Otthoman ofte kort begryp der levens vande Turcksche keyzers, t' sedert Otthoman den I. tot Mahomet den IV. Teghenwoordigh regeerende

[p. 29]

Amurat II. van dien naem, soon van Mahomet, X. keyser der Turcken.

't Jaer 1425.

DE vreese van een aenstaende onheyl heeft verscheyden persoonen in groot gevaer gebrocht (seyde een oudt schryver) soo dat sy meynende het ongheluck te ontkommen, zich in het midden des-selfs gheworpen hebben: de daghelijcksche ondervindinghe ons leerende

[p. 30]

dat de ghevoelens ende verstandt van die, op de welcke de oordeelen des Alder-hooghsten hun vermoghen willen uyt-wercken, als plomp ende bot worden. De ongheluckighe Griecken meynende het stuck te treffen met tweedracht tusschen de Turckschen Vorsten te zaeyen, hebben qualijck ghekosen, nemende de partye van Mustapha, teghen Amurat: want desen laetsten Overwinner ghebleven zijnde, dat rampsaligh verbondt koste hun de goederen, het leven, ende hun landt, door dien dat Amurat, ende sijnen Soon Mahomet (die den haet sijns Vaders vervolghde) niet op en hielden tot dat sy Griecken-landt met den Grieckschen naem in hun eyghen verderf ende verwoestinghen hadden begraven. Soo-dan Mustapha laetsten Soon van Bajazet, met de hulp der Griecksche Wapenen, maeckte zich meester van een deel der Landtschappen die de Ottomannen in Europa besaten, en gaet over in Asien om sijnen Neef te be-oorloghen; maer hy selfs door een valsch gherucht het welcke Amurat uyt-gaf, verschrickt zijnde, vluchten naer Eurpoa, wordt ghevanghen, en gheworght; Amurat doende in stucken houwen alle de Azapen van het Heyr van Mustapha, schoon sy zich op sijne ghenade hadden over-ghegheven; van daer begaf hy zich tot het vervolghen van eenen anderen Mustapha sijnen Broeder, ende Soon van Mahomet, als-noch vande Griecken onderstut, den welcken hy ghevanghen nam, inde Stadt van Nicea, dede worghen; ende als-dan was het dat hy niet meer hebbende te vreesen, met de gheheele macht op de Griecken viel, hun af-nemende de Stadt Thessalonica, de welcke hy teenemael te neder wierp, maeckende alle haere Inwoonders tot Slaven, ende die vervoerende door gheheel Europa, ende Asien. Beleghert Ioanina ofte Cappiose in Acarnanien, verwoest het hoogh Mysien, ende verovert de Stadt Sendrovia, ghevanghen nemende den Soon vanden Over-heer der selver, den welcken

[p. 31]

schoon hy was den Broeder van sijne Vrauw, de ooghen dede uyt-steken, ende meynende het selve in Hongaryen te verrichten, beleghert Belgrado, maer wiert ghedwonghen het belegh op te breken door de manhaftigheyt vanden vreeselijcken Hunniades die de Turcken leerde dat hunnen menighte niet en kan op-weghen teghen de dapperheyt en goedt beleydt van eenen vyandt; want hy weder-stondt vyf machtighe Leghers der Turcken, de welcke hem ten diversche stonden bestormden, ende leverde hun vyf roote stryden, met welcke hy altijdt het veldt behielt, den Bassa Garambey ghevanghen nemende, ende selfs men meynde dat hy soude verovert hebben de Steden Andrinopolis, Philippolis, indien de sijne hem hadden voet ghehouden; soo dat hy Amurat dwongh vande Hongaroisen den vrede te versoecken, den welcken hem toe-ghestaen zijnde, hy ginck veroveren het Landt van Sermian, ende dat van Sarcan, machtighe Vorsten in kleyn Asien, ende de Stadt Cony, ofte Iconium op den Caraman, wiens Dochter trauwende, hem het selve daer naer weder-gaf. Daer-en-tusschen de Hongaroisen hebbende den Vrede ghebroken, Amurat zich haestende om wederom naer Europa te keeren was soo gheluckigh, dat de Galleyen der Christenen ligghende inde enghte vanden Hellepontus, om hem de passagie te beletten, door de onghestuymigheyt des weders ghenootsaeckt wierden zich van daer te vertrecken; ende hy daer-en-tusschen passeerden sonder eenigh gevaer, ende quam op dese gedenckweerdighe vlackte, van elcke eene der voornaemste Veldt-slaghen, die langhen tijdt van te vooren ghebeurt waeren, den naem voert, ende al-waer Amurat in het alder-grootste ghevaer was, jae selfs gheheel veerdigh om te vluchten, 't en waere hy door eenen vande sijne hadde belet gheweest; niet-te-min hy bequam de overhandt door de doodt van Coninck Ladislaus, ende vanden meerderen-deel vanden Hon-

