Arm Vlaanderen

XX.

Een lange, rustelooze nacht is eindelijk henen. De aarde ontwaakt uit den mist, terwijl de mensch nog in slaap gedompeld ligt. Hier en daar, op de hoeven, heft een haan zijnen schellen morgengroet aan.

Gansch alléen zit Everaart op de bank vóor het groote Kristusbeeld op den zuiderheuvel, tusschen de sombere thuyaboomen. Zijn blik waart over het dorpje, waar hij geboren werd, dat zijne vroolijke kinderspelen zag, zijne eerste liefde, zijn mannelijk streven. En alles, wat daar beneden uit den morgendoom opblauwt, heeft eene stem voor hem, wist eene snaar van zijn hart te doen trillen. Hij kan zich het

[p. 389]

ruischen van het orgel in de kerk voorstellen, het gegalm der klok, het getrippel van het water over het zware molenrad. In zijne verbeelding hoort hij duidelijk het gesuis van den wind door de golvende korenzee, met het eeuwig geklater der wemelende populieren vermengd. Zijn geest stelt hem duidelijk het plekje voor, waar de braambessen groeien, de sneeuwklokjes het eerst ontluiken, de madeliefjes het langst bloeien. Hij kent elken der boomen, die er de beek overschaduwen, elke der planten, die er zoo malsch hunne linten, bladeren en schermen openspreiden... Vaarwel, vaarwel!...

Vaarwel ook, droomen der jeugd! Everaart vertrekt. Zullen de zoete begoochelingen der jonge jaren nooit terug keeren? Zijn het tengere planten, door den winter verdord, die niet weer opschieten?... Iets zal blijven, zal noch verwelken noch uitsterven: het gevoel zijner liefde voor Meiske!...

Vaarwel, vaarwel, vader en moeder! Slaapt zacht onder de lindeboomen, in de schaduwe van het kerkje, dat u zag geboren worden en sterven. Uw zoon, welken men alles ontrukt heeft, gaat henen.

Och, ware Everaart, op dien morgen dat Ivo Ghys hem uitnoodigde eens in den Molen binnen te treden, maar medegegaan, hoe zou alles nu veel anders zijn!... Weg! weg! die gedachte!... Everaart lijdt; doch heeft, in de mate zijner krachten, zijnen plicht gedaan; daarom heeft men hem vervolgd zonder meedoogen...

Zijn werk heeft men vernietigd!

Ginder, aan den voet van het Meierboschje, graaft men de plaats, waar de muren der school zullen oprijzen. Het zal een groot, schoon gebouw wezen;

[p. 390]

doch het gerucht loopt door het dorp, dat Clesse er geen schoolmeester zal zijn. Twee kloosterzusters zullen komen en er zich vestigen!... Vandaag een stal, morgen een paleis, een klooster!...

Arm Vlaanderen! hoe diep zinkt ge!... Vrij en machtig waart ge vroeger, koningen deedt ge beven; nu ligt ge zwak en uitgeput, als een ander Ierland, en de hand van den eeuwigen vijand dwingt u, gedwee, het eens zoo fiere hoofd te buigen. Dweepzucht voert den scepter; ontvolking en ellende zijn uw aandeel, arm, arm Vlaanderen!...

Everaart schrikt op.

Onduidelijke geruchten stijgen van het dorp omhoog. Een blauw wolkje verheft zich boven den schoorsteen des kleermakers. Irma uit den Molen neurt een stil lied op den boomgaard. Everaart staat recht; hij strekt de armen uit, of hij, in eene laatste omhelzing, alles aan het hart wil drukken. Daar galmt de klok in den toren!... Duizenden herinneringen roepen die tonen hem vóor den geest: geboorte en dood, wel en wee; ze storten over zijn hoofd, terwijl hij de keerzijde deszuiderheuvels afdaalt; ze doen zijn hart samenkrimpen; ze zingen of weenen om hem heen; ze vergezellen hem langs den eenzamen landweg en mengen zich met al die stemmen, welke, uit bosch en veld en beemd, den heentrekkende toeroepen:

‘Vaarwel!... Vaarwel!...’

Einde.