Het begrip metaphoor: een taalkundig en wijsgerig onderzoek

[p. 706]

Addenda en corrigenda

pag. 30,	r. 11 v.o.: incorrelatie. Hieronder verstaan wij een illogiciteit, en vooral een illogiciteit, die eerst blijkt, wanneer de implicaties van twee momenten van een en dezelfde visie met elkaar worden vergeleken.
pag. 49,	r. 2 v.o. en vlg.: Madwig enz.; 1. Bopp, Pott, Madvig, Schleicher, Schmidt.
pag. 96,	r. 2 v.o.: alle proportio-metaphoren; 1. hierna: (voorzover zij althans niet op inopia berusten (vgl. pag. 72)).
pag. 110,	r. 4 v.b.: hier beroeren wij; 1. dit voert ons opnieuw tot. - Het germanisme ‘beroeren’ is op verschillende plaatsen aan onze aandacht ontsnapt (vgl. pag. 158, r. 6 v.o., pag. 179, r. 13 v.b., pag. 183, r. 11 v.b., pag. 281, r. 23 v.b.). ‘Aanroeren’ voldoet niet, daar dit nu eenmaal de beteekenis heeft van ‘vluchtig spreken over’. Meestal echter is niet bedoeld een vluchtig, doch een impliciet ‘spreken over’.
pag. 113,	noot, r. 8 v.b. Bedoeld is L. Hirschel te Amsterdam.
pag. 115,	r. 3 v.b. en vlg.: zeker niet veel nieuws. Wat de Vinsauf betreft, schijnt ons vermoeden onjuist te zijn. Volgens Hedwig Konrad is hij de eerste (en voorlopig de enige), die een onderscheid maakt tussen het metaphorische substantief en het metaphorische verbum en adjectief. Het is jammer, dat wij E. Faral: Les Arts Poétiques du XII et du XIIIe siècles. Recherches et documents sur la technique littéraire du Moyen Age (Paris, 1924) niet geraadpleegd hebben.
pag. 126,	laatste r.: artes poeticae. Bedoeld zijn de leerdichten, niet de (in proza geschreven) poëtica's.
pag. 137,	Schema VI; 1. Schema VIa.
pag. 138,	r. 3 v.b., dito. - noot 80): Hier moet ook genoemd worden Du Marsais et Batteux (Abbé): Des Tropes et de la Construction Oratoire, ouvrage utile pour l'intelligence des auteurs latins et français, et qui peut servir d'introduction à la Rhétorique (Tulle, 1793).
pag. 145,	r. 14 v.b. Dezelfde illogiciteit bij J.J. Rousseau: Sur les Origines des Langues (Paris, 1884-1887), I, pag. 374. Zijn formulering lijkt zeer veel op die van Vico. Vgl. Konrad, pag. 93.
pag. 146,	r. 19 v.b.: oermens. Voor Werner is dit dan de nomade, niet de mens van de taboeïstische cultuur-trap.
pag. 187,	noot 81), r. 3 v.b. Hier moeten nog genoemd worden L. Morel: Essai sur la Métaphore dans la langue Grecque. Les noms d'animaux employés métaphoriquement (Genève, 1879); R. Riegler: Das Tier im Spiegel der Sprache (Neusprachliche Abhandlungen v. Ch. Klöpper, Heft 15 u. 16); L. Sainéan: La Création Métaphorique en Français et en Roman. Images tirées du monde domestique. I. Le Chat. II. Le Chien et le Porc (Beiheft zur Zeit-

[p. 707]

