De kronijk van Antwerpen. Deel 1. 1 januari 1770 tot 31 december 1785

[p. 24]

1772

3 Januarij heeft de heer de Crumpipen, Cancelier van Brabant, de stemmen opgesaemelt inde abdije van S^t Michiels, ten bijwesen van den Eerw^sten heer Joes Bapta Sophie, abt van Grimbergen en vicaris generael der orde van Premonstreyt in dese Nederlanden, voor de keus van een nieuwen Prelaet.

Van 15 tot 17 deser was er soo overvloedig veel sneeuw gevallen binnen dese Stad.

22 deser reden den Edeldom met sledden na de Donck, vergeselt door Sijne Seren^me hoogheid den Prins Maximiliaen van Salm Salm, Ridder van 't Gulde Vlies, en den Prince Franciscus, sijnen broeder; s'avonds om 7 uren wederkeerende, met brandende flambeeuwen, tot het bal en avondmael gegeven door den Baron de Proli.

20 Deser, na middag om 4 uren, reden de sledden andermael, ten getalle van 36, langs S^t Joris-Poort, keerden savonds wederom tot avondmael en bal, door den Edeldom gegeven op de Schilderskamer boven de Borze.

Siet hier wat menigte van sneeuwe beelden, tusschen 27 Deser en 1 February binnen dese stad gemaekt door die van de Academie en liefhebbers van de konste: op de plijn der Borse,

[p. 25]

Schaldis, ter hoogte van 24 voeten en Thetis van 17 voet. In de korte Nieuwstraet in 't huys van Jouff^e Wed^e Borrekens, eenen Schaldis van 30 voeten; in de Raepstraet eenen leeuw verasschende eenen wilden hengst, lang 10 voeten; over dese staet tegen de Waeg: den roof van Hyppodanoe inden centaurus strijd, hoog met de pedestael 18 veoten; inde Horestraet eenen Hercules hoog 10 voeten; op de Veemerkt, Schaldis, hoog 13 ½ voeten; en Samson, verscheurende den Leeuw 10 voeten; in de Kaesstraet, Andromeda aen de rotsen geketent, hoog 14 voet; in de Peeter Potstraet, op den hoek der Horestraet in thuys van Dh^e Beerenbroeck koopman: Flora hoog: 12 voet; inde Hoogstraet bij de Vlasmerkt: Saturnus met een kind en cybele, 10 voeten; op de Vlasmerkt in thuys van den heere De Heuvel de Bouwel: Venus met haer soontien; opden Oever in de herberge, het groen huys bij Jouff^e Schrijvers: Bacchus, staende in een wijngaert en wijn, hoog 24 voeten; op de binnenplijn van de Munte: een Suijlnaeld waer aen het borstbeeld van Sijne koningl. Hooght Carolus Alexander, hertog van Lorreynen en Bar, gouverneur generael deser Nederlanden; in de Cloosterstraet een werk van 10 à 12 voeten op de elementen van twee kindekens van 4 voet; op de Schoenmerkt, in 't huys van den Baron de Proli: Hercules, scheurende den mond van den Leeuw, 15 voet; inde korte Gasthuijsstraet een Dolphijn met een matrooske; Hercules den Leeuw onder sijne voeten vertrappende en verscheurende; op de Paddegragt, in 't huys van jouff^e de wed^e van den Gere, een Schaldis van 20 voet, met twee kindekens op peterstalen; inde Hobokestraet in 't huys van Jouff^e Judocus Hubertus Selgoom de Breuseghem: Europa verontrust, 9 voet, weggevoert wordende voor den stier; op den Wapper, een Fonteyn op Dolphynen, met een Triton, hoog ontrent 16 voet, in de Arembergstraet eene fonteyne met twee spelende kinderen, hond en swaen, hoog 8 voet. Bij S^t Joris Poort op den hoek van den muer van 't

[p. 26]

Schermershuys eenen Hercules rustende op sijnen knotsstok. hoog 15 a 16 voeten; in de Roode straet: Boreas in sneeuwwolken, hoog 18 voeten; op de Vischmerkt: Triton en Neptun; in de Keyserstraet een sphinx; en meer andere die ick voorbijgaen, tevreden sijnde met de besonderste alhier aengebracht te hebben, en alle de welke wel haest sijn verdwenen met den vollen doey sedert 7 february.

20 February sijn de kunstenaeren, ten getalle van 90 van beijde geslagten, onthaeld geweest door den adel en besondere bewoonders tot een avondmael en bal op de kamer der Oostendsche Compagnie, boven deser stads Borse; en den adel van heyde geslagten, ten getalle van 130 persoonen heeft van hun Bal en avondmael op Schilderskamer, hun geselschap gaen vereeren met hunne tegenwoordigheyd; gelijk Sijne Seren^me hoogh^t Maximilianus Prins van Salmsalm, Hertog van Hoogstraeten enz., met de prinsen Franciscus en Guilielmus, Doncheer van Luyck en Straetsborg, ook gedaen hebben. Men heeft over en weder de salen onder elkanderen gedanst; sanderdags heeft de konstvergaedering alnog hun bal komen vernieuwen. De voornaemste konstenaers sijn in 't vervolg begunstigt geworden met silvere madaillen tendien eynde te Brussel geslaegen.

