Logo DBNL
Krispyn filozoof en De belachelijke gevolgen van het dansen ener menuet (anoniem) (1955)

Krispyn filozoof en De belachelijke gevolgen van het dansen ener menuet (anoniem)

(1955)–Simon Stijl–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Eerste bedrijf

Eerste toneel

krispijn
 
Wel, zal ik altijd dan onrustig moeten leven,
 
En worden van 't geval1) steeds heen en weer gedreven?
 
Daar speelt de drommel mee, of iemand van zijn volk!
 
Ik zet nauw voet aan land, verheugd dat wij den kolk
 
Der zee, na veel gevaar, gelukkig zijn ontkomen,
 
Of 't ongeval, dat steeds gestoord is op de vromen,
 
Beneemt me opnieuws mijn rust, en kwelt mij even zeer.
 
Wat moet een arrem knecht niet lijden, als zijn heer
 
Besmet is met de lucht van zotte minnevlagen.
10
Maar 't is de lichtste last, die wijslijk wordt gedragen:
 
Een goed glas wijn verzacht het werreldse verdriet.
 
Elk huis heeft toch zijn kruis; met suffen wint men niet.
 
Een wijs man moet dezelfde in voor- en onspoed wezen:
 
Maar zo er evenwel geen wijn was, 't waar' te vrezen,
 
Dat die standvastigheid niet zeer bekend zou zijn;
 
Daarom, wie wijsheid zoekt, die zoek' ze bij den wijn.
 
Ik doe tenminst' zo, en 't is me altijd wel bekomen;
 
Ik mag zo somtijds eens van liefde leggen dromen,
 
Als mij mijn Kaatje door de zinnen speelt, - maar 'k hou
20
Dat slechts voor tijdverdrijf, en zo mijn Heer mij wou
 
Geloven, 'k zag hem haast genezen van zijn kwalen.
 
Maar 't schijnt wel, als de min het hoofd eens brengt aan 't malen,
 
Dan is de beste raad geen oortje waard. Voor mij,
 
Ik ben in dat verstand:2) een goelijk meisje, bij
 
Een warmen haard, zolang de fles nog nat wil geven,
 
Daar was ik zeer wel mee tevreden, al mijn leven;
 
En 't moest een jakhals zijn, die daar geen smaak in vond.
 
Maar zonder wijn vind ik het minnen ongezond;
 
Daarbij begrijp ik 't zo: zolang het diertje1) willig
30
En blij is, min ik haar; maar wordt ze nors en grillig,
 
Stijfkoppig, korzel of kwaadaardig, 'k schei er uit;
 
Want om de liefde zich te kwellen, dat beduidt
 
Niet veel verstand. 't Is bij mijn keel ook te beklagen;
 
Wie lijdzaamst is, die moet het allermeest verdragen:
 
'k Heb 't menigmaal bespeurd; hoe meer men 't vrouwvolk vleit,
 
En zich vernedert met de diepste eerbiedigheid,
 
Hoe trotser dat ze zijn, en wreev'liger van zinnen:
 
Je moet lang bidden, eer je een meisje kunt verwinnen,
 
Maar wie vrijpostig is, vindt zelden tegenstand;
40
Dat is een zeek're zaak. Wel! Is het dan geen schand,
 
Dat wij, wij mannen, die tot heersen zijn geboren,
 
Ons van een dwaze meid zo laten ringeloren,
 
Dat wij in 't vrijen haar ontzien als koningin,
 
Die na den trouwdag toch moet worden onz' slavin?

Tweede toneel

krispijn, katrijn (zijne laatste woorden horende)
katrijn
 
Ja, schand is 't, vagebond; dat heb je niet gelogen.
 
Men wordt door jouw gevlei maar al te veel bedrogen.
 
Ja wel! Wat of men van die guits al horen moet.
 
