnen, ende vinden de gave des verstandts: VVant den mensche en kent hare vveerde niet; noch sy en vvordt hier niet ghevonden op der aerden van de vleeschelijcke menschen, die ghemackelijck leven. Den af-grondt heeft gheseydt: Sy en is in my niet, vvant de boose van de vvereldt en vinden die niet. Ende de zee deser vvereldt spreeckt: Sy en is by my niet. O eeuvvighe VVijsheydt, ghy zijt verborghen voor de ooghen van alle

die leven, ende ghy zijt verholen aen de vvijsen deser vvereldt. VVant vvie vvaerdeert de deught? een ieghelijck soeckt sy selven, ende al vvat dese vvereldt aen-gaet: hier om svveet-men ende loopt-men, maer om de deughdt ende 't rijck der hemelen en soude-men bykans niet eenen voet versetten. De deughdt+ ende uvve gheboden vvorden ghehanghen in eene ongherechtighe vveech-schale, vvant de goederen deser vverelt ende de sonde zin ghevvoon veel meer te vveghen: de deught ende uvve onbevleckte vvet die de sielen bekeert, die vvordt veracht. Siet de sonde vvondt doodelijck onse sielen, ende sy vvordt bemindt, sy verblindt het verstandt, ende sy vvordt aen-ghenomen, sy versteent den vville, ende sy vvordt ghesocht, sy maeckt de memorie vuyl, ende sy vvordt neerstelijck begheert. Sy treckt ons van u de vvelcke zijt den vvech der salicheydt; maer de deught maeckt ons goedt ende salich. Ende de kinderen der menschen ijdel ende leughenachtich, die worden bedroghen ende sy bedrieghen een ander: daer en is niemandt die dit ter herten neemt ende over-peyst: Alle-gader, seyde den Apostel, zijn sy af-gheweken, want sy zijn meest al onnut gheworden, ende daer en is bykans niemant diet goedt doet. Och hoe grooten verblintheyt over-valt ons allendighe! want ghy o Sonne der rechtveerdicheyt verschijnt ons, om dat wy dit ende d'ijdelheydt der wereldt souden sien, ende dat wy d'oorsaken der sonde souden schouwen, ende de wonden der selver mijden, ende siet wy vallen in't midden der vijanden, als oft wy niet en wisten, hoe dat de sonder der gulsicheydt ghevvondt heeft onsen vader Adam, ende het sweerdt der hooverdije d'Enghelen nederwaerts gheworpen, die sy met Lucifer gemaect heeft; de leelijckste, quaetste, vvreetste van de suyverste geesten. Maer dit is d' uytsinnicheydt ende onwijsheydt der kinderen van Adam o mijnen Verlosser. Daer worden noch ooghe saken ghehopt ende gehaeckt, ende het lust hun noch des N. sonde te dienen. Ick hebbe oock ghedoolt Heere, ghelijck een verloren schaep, ick bidde u soeckt uwen knecht, want ick en hebbe uwe gheboden niet vergheten+ ende leydt my op den rechten voet-padt, verleent my dat ick

d'oorsaken mach schouvven, ende keert af met uvve seer goedertieren handt, dat ick noyt en kome in bekoringhe. Amen.

Practijcke om de deught ende sonde te vveghen na hare verdiensten.

+TEn eersten, sy-selven ernstelijck bemercken, ende ondersoecken wat quade ghewoonten ende ghebreken datter in de siele ende in't lichaem zijn ende een register van de selve maken, ende onder-soecken hier op het vonnisse van een ander.

Ten tweeden, dit register som-wijlen ten minsten eens ter maendt over-loopen, ende sien de voorderinge ende verachteringhe.

Ten derden, verhalen iemandt oft sijnen vriendt oft biecht-vader het ghetal der gebreken, 't welck den saligen P. Ignatius voor seer profijtelijck heeft ghevonden.

+Ten vierden sonderlinghe in de sonden ende deughden bemercken, welcke d'oorsaken der selver zijn op dat ghy d'eene soudt moghen schouwen, ende d'andere aen-nemen.

Ten vijfden, sy-selven dick-wijls beschaemt maken, dat ghy geene meerdere neersticheyt en doet om Godtvruchtich te wesen, dat ghy siet, dat soo veel boose menschen, dieven ende moordenaers, soo veel onghemacks lijden om hare boosheydt te doen: ja oock alle wereldtsche menschen, om dat sy hunne begheerten souden volbrenghen.

Ten sesten, bemerckt hebbende de sonden van u voorleden leven, ende den arbeyt ghedaen voor de wereldt, in't verdraghen van hare wetten; soo ordineert iet desghelijcks om de deught te verwerven.

+Ten sevensten, noyt verlaten de deught ende Godt-vruchtighe ghewoonten om den wille oft vonnisse der menschen oft om eenige tijdelijcke sake; want dit soude de selve seer kleyn achtende zijn, ende voor de selve te stellen eene seer ijdele sake, maer standtvastelijck vervolghen de dinghen, die eens goet ghevonden ende geordineert zijn gheweest.

Schiet-ghebedekens.

VErlicht Heere mijne ooghen, dat ick tot geenen tijde en+ ontslape in de doodt, op dat mijnen vyandt noyt en segghe: Ick hebbe hem vervvonnen.

Gheeft my verstandt, ende ick sal uwe wet onder-soecken,+ ende ick sal die bevvaren in gheheel mijn herte,

Ick hebbe de boosheydt ghehaet ende verfoeyt, maer uvve+ wet heb ick bemindt.

Hoe hebbe ick Heere uwe wet bemindt, 't is mijn over-peysen+ gheheel den dach.

Hoe soet zijn uwe uyt-spraken voor mijne keele, boven honigh+ voor mijnen mondt.

 



illustratie


Vorige Volgende