23 Meert wird den wijn van Eere door het magistraet opgedraegen aen sijne Sereniss. hoogheyd Georgius Adam, Prins van Sterhemberg, Ridder van 't Gulde Vlies en andere, minister van haere K.K.A. Majesteit in het hotel van Hoogstraeten. Hij heeft insgelijks ontfangen de complementen van onsen heere Bisschop, van den Choor Deken der Cathedraele en van den gouverneur van het kasteel en andere.

6 April, om 4 uren smorgens, wird de tijding gebrogt in de

[p. 27]

abdije van S^t Michiels, dat haere K.K.A. Majesteyt, Maria Theresia, benoemt had tot Prelaet der selve abdije: den Eerw^en heere Marcellus De Vos, in plaets van wijlen den Eerw^sten heere A. Varendonck.

Marcellus De Vos is geboren binnen dese stad op 15 September 1706 en genaemt Jacobus Petrus, zone van Petrus Joannes De Vos en van Isabella Clara Herreyns, is geprofessit in dese abdije 18 December 1728, wird supprior 8 December 1741; Prior, 24 Juny 1752, Pastor in Meer, 7 february 1754. Land Deken van het District van Hoogstraeten 18 Augusti 1755; en eyndelijk verheven tot Prelaet der vermaerde abdije van S^t Michiels binnen dese stad.

25 April heeft den heer Plunckett, Lieutenant generael en gouverneur van het kasteel, den eersten steen geleijt in de binnen gragt der vest van het selve, aen het nieuw werk dat de vereeniging der Schelde met het kasteel zal ruijmer maken buijten Kroonenborg poort; waerom de Kroonenborg poort voor eenigen tijd gesloten bleef, hetwelk door het magistraet, bij advertentie van 27 Meert laest, gewaerschouwt was; als ook dat, om die reden, den doorgang langs het kasteel door de poort van secours wird toegestaen; soo nogtans, dat de gene, daer langs passeerendre met eenige wagens, karren enz., niet en sullen mogen voorbij rijden, maer sullen verpligt zijn agter een te blijven; voorders dat niemand sal mogen passeren met brandende pijpen.

30 April is den Eerw^sten heere Marcellus De Vos, nieuwe Prelaet der abdij van S^t Michiels, aldaer plegtiglijk geinstalleert; op welken dag aldaer zijn geweest, pragtige illuminatien, zoo op den toren, als boven den voorgevel der kerk en daerontrent.

Op Sondag 3 Mey is den nieuwen Prelaet in de kerke der

[p. 28]

Pasterije van Leliendael, orde van Premonstreyt, tot Mechelen, seer plegtiglijk gemijtert door den heere Artsbisschop van aldaer, geassisteert door de Eerw^ste heeren Joes Bapta Sophie, abt van Grimbergen en Siardus van den Nieuweneynde, abt van Tongerloo.

Siet hier de wapen van den heere Prelaet.⁽¹⁾

30 Mey wird gewaerschouwt wegens het Magistraet, dat alle de gene honden zijn houdende, de impositie van eenen gulden sjaers voor iederen hond sullen betalen ten comptoire van den 20^sten pennink, bij placcaert van de Mejesteyt van 10 February 1772, alhier bij de leden geconsenteert zijnde.

6 Juny, daegs voor Sinxen, savonds om 9 uren, zijn aen Sijne Doorl. Hoogw^t Henricus Gabriel van Gameren, Bisschop deser stad, bij voorsorg en volgens sijn verlangen, bedient de H.H. Sacramenten der kerke voor de sieken, door den heere Franciscus Engelgrave, Choor Deken der Cathedraele, in welke kerk men houd drij openbare biddagen, ten bijwesen van de magistraet in corpora, om van Godt af te smeeken de behoudenis van dien goeden opperherder.

9 Juny. Zijn de openbaere biddagen inde Cathedraele geeyndigt en worden vervolgt inde andere Parochie kerken en in die der Cloosters. Sijne Doorl. Hoogw^t bevond sig beter.

17 Juny is de weth verandert die gestaen hadde sedert primo Mey 1766.

Borgermeesters M^her Carolus Fred. Van de Werve Jon^r Joann. Aug. Van den Cruyce.

Schepenen.

(1) Hier weer heeft de schrijver een blanco gelaten met het doel daar later de wapens van den Heer Prelaet te schilderen.