Wij na den trouwdag jouw slavinnen? Wel, mijn bloed
 
Dat kookt er van. Schavuit! Hoe komt het je in gedachten?
50
Maar 't is me een goeie les; ik zel me dan wel wachten
 
Van zulken slavernij; versta je dat, Jan Gat?2)
krispijn
 
Mijn doopnaam is Krispijn, Katrijntje, dat je 't vat.
katrijn
 
Ja toch: jouw doopnaam is Krispijn; maar wil je weten
 
Hoe of die wezen moest? Men moest je Schijnschoon heten.
krispijn
 
Eilieve, waarom dat, mijn Kaatjelief?
katrijn
 
Zo hiet
 
Ik ook niet, babbelaar: ik ben jouw Kaatje niet.
 
Jouw Kaatjelief? Die wil ik nou noch nimmer wezen.
krispijn
 
Je lijkt zo wat ontsteld te zijn, schoon lief geprezen,
 
Maar weet je wel, dat zulks voor de gezondheid zeer
60
Nadelig is?
katrijn
 
Je spot nog met me? Wel, ik zweer...!
krispijn
 
Zweer niet te licht; het mocht je naderhand berouwen.
katrijn
 
Had ik de macht, hoe wou ik jou je wammes klouwen.1)
krispijn
 
Dat zou al koddig in zijn werk gaan; maar Katrijn,
 
Een lekkre zoen, zou die niet smakelijker zijn?
 
Wat dunkt mijn bekjelief?
katrijn
 
Ik zeg je, kom niet nader.
 
Een lekkre zoen, aan zulken deugniet, zo'n verrader?
 
Ik gaf hem liever aan een Mof.
krispijn
 
Maar meisje-maat,
 
'k Beklaag je; jouw gezicht staat pijnlijk inderdaad.
 
Wat schort je? Heb je tand- of hoofdpijn? Doen je leden
70
Je zeer? Kom, kom; dat zel wel beet'ren; wees tevreden.
katrijn
 
'k Zeg laat me los, en brui maar heen.
krispijn
 
Mijn lieve meid,
 
Je spreekt nou ommers niet zoals het bij je leit.
 
Zeg, meen je 't wel zo kwaad?
katrijn
 
Daar 's jou niet aan gelegen.
krispijn
 
Nou, pruil maar niet, mijn kind: kijf liever eens terdegen.
katrijn
 
Dat 's mijn zaak: ik zel doen, zoals ik 't mij versta.
krispijn
 
Je bent al vrij groothartig in jouw wapen,1) Ka.
katrijn
 
Dat ben ik ook, Krispijn.
krispijn
 
Maar liefste lief Katrijntje,
 
Hoe ken je nou zo kwaad ook zijn op jouw Krispijntje?
 
'k Heb je ommers lief; dat weet je wel.
katrijn
 
Dat raakt me niet.
krispijn
80
Als ik me nou eens ging verhangen uit verdriet?
katrijn
 
Alree, man, ga je gang; ik zel 't je niet beletten.
krispijn
 
Verzuipen?
katrijn
 
'k Zel er mij in 't minst niet om verzetten:
 
Begin maar.
krispijn
 
Maar wat dood is 't makkelijkst van tweên,
 
Na jouw gedachten?
katrijn
 
Och, Krispijn, 'k wou... Brui maar heen.
krispijn
 
Dag Kaatje.
katrijn
 
Dag Krispijn.
krispijn
 
O bang, o bitter scheien...!
 
Maar als ik dood ben, Ka, wil jij me wel beschreien?
katrijn
 
Dat zel aan mij staan.
krispijn
 
Goed: maar eer ik dan vertrek,
 
Zo geef me nog een zoen op reis.
katrijn
 
Loop, malle gek.
krispijn
 
Maar wou je me evenwel tien zulke zoentjes geven,
90
Ik liet me mooglijk nog bewegen, om in 't leven
 
Te blijven. Is 't niet wel gesproken?
katrijn
 
Zou het niet?
 
Omdat jij 't bent; nietwaar, jou allemans verdriet?
krispijn
 
Kom, zoeterd, dat we nou de peis eens gingen maken.1)
 
Kwâ namen stichten niet; 't zijn ommers ook geen zaken
 
Van dat belang. Kom, kom, zoen of. Recht uitgezeid,
 
Je bent een lieve, ja een allerliefste meid,
 
Maar wat te haastig in mijn zin. Nou, dat 's om 't even;
 
Een beetje, weet ik wel, dat ik je toe moet geven,
 
Als 't maar gauw overgaat.
katrijn
 
Maar evenwel, Krispijn,
100
Jij had ook al wat schuld.
krispijn
 
Wel nou, laat dat zo zijn.
 