[p. 32]

gherschen Adel op den 11. Novembris 1444. Hy keert weder naer Peloponesus, alwaer hy doet omwerpen den muer die de Griecken ten tijde van hunnen voorspoet onder Mahomet hadden inden Isthmus doen oprechten ende verniet den gheheelen Peloponnesus, ter-wijlent den Keyser van Constantinopelen sijnen tijdt met Bruyloften overbrenght, naer al het welck soo gheluckelijck verricht hebbende, hy seer haest de regeeringhe verliet. De eene segghen dat het was ter oorsaecke van eene valsche openbaeringhe die hy hadde, de andere om te volbrenghen eene belofte die hy hadde ghedaen ten tijde vanden Veldt-slagh van Varne, zich vertreckende by eenighe Turcksche Monicken die-men Dervus noemt; maer desen inkeer en bleef hem niet langh by: want de Hongaroisen onder het beleydt van Hunniades, hebbende de wapenen wederom op-ghenomen, ende hy wetende dat de sijne naer hem verlanghden, nam wederom het beleydt der saecken ter handt, door den scherp-sinnighen vondt van Haly Bassa; ende eenighe verwoestinghe in Albanien ghedaen hebbende, belegherde hy Sphetzigradus, ende eenighe andere plaetsen; maer hy ontmoetede de dapperheyt, kloeckheyt, ende de voorsichtigheyt alle t'saemen vanden grooten ende ontsienelijcken Schanderbeg Castriot, het Sweert ende Schilt des Christendoms, t'andere tijden sijne Slaef, die hem schandelijck dede naer huys keeren: hy keerde nochtans voor de tweede-mael wederom, maer hy verrichtede alsoo qualijck sijne saecken als de eerste; want hebbende Croia beleghert, wiert ghenootsaeckt het selve te verlaeten, alwaer hy (volgens eenighe) van onghenoeght stierf, ende (volghens andere) van een gheslaghentheyt ofte apoplexie. Hy regeerde 31. jaerenende stierf 1450. ofte wel (volgens eenighe) 1454. het was den ghenen die beval dat voortaen de Ianitsers souden aen-ghenomen worden uyt de Azamoglanes; ofte Kinderen

[p. 33]

der schattinghe. Hy was een tamelijck goedt Vorst, goedthertigh, gherechtigh, ende groot lief hebber der rechtveerdigheyt, gheene Oorlogen aengaende als tot sijnder eyghen bescherminghe; maer men behoefde hem niet veel te terghen; sorghvuldigh in het vergaderen van sijne Heyr-krachten, ende onversaefdelijck zich beghevende alwaer den standt der saecken sijnen persoon verheyschte, gheenen aerbeydt nochte onghemack van koude ofte hitte ontsiende, niet selfs de alder-spitste berghen ende andere moeyelijckheden vande onghemackelijcke weghen; in alle welcke voorvallen hy ghemeynelijck van het gheluck bejeghent wierdt. Men schrijft dat hy strevende aenden oudsten van sijne dry Kinderen beval, en hem dede beloven als eenen anderen Amilcar aen sijnen Soon Hannibal, dat hy een gheduerigh ende onversoenelijck vyandt der CHristenen soude wesen, het gene hy sorghvuldighlijck naer quam; ende misschien is dat het eenighste gheweest, in het welck hy sijn woordt heeft onderhouden.