Voorwoord
De reeks Monumenten in Nederland is een gezamenlijk initiatief van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en Waanders Uitgevers. Het voorliggende deel is gewijd aan de provincie Noord-Holland. Eerder verschenen de delen over de provincies Utrecht (1996), Noord-Brabant (1997), Overijssel (1998), Groningen (1988), Gelderland (2000), Friesland (2000), Drenthe (2001), Limburg (2002), Zeeland (2003) en Zuid-Holland (2004). Dit boek over Noord-Holland biedt een rijk geïllustreerd overzicht van de monumenten in deze provincie en is in de eerste plaats bedoeld als beknopt naslagwerk voor een breed publiek. Als bron van informatie is het bruikbaar voor zowel de wetenschappelijk geïnteresseerde lezer als voor degene die vanuit een cultuurhistorische of toeristische belangstelling kort en bondig geïnformeerd wil worden. De reeks Monumenten in Nederland geeft een overzicht van de cultuurhistorisch meest waardevolle objecten en structuren. Niet alleen de oudere en al langer vertrouwde bouwkunst, maar ook de jongere monumenten uit de periode 1850-1940 krijgen ruimschoots aandacht. De grote verscheidenheid aan bouwwerken komt in dit boek goed tot uitdrukking. Daarbij is er niet alleen plaats voor het topmonument, maar evengoed voor de anonieme utiliteitsbouw. Van zeer oud tot tamelijk recent, van mooi tot merkwaardig, alle categorieën passeren de revue. Het resultaat is een compact samenhangend beeld van de aanwezige cultuurhistorische waarden per stad of dorp. De sterke belangstelling voor monumenten blijkt uit een grote vraag naar informatieve boeken en reisgidsen. Over het algemeen bestrijken deze boeken deelgebieden. Daarom is er behoefte aan een breed opgezette reeks als deze. Om de uitgave ook visueel aantrekkelijk te maken en de bruikbaarheid te verhogen, zijn de delen rijk geïllustreerd met speciaal voor dit doel gemaakte foto's en tekeningen.
Noord-Holland is een provincie met aanzienlijke landschappelijke verschillen: glooiende duinen in het westen, stuwwallen in het Gooi en eilanden in het noorden (Texel en Wieringen). Terwijl de luchthaven Schiphol een steeds groter deel van de Haarlemmermeerpolder beslaat, geven de oudere droogmakerijen benoorden het IJ nog een goede indruk van de weidsheid van het Hollandse polderlandschap. De spil van de provincie is zonder enige twijfel onze hoofdstad Amsterdam met zijn overweldigende hoeveelheid monumenten. Andere vanouds historisch vermaarde steden als Haarlem, Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen, Edam en Weesp komen vanzelfsprekend eveneens aan de orde. Bijzondere aandacht krijgen daarnaast de villadorpen in het Gooi en het Kennemerland en het industriële gebied langs de Zaan. Ook de vele dorpen en nederzettingen in de provincie komen ruimschoots aan bod, evenals de regio's waarvan zij deel uitmaken: Kop van Noord-Holland en Texel, West-Friesland, Waterland en Zaanstreek, Kennemerland, Meerlanden en de Gooi- en Vechtstreek.
De reeks wordt in opdracht van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg verzorgd door het vaste team van architectuur- en bouwhistorische onderzoekers van het Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis. Dit deel is samengesteld door dr.ing. R. Stenvert, dr. ing. Chr.J. Kolman, mw. drs. S.G. van Ginkel-Meester en mw. drs. M.E. Stades-Vischer. Voor de historische inleiding is een beroep gedaan op de historicus dr. R. Rommes. Het voor deze reeks gevormde redactieteam bestaat uit: drs. A.G. Schulte, drs. F.C.A. van der Helm, jhr. R.J.A. van Suchtelen van de Haare, ing. B.H.J.N. Kooij en mw. J.P.M. van den Heuvel namens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en de auteurs. Verder hebben de medewerkers van de afdeling Documentatie en Informatie van de Rijksdienst ieder op hun wijze, vanuit zijn of haar specialisme, bijgedragen aan de totstandkoming van de publicatie. Drs. B. Stamkot van het bureau MAP stelde de overzichtskaarten en stadsplattegronden samen, jhr.ir. R.G. Bosch van Drakestein verzorgde de kasteelplattegronden, ing. B.H.J.N. Kooij, mw. H. Jorritsma en H.F.G. Hundertmark vervaardigden de kerk- en overige plattegronden en H. IJsseling van Flying Focus maakte de luchtfoto's. De fotografen van de Rijksdienst, P. van Galen, A.J. van der Wal, IJ.Th. Heins, K. Roderburg, S.T.W.A. Technau, C.S. Booms, en hun oud-collega G.J. Dukker zijn verantwoordelijk voor de foto's. Ten slotte gaat onze dank uit naar het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland, dat door een genereuze financiële bijdrage deze uitgave mogelijk maakte.
Met dit werk over de provincie Noord-Holland levert de reeks Monumenten in Nederland opnieuw een bijdrage aan de kennisoverdracht over ons cultureel erfgoed en het wekken van de belangstelling daarvoor.
De Directie van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
Mw. Drs. L.M.E. Boot
Auteursrechtelijk beschermd