Hoor wat het spreekwoord zegt: Geliefjes mogen kijven,
 
Maar 't neemt niet weg, dat zij geliefjes moeten blijven.
katrijn
 
En ondertussen krijg jij alles na je zin.
krispijn
 
Dat volgt juist altijd niet, mijn schone koningin.
katrijn
 
Je meent slavin?
krispijn
 
Nou, laat ons daar niet meer van spreken.
 
Ik heb je lief; dat is je menigmaal gebleken;
 
En, zeg ik eens een woord uit onvoorzichtigheid,
 
Dat moet terstond niet zijn ten ergsten uitgeleid.
 
Maar 'k zou, door dit geschil, mijn boodschap wel vergeten.
110
Dees brief moet dienen, om uw Juffrouw te doen weten,
 
Dat haar Heer Karel nog gelijk voorheen bemint.
 
De liefde kwelt hem zeer, en maakt hem schier ontzind:
 
De lange tijd van zijn afwezen doet hem vrezen,
 
Dat haar genegenheid misschien verdoofd zal wezen.
 
Wij kwamen in de stad eerst gistrenavond aan.
 
Hij wou, dat ik terstond hier al naar toe zou gaan;
 
Maar 'k ben drie-, viermaal hier vergeefs voorbijgelopen.
 
Hoe staat het? Mag mijn Heer nog op de liefde hopen
 
Van Juffrouw Izabel? Of zou ze mooglijk zijn
120
Veranderd door den tijd?
katrijn
 
Weet ik dat juist, Krispijn?
krispijn
 
Daar is geen twijfel aan; zij zel voor jou niet veinzen:
 
Jij waart steeds kundig van hare innigste gepeinzen.
katrijn
 
En, zo ik 't nou misschien al wist naar jouw vermoên,
 
- En 't waar' mijn zin niet, om daar oop'ning van te doen?
krispijn
 
Ik zel je, zo je 't zegt, met duizend dankjes eren,
 
En zo veel zoentjes, als je zelf maar zult begeren.
katrijn
 
Daar zou men nogal wat om doen.
krispijn
 
Je wilt misschien
 
Dat ik je op rekening de helft eerst aan zal biên?
 
Met al mijn hart!
katrijn
 
Sus, sus; je bent zo heet gebakerd.
krispijn
130
Dat komt van 't minnevuur, dat mij van binnen blakert.
katrijn
 
'k 'Loof 't ook. Maar kom, nou alle gekjes aan een zij,
 
En eens gesproken van Heer Karels vrijerij.
 
Mint hij mijn Juffrouw nog? Mag zij dat wel geloven?
krispijn
 
Hij mint haar smoorlijk; ja, geen mens gaat hem te boven
 
In trouw: hij klaagt, hij kermt, hij zucht, hij steent om haar.
 
Hij maakt bij vlagen zulk een vreselijk misbaar,
 
Dat iemand, dien de kracht niet is bekend van 't minnen,
 
Wis denken zou: het scheelt dien jonker in zijn zinnen.
 
Geen liefde kan, geloof dat vrij, oprechter zijn,
140
Behalven die alleen, mijn lief, van jouw Krispijn.
katrijn
 
't Is wat te zeggen.
krispijn
 
Hoe! Zou jij geloven kunnen,
 
Dat ik een enig mens die eer zou willen gunnen,
 
Dat hij verliefder waar' als ik? Neen, Kaatje, neen:
 
Daartoe ben ik te groots en jij te mooi meteen.
 
