Lutjebroek
(gemeente Stede Broec)
Dorp, ontstaan in de 12de eeuw als veenontginning langs de Streek, de ontginningsas tussen Hoorn en Enkhuizen. In 1402 werd Lutjebroek opgenomen in de Stede van Broec. Schuin op de ontginningsas (P.J. Jongstraat) ontwikkelde zich
Lutjebroek, Woon- en winkelpand P.J. Jongstraat 107
de Horn als een tweede as. Na de Tweede Wereldoorlog is Lutjebroek vooral aan de oostzijde uitgebreid.
De voorm. Herv. kerk (P.J. Jongstraat 85) is een eclectische zaalkerk uit 1863 met gepleisterde details en gietijzeren vensters.
De R.K. St.-Nicolaaskerk (P.J. Jongstraat 45) is een driebeukige pseudobasilicale kerk met driezijdig gesloten koor en een terzijde geplaatste slanke toren van twee geledingen met achtzijdige naaldspits. Deze neogotische kerk verrees in 1876-'77 naar plannen van P.J.H. Cuypers ter vervanging van een kerk uit 1849. Van de oorspronkelijke opzet als basilicale centraalbouw resteert de achtzijdige kruising met stergewelf en ronde pijlers met lijstkapitelen. Tijdens de uitvoering heeft men het bouwplan gewijzigd en werden schip en dwarsschip verlengd. Later voegde Cuypers bij de kruising twee diagonaal geplaatste, rechthoekige kapellen toe. In 1924-'25 werd de kerk naar plannen van J.Th.J. en P. Cuypers jr. vergroot. De hoge torenspits is in 1959 vernieuwd en in 1982 is de kerk gerestaureerd. Tegen de noordgevel staat een monument (1917) voor de in 1867 te Montelibretti gesneuvelde zouaaf P.J. Jong.
De voorm. R.K. lagere Mariaschool (P.J. Jongstraat 43) werd in 1931 gebouwd als drieklassige school.
Woonhuizen. Het houten woon- en winkelpand P.J. Jongstraat 107 heeft een vroeg-19de-eeuwse onderpui
Auteursrechtelijk beschermd