Avenhorn
(gemeente Wester-Koggenland)
Dorp, ontstaan in de 13de eeuw bij de ontginning van wat toen de Veenhoop werd genoemd. Dit in 1319 voor het eerst vermelde dorp ontwikkelde zich tot een lintdorp. In 1915 kwam er een groenteveiling met overhaal (1917). In 1969 begon men met het uitbreidingsplan 't Hoog aan de noordzijde van het dorp.
De Herv. kerk (West 19) is een eenbeukige kerk met vijfzijdige sluiting, gebouwd in gotiserende trant in 1642. De meest westelijke travee met houten dakruiter heeft men in 1914 toegevoegd. De kerk werd in 1980 gerestaureerd.
De voorm. openbare lagere school met onderwijzerswoning (West 20-21) werd in 1873 gebouwd naar plannen van T.C. van der Sterr en heeft tot 1929 als zodanig dienst gedaan.
Woonhuizen. Het uit 1852 daterende gepleisterde middenganghuis West 1 met flauwhellend dak is rond 1920 verbouwd. Aan de jugendstil verwante details vertoont de dokterswoning West 5 (1906), ontworpen door J. Muller, C.M. Droogleever Fortuyn en C.B. van der Tak. De woonhuizen Het Hoog 4-6 (1934) zijn uitgevoerd met traditionalistische details en een gesneden kalf boven de ingang op de hoek.
De banpaal (bij Walingsdijk 119) is een 18de-eeuwse hardstenen paal voorzien van een gebeeldhouwde eenhoorn met het Hoornse stadswapen. De datering 1408 verwijst naar het jaar waarin de dorpen rondom Hoorn tot haar stedelijke rechtsgebied gingen behoren.
De Goorn. Dit dorp ten noorden van Avenhorn is een tweezijdig lintdorp. Ter vervanging van een kerk uit 1827 verrees in 1929-'30 de huidige R.K. O.L. Vrouwe van de Rozenkranskerk (De Goorn 69). Deze driebeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een slanke sobere toren met balustrade en koperen spits is ontworpen door J.Th.J. Cuypers en P. Cuypers jr. met neogotische referenties en expressionistische details. De pastorie (De Goorn 67) dateert uit 1853. De R.K. St.-Rosaschool (De Goorn 54) werd in 1935 gebouwd als een tweebeukige middengangschool met drie lokalen. Het in 1938-'39 naar plannen van N. Molenaar jr. gebouwde R.K. klooster Maria-Oord (De Goorn 50) vertoont een aan het werk van A.J. Kropholler verwante traditionalistische stijl.
Auteursrechtelijk beschermd