Maar zeg eens: heeft mijn Heer te hopen of te vrezen?
katrijn
 
Ik 'loof, de zwarigheid zou juist zo groot niet wezen,
 
Zo 't aan mijn Juffrouw stond; maar zij wordt ook gevrijd
 
Van twee Doctoren;1) en, schoon 't haar geweldig spijt,
 
Zij moet de bruid haast zijn met een van twee, naar 'k reken,
150
Indien men niet bijtijds een spaak in 't wiel kan steken.
krispijn
 
Verdord! Wat zeg je daar, Katrijn? Hier 's goê raad duur.
 
Maar hoe! Wie stoort ons daar? Wat mislijker figuur?2)
katrijn
 
Dat 's een meeminnaar van uw Heer.
krispijn
 
O bloed van ganzen!
 
Die droge saggelaar?1) Die gek? Die Hans der Hanzen?

Derde toneel

revelaar, krispijn, katrijn (Revelaar loopt eerst al mijmerende heen en weder, totdat hij tegen Katrijn aanloopt.)
katrijn
 
Wel hei, mijn Heer! Je loopt een mens schier onder voet.
revelaar
 
Ja Juffrouw, 'k zag u niet, maar 'k bid u, wees zo goed,
 
En neem 't niet kwalijk; 'k was daar juist diep in gedachten.
katrijn
 
Was ik als jij, 'k zou met studeren zolang wachten,
 
Totdat ik was in huis; zo liep ik geen gevaar
160
Van ongemak: het staat ook, dunkt me, op straat te raar.
revelaar
 
Gij hebt gelijk; ik zal dien raad ook tot mijn voordeel
 
Gebruiken. Ik bespeur in u een zeer goed oordeel.
katrijn
 
Ik ben uw dienares, mijn Heer.
revelaar
 
Dat antwoord vind
 
Ik snedig; 'k heb altijd de snedigheid bemind.
 
Gij hebt een goê manier van denken.
katrijn
 
'k Wil 't geloven,
 
Dewijl mijn Heer het zegt.
revelaar
 
Ik prijs u geenszins boven
 
Uw waarde: al wat gij zegt, dat hangt zo wel aaneen,
 
Dat zelfs Euclides 't niet verbeet'ren kan, naar 'k meen.
 
't Zijn axioma's,1) die gij spreekt.
katrijn
 
'k Heb van mijn dagen
170
Dat niet geweten, Heer.
revelaar
 
Wel, dat is te beklagen.
 
Zo schuilt de wijsheid vaak in enen donkren hoek.
katrijn
 
En daar zij wezen moest, daar is ze dikwijls t'zoek.
revelaar
 
Die spreuk is leringrijk en zeer opmerkenswaardig.
 
Al wat gij voortbrengt is verheven, fraai en aardig.
 
Maar Juffer, zeg mij eens: hebt gij wel ooit bemind?
katrijn
 
Dat 's al een snaakse vraag.
revelaar
 
Dat is de waarheid, kind.
 
Maar 'k vraag u dat om reên.2)
katrijn
 
Wel, wat kan jou dat schelen?
 
Of weet je een vrijer, dien je mij wilt aanbevelen?
revelaar
 
Gans niet.
katrijn
 
Wat heb je met die rare vraag dan voor?
revelaar
180
Meer dan gij denkt.
katrijn
 
En wat?
revelaar
 
Maar geef mij eerst gehoor.
 
Gij weet wel, dat geen vraag beantwoord wordt met vragen
 
Bij lieden van verstand. Zeg, vondt gij ooit behagen
 
In enig jongman?
katrijn
 
Wel, zo gij 't wilt weten: neen.
 
'k Vond niemand na mijn zin tot nog toe, maar ik meen,
 
Indien mij zulk een kwant, als jij bent, eens kwam vrijen,
 
Ik zou al makkelijk het hachje laten glijen.1)
revelaar
 
En waarom dat?
katrijn
 
Omdat jij zo'n antiekse vent,
 
In wezen, houding, in gestalte en kleding bent.
 
