De karpervijver

[p. 75]

Mont St. Michel

‘Kenavo!’

Op den Mont St. Michel kùnt ge het al wel hooren, maar ge moet zeer oplettend zijn in den wirwar van cosmopolitische bewondering. - ‘Imposing!’ - ‘How sweet!’ - ‘Niedlich!’ - ‘Ah, c'est joli’. - Daartusschen zegt wel eens een blozend meisje in een bont winkeltje of temidden van vele fel roode kreeften: ‘Kenavo!’ En ‘kenavo’ zegt dan een ander, ‘kenavo varoas’, ‘tot ziens, morgen.’ Op Mont St. Michel, den canon van Bretagne.

Zoodra ge het nauwe stadje, onderlangs de abdij van den strijdbaren Michael, betreedt, ontvallen u het rumoer en de strafheid van deze eeuw. Gij gaat door den filter van het Bretonsche land. Hier liggen voorbije eeuwen langs de rots gebouwd en zij ontvoeren u naar de verdrongen bronnen van uw avonturisme, want hier zijt ge prelaat en soldenier, piraat en ridder. Maar ge moet uw dooltocht beginnen tusschen dag en schemer, als het broze licht over bastions en kanteelen scheert, als de breede trappen van de hooge abdij stil wegschrijden binnen de steile poorten. Dan zal uw gang statig zijn als die van een prelaat, brevierend omtrent middernacht, terwijl roomwitte Benedictijnen de metten

[p. 76]

zingen. Waakzaam zult ge zijn als een soldenier bij uwen gang over bastions en langs kanteelen, gerust in het besef van de onneembaarheid der sterkte.

Omtrent het uur, dat de nacht zijn eenzaamheid begint te spreiden rond deze rots, gaat gij als een eenvoudig poorter langs den Boulevard. Daar worden de schommelbuikige steenen clergymen en monniken binnengehaald met de kleurendrukjes, de ‘zilveren’ presse-papiers, de ‘literatuur’, de likeuren, de bonbons en de uitdagende kreeften. Dan vergaat deze bonte vernieling in den nacht. Het wordt stil en zachte vragen worden luid:

‘Vous allez vous promener ce soir, mademoiselle?’

De zee begint te ruischen rond de sterkte, zooals ze ook ruischt in elk der tien schelpen, die rusten onder de drie lelies in het wapen van de abdij.

De Mont St. Michel ligt 's nachts binnen de bezinning van vele eeuwen. Uit een hotelkamerraam geeuwt het verkouden geluid van een loud-speaker. De hooge muren van de abdij glanzen in het licht der maan. De luchtbogen van de kapel binden de ruimte saam. Bij het open haardvuur in het twintigste-eeuwsch hotel, bij het electrisch gedreven braadspit spelen uw gedachten met rammen en bleien, pekkransen en kokende olie, maliënkolders, kolven en spanbogen. Op de kanteelen en de torens dwaalt het gefluister van jonge menschen, de zachte wind verwaait pieus hun teere woorden.

De zee ligt wijd om het eiland. Uit het raam van uw

[p. 77]

kamer ziet ge de scheiding niet tusschen land en water. Ge droomt weg in het zwijgen van den nacht en uw droom is bont en beweeglijk als het gebeuren op een oud tapijt. Om u is het gekletter van wapenen en boven de vuren kookt de olie in ruime pannen. Gevechtstorens rollen aan op uw veste, een heele compagnie soldeniers zakt zwijgend in het drijfzand. De belegeraars beklimmen muren en torens. Kokende olie sist door de gaten. Mannen klimmen. Geen wordt er gedeerd. De soldaten verlaten de tinnen, ze trekken zich terug op de hoven en breede trappen. Hoog reikt de verschrikking van zuilen. Elke soldaat draagt een blauw uniform. Bij elke deur staat een wachter, op iedere trap staat een gids. Er staan gidsen over heel de sterkte en er zijn mannen en vrouwen met kodaks. Ze dringen door tot op de ronde torens, op de tinnen, de trappen, in de zalen, in den refter, de kapellen, de ridderzaal en met hun kodaks schieten ze overal stukken weg. Duizenden kodaks en weinige wachters. De wachters zijn in donkerblauw, de vijanden dragen plusfours en zonnebrillen. Heel de abdij is in hun macht. Steeds komen er meer. Allen schieten met hun nijdige kodaks. Er liggen wachters in de gangen, de zalen, de kapellen en op de trappen. Enkelen hebben een bundeltje violette of groene papiertjes in hun hand. Zij zijn gevallen binnen de veste. De overwinnaars hebben bezit genomen van de abdij.

Een overwinnaar fluit. Hoog en schril. Verbaasd

[p. 78]

staart ge over het verre land achter het wijde, natte zand. Weer het hooge, schrille gefluit. Het verscheurt den droom. Diep onder het venster van uw hotelkamer loopt op den dam een treintje leeg. Auto's en autobussen. Menschen. Toeristen.

Een nieuwe dag is wederom gewijd aan den cultus van den toerist, die over heel de wereld een zelfde ritueel bedrijft, op den Mont St. Michel, in het Vaticaan, het Völkerschlachtdenkmal, het Graf van den Onbekenden Soldaat, het Vredespaleis, den Dôme des Invalides, het Palazzo Pitti en het Casino de Paris.

Ge staat als vagebonden op het strand.

Bretagne ligt voor U.

1937