Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Westerland
(gemeente Wieringen)

Wegdorp, ontstaan in de middeleeuwen op het voormalige eiland Wieringen. In

Westerland, Herv. kerk

[p. 524]

Westerland, Villa Waterkeer

de loop van de 19de eeuw verdichtte de bebouwing zich. Aan de zuidzijde bij De Haukes ontstond enige bebouwing na de aanleg van een postbootsteiger (1874) en een haven (1890).

De Herv. kerk (Westerlanderweg 65), oorspronkelijk gewijd aan St. Nicolaas, is een driezijdig gesloten, eenbeukige kerk voorzien van een toren van drie geledingen met tentdak. De kort na 1500 opgetrokken toren, met gotische nissen in de twee bovenste geledingen, bevat een door Johannes Godefridus gegoten klok (1509). Het huidige torendak hoort waarschijnlijk bij een herstelling in 1913. Het romaanse schip en koor werden in 1828 vervangen door een schip met rondboogvensters. Op het kerkhof bevindt zich onder meer een grafsteen met terebinthboom voor C. Kuut († 1891).

De voorm. openbare lagere school (Westerlanderweg 61) is een tweeklassige school uit 1886 met een haakse achterbouw uit 1903.

Westerland, Peilschaalhuisje (1993)

De forse villa ‘Waterkeer’ (Westerlanderweg 17) met rieten dak en expressionistische elementen werd rond 1927 gebouwd, vermoedelijk naar ontwerp van L. Zwiers voor directeur-hoofduitvoerder J.A. Ringers van de Maatschappij tot Uitvoering van de Zuiderzeewerken (M.U.Z.). In 1930 kwam zijn opvolger J. Lely - de oudste zoon van ingenieur C. Lely - hier te wonen.

Boerderijen. Goede voorbeelden van stolpboerderijen zijn Westerlanderweg 101 (circa 1905) en Koningsweg 20 (1913).

De kaasfabriek ‘Klein Begin’ (Westerlanderlaan 9) is een eenlaagspand uit 1915.

De twee telefooncellen bij Westerlanderweg 43 zijn - inmiddels groen geschilderde - exemplaren van het in 1930-'32 geproduceerde functionalistische ontwerp van J.A. Brinkman en L.C. van der Vlugt.

Het oorlogsmonument op de westpunt van Wieringen (Rijksstraatweg ong.; circa 1946) is een obelisk op postament met daaromheen een cirkelvormige muur.

Het peilschaalhuisje (Quarantaineweg ong.), gelegen ten noordwesten van Westerland, kwam in 1919 tot stand met siermetselwerkbanden en een flauw hellend zinken dak met sierspant en als opschrift ‘Rijks Peilschaal’.

De Haukessluis in de Slootvaart, gelegen ten zuiden van Westerland (gemeente Wieringermeer), is een enkele sluis uit 1931 met daarbij een houten dienstwoning (Haukessluisweg 6; circa 1930). Bij de coupure in de dijk ter plaatse van het gehucht De Haukes bevindt zich een schotbalkenloods (bij De Haukes 20; circa 1931).