Men leest de wijsheid uit jouw ouwerwetse kleren:
190
Jouw borstelige baard is minzaam; 'k wil het zweren:
 
Jouw vaatse2) bokkepruik, geschoven op één oor,
 
Jouw schoorsteenwitte bef, jouw mantel, door en door
 
Gevreten van de mot, de rimpels van je wezen,3)
 
Jouw nors gezicht, bekwaam om kinders te doen vrezen,
 
Kortom, al wat ik aan je zie behaagt mij zeer;
 
Ja, tot verbazens toe zijt gij beminlijk, Heer.
revelaar
 
Gij spreekt ironice1), geloof ik.
katrijn
 
Ik weet zeker
 
Niet wat jij zeggen wilt; maar 'loof me vrij, ik steek er
 
Den gek niet mee; 'k heb u naar 't leven afgebeeld.
revelaar
(na zich enigszins bedacht te hebben)
200
Zo heeft de liefde u dan nooit in den zin gespeeld?
katrijn
 
Niet meer dan eens in 't jaar.
revelaar
 
Ja wel, dat is al wonder.
 
Uw schoonheid is nochtans heel ongemeen.
katrijn
 
Bijzonder.
revelaar
 
Gelooft gij wel, dat gij met mij in d'echt zult treên?
katrijn
 
Gelooft gij wel, dat zulks aan mij zal staan?
revelaar
 
O neen:
 
Ik weet een man, die u dat anders uit zal leggen.
krispijn
 
En ik weet ook een man, die daar wat in te zeggen
 
Zal hebben, Heer Doctoor.
revelaar
 
Wel, vriend, wie is dat dan?
krispijn
 
Die man ben ik.
revelaar
 
'k Versta u niet; waar praat gij van?
 
Ik weet geheel geen zin te hechten aan uw woorden.
krispijn
210
De zin is kostelijk, dat ik je zel vermoorden,
 
Ondanks jouw groot verstand. Wel, ken je 't nou verstaan?
revelaar
 
Gij drukt u duidlijk uit: maar gaat het u dan aan?
krispijn
 
Ik zel jou op zijn tijd daar dan wel over spreken,
 
Als ik je hals en been voor tijdverdrijf ga breken.
revelaar
 
't Natuurlijk recht, mijn vriend, verbiedt u zulk een daad.
katrijn
 
Ik merk wel, dunkt me, waar dees spor'ling1) uit ontstaat.
 
'k Geloof, mijn Heer, dat uw gezicht u heeft bedrogen.
 
Wie meent gij dat ik ben? Zie mij eens onder de ogen.
revelaar
 
Zijt gij de dochter niet van Heer Anzelmus?
katrijn
 
Neen;
220
Ik ben haar dienares.
revelaar
 
Zeer wel; dan ga ik heen.
katrijn
 
Ik zal mijn Juffrouw uit uw naam dan openbaren,
 
Dat zij uw bruid moet zijn?
revelaar
 
Die moeite kunt gij sparen:
 
Ik zal het zelfs wel doen.
(Hij gaat naar het huis van Anzelmus.)

Vierde toneel

krispijn, katrijn
katrijn
 
Wat zeg je van dien gek,
 
Krispijn?
krispijn
 
Ik had hem haast geslagen voor zijn bek.
katrijn
 
Maar waarom liet jij hem niet onverhinderd vrijen?
krispijn
 
'k Mocht aan mijn oren dat geteem niet langer lijen.
katrijn
 
Begreep je niet dat hij verbijsterd was?
krispijn
 
Wel ja,
 
Dat docht ik wel ontrent; ik ben zo gek niet, Ka:
 
Maar 'k wou eens weten, of hij licht was bang te maken.
katrijn
230
Wel nou, wat zeg je er van? Staan nou mijn Juffrouws zaken
 
Niet wonderschoon?
krispijn
 
Maar zou 't Anzelmus evenwel
 
Recht ernst zijn, denk je? Zou hij Juffrouw Izabel,
 
't Zij met of tegen dank tot zulk een huw'lijk dwingen?
 
En is er nog geen kans om dezen dans te ontspringen?
katrijn
 
Het is er slecht gesteld; ik weet bijna geen raad.
 
Een toeval komt ons nog in deze zaak te baat,
 
En zonder dat had ik al lang den moed verloren.
 
