Monumenten in Nederland. Flevoland

Met terugblik & registers van de complete serie

Almere-Haven
(gemeente Almere)

Stadskern in Zuidelijk Flevoland, gesticht in 1978 als eerste stedelijke kern van de suburbane stad Almere. Oorspronkelijk aangeduid als gebied D, kreeg het vervolgens

Almere-Haven, gezien vanuit het zuidoosten

[p. 46]

Almere-Haven, Kerkcentrum ‘Goede Rede’

de naam Almere-Walden en in 1973 de naam Almere-Haven. Bij de uitvoering werd gebroken met de functionele normen van de moderne stedenbouw om een meer kleinschalige sfeer te creëren. In een structuurstudie uit 1971 (H. van Willigen) werden stedelijke milieus in een oplopende dichtheid uitgewerkt. Buitendijks waren een pier, een park en een jachthaven voorzien. De structuurschets (D.H. Frieling) kwam in 1973 gereed met woonbebouwing in de vorm van niervormige lobben en een winkelgebied met Brink, Marktgracht en Kerkgracht. Hoewel het structuralistische plan op veel kritiek stuitte, werd het structuurschema in 1974 goedgekeurd en begon de bouw in dat jaar. De eerste bewoners kwamen in 1976, een sporthal annex zwembad volgde in 1978 en in 1980 kwam de aansluiting op de A6 richting Weesp tot stand. Het openbare vervoer verloopt via vrije busbanen. De centrumbebouwing is uitgevoerd naar plannen van D.C. Apon. De eerste wijken - vanwege de beoogde kleinschaligheid ‘werven’ genoemd - zijn verwezenlijkt naar plannen van A. Mastenbroek en J. van Stigt. In een zelfde structuur zijn nog buurten gevolgd met namen die uitgaan op -hof, -wierde, -gouw, -mark, -meent en -griend.

Het kerkcentrum ‘Goede Rede’ (Kerkgracht 56) heeft een opvallende hoge en slanke opengewerkte toren met wijzerplaten. Steil in één punt oplopend is het dak van de kerkzaal met nevenruimten. Deze in 1977-'79 naar plannen van G. Steen gebouwde kerk wordt gezamenlijk gebruikt door de R.K. St.-Bonifatiusparochie en de Herv. en Geref. gemeenten en bevat een Verschuerenorgel (1979).

Het cultureel centrum ‘Corrosia’ (Markt 5-7) is een met Corten-staal bekleed gebouw uit 1974-'79 naar plannen van R. Blom van Assendelft dat onder meer onderdak biedt aan een filmhuis, grand café en kunstuitleen.

Het verzorgingstehuis ‘De Overloop’ (Boogstraat 1) is een in getrapte volumes en met witte betonsteen uitgevoerd structuralistisch gebouw, opgetrokken in 1980-'82 naar ontwerp van H. Hertzberger.

Woonhuizen. Langs de Marktgracht en de Kerkgracht verrezen in 1974-'79 individueel herkenbare woningen met afgeknotte topgevels, naar ontwerpen van D.C. Apon, J.A. van den Berg, A.J. ter Braak en W.B. Tromp. In een zelfde structuralistische stijl vormgegeven is het vierkante woningbouwcluster met afgeronde hoeken aan De Werven (Goedewerf, Schoolwerf e.o.), gebouwd in 1974-'77 naar plannen van J. van Stigt. Rond 1995 heeft de jachthaven als afsluiting het appartementencomplex Sluiskade 2-46 gekregen, met op de kruising met de Sluis twee ronde torens.

De sluis bij de jachthaven (Sluiskade ong.) kwam rond 1980 tot stand om kleine schepen van het Gooimeer in de

Almere-Haven, Woonhuizen Sluiskade

Lange Wetering te schutten.

Het Monument voor een Woningwetwoning (Muiderweg 10), ontworpen door A.M. Backer in 1991, bestaat uit de plattegrond van een kleine woningwetwoning, waarvan de wanden zijn ingeplant met buxus en veldesdoorn.

De Alg. begraafplaats (Heliotrooplaan 5), gesticht in 1977, is een begraafpark met omhaagde verhoogde velden die ‘grafkamers’ genoemd worden. Het ontwerp van C. Zalm is gebaseerd op een Deens voorbeeld.

Kasteel Almere (Waterlandseweg 27-29) aan de oostzijde van Almere-Haven, is een vierkant kasteel met drie ronde hoektorens en op de vierde hoek een fors donjon. Het idee voor dit nieuwe ‘trouwkasteel’ van projectontwikkelaar T. Blom dateert uit 1997. In 2001 heeft het gebouw zijn hoogste punt bereikt, om in de nabije toekomst te worden afgebouwd. Het is een kopie van het Belgische Château Jemeppe bij Hargimont met zijn 12de-eeuwse donjon. Kasteel Almere gaat geflankeerd worden door een carré-vormig poortgebouw met binnenplaats en arcade, alsmede een carré-vormige oranjerie met overdekte binnenplaats.

De Groene Kathedraal (Tureluurweg ong.), gelegen ten oosten van Almere-Haven, is een door M. Boezem in bomen gemaakte ‘blauwdruk’ op ware

[p. 47]

grootte van de Notre Dame van Reims. De plattegrond wordt gemarkeerd door paden met op de kruisingen Italiaanse populieren (aangeplant 1987). Dit ‘gotische groeiproject’ heeft in 1996 zijn geplande vorm bereikt. In de nabijheid (ten zuidwesten) legde de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders in 1985 het Cirkelbos (Meesweg ong.) aan met cirkelvormige beukenlanen en daarbinnen populieren.

Bruggen. Ten zuidwesten van Almere-Haven kwam in 1969 in de A6 naar Weesp de Hollandse Brug (Oude Landweg ong.) gereed. Daarnaast ligt de brug in de spoorlijn Weesp-Lelystad. De Stichtse Brug (Stichtseweg ong.) ten zuidoosten van Almere-Haven in de A27 naar Blaricum werd in 1983 opengesteld. Beide verkeersbruggen zijn in voorgespannen beton uitgevoerd.