	schrift für romanische Philologie (Halle, 1905 & 1910)). - Indelingen naar het beeld- en het zaak-object, interpretatie van de metaphoor als spiegel nog bij E. Huguet: Le Langage Figuré au XVIe siècle (Paris, 1933); O. Eicke: Die kulturelle Bedeutung der Metapher in den Leitartikeln der Times von 1914-'20 (Greifswald, 1929).
pag. 194,	noot 21). Zie ook C.G.N. de Vooys: De studie van de Woordbetekenis (Rede ter herdenking van de 297ste verjaardag der Utrechtse Universiteit op 27 Maart 1933) (Groningen-Den Haag -Batavia, 1933).
pag. 244,	r. 1: van den oermens. In verband met Werner's visie onjuist; vgl. opm. bij pag. 146. Bedoeld is de mens uit het begin der taboe-cultuur.
pag. 249,	r. 11 v.b.: wegval; 1. het wegvallen.
pag. 250,	r. 5 v.b., dito.
pag. 265,	r. 5 v.b.: bi-semantisch; 1. bi-semisch. - In ‘Het woord is bisemisch’ is ‘het’ woord van een hogere abstractie-graad dan in ‘Het woord is bi-semantisch’. In het eerste geval is bedoeld: een woord, dat op twee manieren (met twee verschillende betekenissen) gebruikt kan worden; in het tweede geval: een woord, dat tijdens een en dezelfde gebruikswijze twee betekenissen heeft. Om dit verschil aan te geven, voerden wij de term ‘bi-semantisch’ in.
pag. 274,	r. 1: van binnen of buiten; 1. van binnen op buiten.
pag. 275,	r. 12 v.b.: vervolgd; 1. nagegaan. Dit germanisme ook nog op een enkele andere plaats (pag. 278, r. 9 v.b.).
pag. 301,	noot 96). Zie voor v. Hofmannsthal's mening over de metaphoor ook het (zeer korte) essay: Bildlicher Ausdruck (Loris. Die Prosa des jungen H.v. Hofmannsthal (Berlin, 1930), pag. 258), en: Philosophie des Metaphorischen (Frankfurter Zeitung, 24, III).
pag. 413.	r. 12 v.o.: B"; 1. B'. - r. 7 v.o.: en geen B; 1. en geen B'.
pag. 438,	noot 21). Van Gruppe moet zeker ook genoemd worden: Antäus (Berlin, 1831); vgl. hierover Vaihinger, pag. 388, vlgg.
pag. 442,	noot 29). Over het philosophische aspect van de metaphoor handelt ook het door Walzel (Euphorion, 33) genoemde werk van P.J. Flesch: Metaphysik des Symbols und der Metapher (Bonn, 1934). Ook dit hebben wij niet kunnen raadplegen, daar het in Nederlandse bibliotheken niet aanwezig is.
pag. 484,	r. 20 v.b.: brachten; 1. bracht.
pag. 496,	r. 9 v.b. en vlgg. Wij bedoelen hier het epitheton ornans volgens de opvatting der rhetorica.
pag. 505,	r. 4 v.b.: dus een metonymia; nl. volgens een der opvattingen van Schema XX.
pag. 513,	r. 22 v.b.: contenu; 1. continu.
pag. 603,	r. 18 v.b. en vlgg.: Het is inderdaad opvallend enz. Vgl. voor de samenhang van kennis-critiek en mystiek ook Anthonie Donker: Ter Zake. Beschouwingen over Litteratuur en Leven (Arnhem, M CM XXXII), pag. 120.
pag. 643,	r. 2 v.b.: der kosmos; 1. van de kosmos.

De omvangrijkheid van het werk en van de geraadpleegde literatuur maakt het onmogelijk, nog een ‘lijst van geciteerde publicaties’ toe te voegen. Vrijwel alles

[p. 708]

hebben wij in de noten volledig vermeld (een uitzondering op pag. 5; het grootste deel van de daar genoemde studies is te vinden bij Stählin). Hieronder geven wij slechts aan, waar de studies te vinden zijn, die speciaal over de metaphoor of over bepaalde metaphoren handelen.

Pag. 5, noot 9), noot 11); pag. 75, noot 50); pag. 88, noot 32); pag. 100, noot 1); pag. 165, r. 9 v.b.; pag. 174, noot 42); pag. 187 vlg., noot 81); pag. 213, noot 1); pag. 240, noot 1); pag. 261, noot 50), noot 52); pag. 268, noot 1); pag. 289, noot 68); pag. 292, noot 73); pag. 310, noot 119); pag. 312, noot 2); pag. 315 vlg., noot 8), noot 9); pag. 317, noot 14); pag. 323, noot 32); pag. 324, noot 33); pag. 325, noot 37); pag. 429, noot 1); pag. 442, noot 29); pag. 476, noot 105); pag. 498, noot 2); pag. 630, noot 5); pag. 648, noot 71); pag. 649, noot 72); en de addenda bij pag. 187, pag. 301 en pag. 442.