Haar vader wil volstrekt, dat zij van twee Doctoren
 
Een zal verkiezen tot haar man, want nevens dien
240
Geleerden heer, dien gij daar even hebt gezien,
 
Is nog een dito, die haar ook aan 't hoofd komt malen;
 
Hierdoor krijgt Izabel gelegenheid tot dralen;
 
Want, wijl zij nu eens d'een, en dan den andren vleit,
 
Houdt zij haar vader steeds in zijne onzekerheid.
 
De tijd moet leren, hoe dit werk nog af zal lopen:
 
Maar 'k zie nog niet, vanwaar wij uitkomst kunnen hopen.
krispijn
 
Hoe komt Anzelmus toch tot zulk een malle gril,
 
Katrijn, dat hij een zot tot schoonzoon hebben wil?
katrijn
 
Zij weten hem zo veel van wijsheid wijs te maken,
250
Dat hem de harsentjes geen kleintje aan 't draaien raken.
 
Al wat zij zeggen, neemt hij voor iet wonders aan;
 
Misschien, omdat hij daar geen zier van kan verstaan.
 
Om nu gedurig met geleerden te verkeren,
 
Weet hij geen beter raad, dan een van deze heren
 
Tot zoon te nemen, die hem dan, van dag tot dag,
 
Puursteken zot met al zijn wijsheid maken mag.
krispijn
 
Jouw Heer lijkt wel een kwast in folio te wezen;
 
Maar zou hij van die kwaal nog niet zijn te genezen,
 
Indien men hem misschien, door de ene of de andre list,
260
Zijne eigen zottigheid eens te vertonen wist?
katrijn
 
Zou jij daar kans toe zien?
krispijn
 
Dat kan ik juist niet zeggen.
 
Ik moet dat bij mij zelf eerst nog eens overleggen.
 
Maar zeg, hoe staat dat werk je Juffrouws moeder aan?
 
Houdt zij zich stil? Laat zij haar man zo maar begaan?
katrijn
 
Tot nog toe weigert zij haar stem daartoe te geven.
krispijn
 
Dat zou ook vremd zijn, in den tijd, dien wij beleven.
katrijn
 
Ja, maar dat helpt niet veel; jij kent haar niet, Krispijn.
 
De goeie sloof is niet als andre vrouwen zijn;
 
Ze is veel te blô; zij houdt wel veel van tegenpraten,
270
Maar is 't Anzelmus ernst, dan moet zij 't glippen laten.
krispijn
 
Och! Waren ze allen zo, gelukkig waren wij.
katrijn
 
Je schimpt weer, doe je, guit?
krispijn
 
Kom, steken we daarbij
 
Een speldje. Maar Katrijn, indien ik 't eens ging wagen,
 
Om, door een grap, jouw Heer van zijn wijsgeer'ge vlagen
 
Te zuivren, zou jij mij de hand wel willen biên?
 
En zou 't wel met den zin van Izabel geschiên?
katrijn
 
Misschien: dat kwam er toe, hoe of gij 't aan woudt leggen.
krispijn
 
Ik zel je dat daarna wel eens in 't brede zeggen:
 
Mij speelt zo wat in 't hoofd, maar 'k zie er nog niet wel
280
Doorheen; spreek jij terwijl met Juffrouw Izabel:
 
'k Zal met den eersten1) hier wel maken weer te komen,
 
En zeggen je dan net, wat ik heb voorgenomen.
katrijn
 
't Is wel, Krispijn, zeg aan Heer Karel... Maar wie daar?
 
Is 't Heer Anzelmus niet, met Dokter Revelaar?
 
Gewis, zij zijn 't. Kom an, nou moet je ras vertrekken;
 
Zag hij jou bij mij staan, dat mocht hem arg verwekken.
krispijn
 
Een zoentje dan. Dat smaakt als pondekoek, Katrijn.
 
Nou, zoals 't is gezeid.
katrijn
 
Tot wederziens, Krispijn.

Vijfde toneel

anzelmus, revelaar
anzelmus
 
'k Zeg nog, mijn Heer, 't geval moet deze zaak beslissen:
290
Hoe schoon uw kans ook zij, het kan u echter missen.
 
