[Voorwoord]
Het is een goede traditie om het geschrift, waarmee een academiese studie wordt besloten, aan te vangen met een uiting van dank jegens allen, wier kennis en kunde die studie mogelik maakten.
Zo zij het mij dan vergund allereerst in enkele woorden iets te doen blijken van mijn erkentelikheid ten opzichte van de twee hoogleraren, die elk aan een gedeelte van mijn universitaire tijd leiding hebben gegeven.
Hooggeleerde Kluyver, de vaste gefundeerdheid van Uw wetenschap en de milde bezonnenheid van Uw oordeel hebben een indruk op mij gemaakt, te dieper, naarmate ik mijzelf minder daartoe in staat wist. De hartelike belangstelling, die Gij ook na Uw aftreden mij blijft tonen, voel ik als een voorrecht.
Hooggeleerde Overdiep, hooggeachte promotor, wat ik U verschuldigd ben, laat zich niet formuléren. Uw veelzijdige kennis, Uw verrassende inzichten, Uw deskundige critiek, en bovenal misschien het stimulérende voorbeeld van Uw grote werkkracht, houd ik in dankbare herinnering. De vrijheid, die Gij mij gelaten hebt om persoonlike voorkeuren te volgen, de wenken en opmerkingen, die Gij mij hebt gegeven tijdens het schrijven van deze dissertatie, en de aanmoediging, die ik daarbij van U mocht ondervinden, schenken mij de hoop, dat ik ook later van tijd tot tijd op Uw aandacht en steun een beroep zal mogen doen.
Hooggeleerde Gosses, hooggeleerde Kapteyn, hooggeleerde Sneyders de Vogel, hooggeachte Sipma, U allen ben ik erkentelik voor het vele, dat ik van U ontving. Het zijn Uw lessen geweest, die mij uitzichten openden over verschillende gebieden van wetenschap en kunst; ik weet, dat ik het U te danken heb, als het mij mogelik zal zijn mij te behoeden voor de gevaren ener eenzijdigheid, die mijn aanleg met zich brengt.
Ik mag niet nalaten altans de naam te noemen van wijlen Professor Heymans. Ofschoon zijn leerling niet in de engere zin des woords, heb ik van zijn college's en vooral van de kennismaking met zijn geschriften indrukken en, naar ik geloof, invloeden ondergaan, die ik voel als een kostbare waarde in mijn leven.