Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Kwadijk
(gemeente Zeevang)

Dorp, ontstaan eind 12de eeuw als veenontginning in de polder Zeevang. Dit langgerekte, later wat dichter bebouwde, lintdorp kreeg aan de oostzijde een station aan de spoorlijn Zaandam-Hoorn (1884) en aan de westzijde een fort van de Stelling van Amsterdam (1889).

De Herv. kerk (Kwadijk 87), een zaalkerk met spitsboogvensters en een houten geveltoren, werd in 1835 gebouwd ter vervanging van een kerk uit 1674. De in 1986 gerestaureerde kerk bevat een 17de-eeuwse preekstoel, een doophek met koperen doopboog in Lodewijk XIV-stijl (1741), en een door P. Flaes gebouwd orgel (1866). De pastorie (Kwadijk 84; circa 1885) is een middenganghuis met eclectische wenkbrauwen.

Het voorm. raadhuis (Kwadijk 80), een blokvormig eenlaagspand uit 1912, is ontworpen in ‘Um 1800’-stijl.

Woonhuizen. De met gepleisterd middenrisaliet uitgevoerde notabelenwoning Kwadijk 93 (circa 1890) is later tot school verbouwd. Een ruitvormige gevelversiering kenmerkt het dwarse eenlaagspand Kwadijk 131 (circa 1915).

Boerderijen. De laat-19de-eeuwse boerderij Zeevangsdijk 8 bestaat uit een houten voorhuis en een gepotdekseld hoger hooihuis. Het voorhuis van de boerderij Kwadijk 126 (circa 1905) is voorzien van een trapgevel.

Het gemaal ‘Zeevang’ (Zeevangsdijk 2) kwam in 1879 tot stand naar ontwerp van W.C. en K. de Wit als een eenlaagspand met rondboogvensters en wenkbrauwen. In 1917 kreeg het een draaistroom-elektromotor en Werkspoorschroefpompen.

Het voorm. station (Stationsweg 25) werd in 1884 voor de Staatspoorwegen gebouwd aan de lijn Zaandam-Hoorn, waarschijnlijk naar ontwerp van M.A.

Kwadijk, Station

[p. 413]

van Wadenoyen. Het gepleisterde gebouw bestaat uit een tweelaags hoofdblok en een iets lagere zijvleugel.

De verkeersbrug over de Purmerringvaart (Kwadijk ong.) is een ijzeren ophaalbrug uit 1922.

De watertoren (Kwadijk 39) verrees in 1925 naar een ontwerp met art décovormen van B.F. van Nievelt (hersteld 1957). De met afgeschuinde hoeken uitgevoerde toren heeft een betonskelet met bakstenen wanden en twee betonnen vlakbodemreservoirs.

Het voorm. fort bij Kwadijk (Kwadijkerlaan 4) is een omgracht fort van de Stelling van Amsterdam, aangelegd ter verdediging van een acces (spoorlijn Zaandam-Hoorn). Het in 1889 opgeworpen aardwerk werd in 1899 omgebouwd tot een verdedigbaar aardwerk. Van het geplande bomvrije gebouw kwam in 1913 alleen de fundering tot stand (verwijderd 1962).