Heer Zemelknooper is, gelijk gij weet, een man,
 
Die in verstand met u gelijkstaat, en ik kan
 
Niet zeggen, wien van beid' ik liefst mijn kind zou geven.
 
Ik ken u beiden voor wijsgeren, zeer bedreven,
 
Volleerd en hoog verlicht in alle wetenschap;
 
Gij zijt verstanden van den allerhoogsten trap.
 
Ik heb van u geleerd, den geest omhoog te heffen;
 
Uw wijsheid deed mij veel verborgenheên beseffen;
 
Gijliên hebt mij hervormd, en tot een man gemaakt;
300
Tot ware wetenschap ben ik door u geraakt.
 
Ik wil mij, volgens plicht, ook hiervoor dankbaar tonen,
 
En, stond het in mijn macht, ik zou u beiden lonen:
 
Doch, wijl maar een van twee mijn schoonzoon wezen kan,
 
Zo geef ik Izabel de keur,1) om tot haar man
 
Te kiezen, die haar best van beiden kan behagen.
 
'k Weet mij, in dit geval, niet anders te gedragen.
revelaar
(zeer onverschillig)
 
Gij hebt gelijk.
anzelmus
 
Ik volg, dus doende, zo ik meen,
 
De strengste wetten op van bllijkheid en reên.
revelaar
 
'k Geloof het.
anzelmus
 
Dus kan ik uw beider vriendschap houwen,
310
Hoewel maar een van twee zal met mijn dochter trouwen.
revelaar
 
Voorzeker.
anzelmus
 
En, hoe ik de zaak ook overleg',
 
Ik vind tot nog toe geen bekwamer middelweg.
 
Vindt gij het ook niet goed?
revelaar
(als uit een droom ontwakende)
 
Wat toch?
anzelmus
 
't Geen ik zo even
 
Gezeid heb.
revelaar
 
'k Heb daar niet veel aandacht op gegeven.
anzelmus
 
Gij hebt mij evenwel geantwoord, Heer.
revelaar
 
't Kan zijn.
 
'k Hoorde u wel spreken, maar daar kwam een zaak in mijn
 
Gedachten, die mij nu al sinds drie dagen bezig
 
Gehouden heeft: hierdoor was mijn verstand afwezig.
anzelmus
 
Is 't een geschilstuk, 't welk wat duister is?
revelaar
 
O ja.
anzelmus
320
Is 't over Feizieka of Meettemfeizieka?1)
revelaar
 
't Is metafysisch. 'k Heb mijn harsens lang geslepen,
 
Maar 'k heb het nog niet in zijn volle kracht begrepen.
anzelmus
 
Indien het onder mijn bevatting vallen kan,
 
Zo bid ik, deel 't mij mee.
revelaar
 
't Wierd door een schrander man
 
Mij onlangs voorgesteld; hij wenste, mijn gedachten
 
Te weten; maar 'k ben, na drie slapeloze nachten,
 
Nog niets gevorderd; voor en tegen vind ik reên;
 
En wat ik stelle, ik vind ook altijd zwarigheên.
 
'k Heb meer dan tachentig bladwijzers doorgekeken,
330
Maar 'k vind er geen, die van dit wichtig vraagstuk spreken.
anzelmus
 
't Moet dan al duister zijn. Ik bid, verhaal het mij.
revelaar
 
Het denkbeeld van de Liefde, of dat eenvoudig zij,
 
Of saamgesteld?
anzelmus
 
Dat is bezwaarlijk te bepalen.
revelaar
 
't Is mannenwerk, in zulk een vraagstuk niet te dwalen.
anzelmus
 
Maar mag ik weten, wat gij voor waarschijnlijkst houdt?
revelaar
 
'k Bepaal niet licht een zaak; dat heeft mij vaak berouwd.
anzelmus
 
Ik hoorde u echter gaarn hierover redeneren.
revelaar
 
Stel wat gij wilt; ik zal-het tegendeel beweren.
anzelmus
 
Verschoon mij, Heer; ik vind mij daartoe niet in staat.
revelaar
340
De stof is ook voor u te duister, inderdaad.
 