[p. 29]

M^her Joannes Franciscus Knijff, tot 177-, in sijne plaets Jon^r Phil. D. Herry, oud schepene. Jon^r Josephus Antonius Meyers. Jon^r Balthasar Joannes De Neuf. Jon^r Josephus Nicolaus Martini. Jon^r Ivann. Aug. Van den Cruyce. M^r Ludovicus Joannes Goris. Joannes Baptista Verdussen obijt 13 Oktober 1773 in sijne plaets Jon^r Jacobus Dellafaille. M^r Cornelis Kannekens. Jon^r Jacobus Josephus De Pret. Jon^r Joannes De Wael. Jon^r Joannes Franc. Van Gameren. Jon^r Joannes Carol. De Labistrate. M^her Rumoldus Jos. Torfs. Jon^r Norbertus De Tarvaignes. Jon^r Paul. Jos. Van der Aa. Jon^r Joannes Carolus van Heurck. M^her Norbertus Bom. M^her Aloysius Franciscus Mens.

23 Augusti vierden de gebueren, seer treffelijk, in het begin van het Klapdorp, hetwelk soo konstig als luysterlijk opgeciert was, ter oorsaeke der verheffing van den Seer Eerw^e heere Gerardus Govardus Van Eersel, Proost van het capittel van S^t Baafs tot Gend, tot Bisschop der zelve stad. Dese straet was van de andere afgepaelt, door vier arken, met beeldwerken opgeluystert: voor den huyse, alwaer den heere Bisschop geboren was, en alwaer sijnen broeder Dh^r Joan. van Eersel actuelijk in woond, was eene gedenksuijl opgeregt verciert met desselfs wapen en sinnebeelden, dewelke s'avonds verlicht was tot op 't hoogste toe, gelijk ook de huysen, zoodat de straet pragtiglijk verciert en verligt was tusschen synphonien, musiek, vuerwer-

[p. 30]

ken, sinnebeelden, gedigten en jaerschriften, worden de gebueren int vervolg treffelijk getracteert.

Den heere bisschop was geboren binnen dese stad op 28 December 1713. Sone van Laurentius Van Eersel en van Cor[ne]lia Christiaenssens, van sijne jonkheyd uijtschijnende door sijne beqaemheyd, wird ten jaere 1734 Primus van Loven uytgeroepen, word Licenciaet soo inde H. Godtsgeleerdheyd als inde Rechten, word Canonik gradueel der Cathedrael van S^t Baefs tot Gend, en was nauwelijks in besit gestelt, 5 October 1742, of den heere Bisschop maekte hem sijnen Arts Diaken, juge en Examinator Synodael enz., en word ten jaere 1765 door hare K.K.A. Majesteyt benoemt tot Proost van het zelve capittel, waer van hij besit neemt 27 Mey van 't zelve jaer. Den heere Bisschop van Gend: Maximilianus Antonius van der Noot op 27 September 1770 overleden zijnde, word hij door haere voornoemde Majesteyt, bij brieve van 14 December 1771, tot opvolger benoemt voorgestelt in 't consistorie tot Roomen gehouden, 30 April daer, en nam besit bij procuratie 5 Augusti 1771; gemijtert 9 der zelve maend in de Cathedraele van Gend door Sijne Excellentie den heere Artsbisschop van Mechelen, geassisteert door hunne Doorl. Hoogw^den G.R.G. Caimo, Bisschop van Brugge en I.J.H. de Wavrans, Bisschop van Ypre; en doende s'anderdags sijnen solemnelen intré.

4 December zijn alhier volgens gewoonte de aelmoesseniers gekosen, te weten Dh^ren Joannes Baptista Bruyens en Jon^r Jacobus Jos. Xav. Bosschaert.

14 Deser wird door Syne Doorl. Hoogw^t onsen Bisschop de klok der parochiale kerke van de H. Walburgis, nieuw hergoten door den iever der kerkmeesters en de mildaedigheyd der parochianen en andere weldoeners, wegende 3800 ponden, genoemt Franciscus, ten bijwesen van Jon^r Joannes Augustinus

[p. 31]

deser stad; opde selve staet: Johannes Visschers, M. de Grooff, S.F. Van Strydonck, I.B. de Craecker, And. Van den Ghein me fecit a^o 1772.

Leeger onder het Beeld van S^t Walburgis staet: Red: adm: praen: ac amp: dnus: Franc: Engelgrave F.V.L. ecclesiae cat: B.M. Virginis Decanus - praen. Dominus socs: aug: Van den Cruyce consul.-

18 December is den Spyker der granen voor de chynsen alhier omgesteld, te weten: terwe, de veertel f 5,15 2/3; rogge f 3,11 1/3; W. gerst f 4, -; S. gerst f 3,15; B. haver f 3,18; V. haver f 2,10; boekweij f 2,10; S. saet f 7,15; evie f 4.18; evit f 1,10; B. tarwe f 5, -; boonen f 3,5; erten f 2,15.