Maar neem geduld; ik denk een boek in 't licht te geven,
 
Waarin ik dit geschil verhandlen zal, beneven
 
Vele andre van dien aard.
anzelmus
 
Aan wien zult gij dat boek
 
Opdragen, Heer?
revelaar
 
Dat is nog onbepaald; ik zoek
 
Daar vast een man toe; gij zult mij de naaste wezen,
 
Indien gij kans ziet, om uw dochter te belezen,
 
Dat zij me boven mijn meeminnaar kiest.
anzelmus
 
Die eer
 
Is al te groot voor mij; ik ben beschaamd, mijn Heer.
revelaar
 
Indien 't u niet behaagt, 'k zal wel een ander vinden.
anzelmus
350
Heer Revelaar, ik ben toegevend voor mijn vrinden;
 
Het voegt me, dat ik mij naar uw begeerte schik';
 
En, wijl uw keur op mij gevallen is, schoon ik
 
Het niet verdien, zal ik mij echter vergenoegen,
 
En niet meer weigeren, mij naar uw wil te voegen.
revelaar
 
Maar ik beloof het u, met dit beding alleen,
 
Dat gij me uw dochter geeft ten huwelijk.
anzelmus
 
Met reên.
 
Ik twijfel niet, of 'k zal haar daartoe wel bepraten:
 
Stel u gerust.
revelaar
(weggaande)
 
Ik zal er mij dan op verlaten.
anzelmus
 
'k Beloof u dat... Maar hoe! Waar gaat gij heen, mijn Heer?
revelaar
360
Daar schiet me iets in den zin: 'k moet gaan. Straks kom ik weer.

Zesde toneel

anzelmus
 
Wat is 't gelukkig, als men daaglijks mag verkeren
 
Met lieden van verstand, en met hun redeneren.
 
De geest wordt omgekeerd, en krijgt ene andre plooi:
 
Men weet van alles wat: mij dunkt, dat staat zo mooi!
 
Wanneer ik hieraan denk, moet ik mij zelf verwensen,
 
Dat ik zo langen tijd, gelijk de rest der mensen,
 
Mijn tijd heb doorgebracht met lage bezigheên.
 
Nu ben ik eerst een man! Een wijsgeer! 'k Word nog een
 
Der grootste geesten van mijn tijd, indien ik vlijtig
370
In mijn begonnen werk volhard: maar dat is spijtig,
 
Dat de Latijnse taal zo zwaar te leren is.
 
Ik vorder nochtans braaf, zo ik mij niet vergis:
 
Ik kan reeds Mensa op mijn duimpje konjegeren,1)
 
En, ga 'k zo voort, ik zal haast Amo dikkleneren.2)
 
Dan ook wat Grieks geleerd, want zeker, ik vertrouw,
 
Wie Grieks verstaat, die kan geen gek zijn, schoon hij wou.
 
'k Zal mij in de Algebra dan onderwijzen laten;
 
Ook in de Stelkonst, daar ik dikwijls van hoor praten.
 
Dan moet er de Natuurkunde aan: zo 'k die versta,
380
Zo leer ik licht, en met een snap,3) de Fijsica.
 
Waar zal ik met al die geleerdheid nog belanden?
 
Wat staat mij niet al roem, wat staat mij eer voor handen!
 
Wat zal men zeggen, als een leek, een borgerman,
 
Met zo veel oordeel van de studie spreken kan?
 
En, zo mijn naam aan 't hoofd van boeken wordt gelezen,
 
Ik zal in aanzien meer dan een Professor wezen.
 
Daar scheelt nu meer niet aan, dan dat mijn dochter trouwt
 
Met een Doctoor; en, schoon zij zich afkerig houdt,
 
Nochtans vertrouw ik niet, dat zij haar plicht zal krenken.
390
Een brave dochter volgt, zelfs zonder overdenken,
 
En blindeling, den wil van haren vader na,
 
Indien ik enigszins 't natuurlijk recht versta.

 

EINDE VAN HET EERSTE BEDRIJF.


Vorige Volgende