Serooskerke
(gemeente Veere)
Kerkringdorp, ontstaan in de 12de eeuw op een kreekrug. De naam is een verbastering van 's-Heer Alardskerke. In de 13de eeuw verrees aan de zuidzijde van de dorpskerk het klooster Mariëndaal, later Soetendaal geheten (verwoest 1574). Het dorp ontwikkelde zich in westelijke richting naar de kruising met de belangrijke weg van Middelburg naar Oostkapelle. Na de Tweede Wereldoorlog is Serooskerke uitgebreid aan de zuidzijde.
De Herv. kerk (Noordweg 3), oorspronkelijk gewijd aan St. Johannes de Evangelist, heeft een recht gesloten eenbeukig schip en een forse toren van twee geledingen met overhoekse steunberen, een aanzet van een derde geleding en een vierzijdige spits. In de 15de-eeuwse toren hangt een door Johannes Burgerhuys gegoten klok (1676). Na de verwoesting van het middeleeuwse schip en koor in 1572-'74 volgde in de 17de eeuw enkel de herbouw van het schip. De kerk is in 1958 gerestaureerd en de torenspits heeft men na stormschade in 1966 hersteld. De kerk bevat een preekstoel met houten lezenaar (1661). In de zuidwand is een grote grafzerk ingemetseld voor Philibert van Tuyll van Serooskerke († 1661), ambachtsheer van Serooskerke, en Vincentia Magdalena van Swieten († 1629). Verder zijn er drie vroeg-17de-eeuwse grafstenen. Op het kerkhof bevindt zich een herplaatste zerk van P.E. Bland-Mathijssen († 1867) en R.J. Bland († 1871). De voorm. pastorie (Torenstraat 8) is een sober neoclassicistisch herenhuis met lijstgevel en werd gebouwd in 1879 ter vervanging van een eerdere pastorie.
De Geref. kerk (Ds. Van Wouwestraat 41), gebouwd in 1953 naar ontwerp van H. Eldering, is een markant in de as van de weg gelegen Y-vormig gebouw met in de hoek een verhoogde ingangspartij.
De voorm. openbare lagere school (Torenstraat 37) werd in 1883 opgetrokken in neorenaissance-vormen als uitbreiding van een in 1862 door het gemeentebestuur gestichte school. In 1905 waren de twee toegevoegde lokalen overbodig geworden en heeft men het rechter lokaal tot veldwachterwoning ingericht en het linker tot gemeentehuis (gevelsteen 1905). Na de gemeentelijke herindeling is het gebouw van 1966 tot 1983 als politiebureau in gebruik geweest en in 1985 is het verbouwd tot appartementen.
De brandweergarage (Torenstraat 30) is een rond 1930 gebouwd pand in zakelijk-expressionistische vormen.
Welgelegen (Oostkapelseweg 4), oorspronkelijk Vrederust geheten, is een tweelaags landhuis uit 1894 met hoekrisalieten en een houten dakruiter, uitgevoerd in rijke neorenaissance-stijl naar ontwerp van J.J. van Nieukerken. De eerste steen werd gelegd door J.A. Lantsheer. Het interieur bevat onder meer rijke stucplafonds op de begane grond en in het trappenhuis, dat is voorzien van glas-in-loodramen van atelier ‘Het Prinsenhof’ uit Delft. Verder zijn er marmeren vloeren, eikenhouten lambriseringen,
Serooskerke, Buitenplaats Welgelegen, koetshuis
neoclassicistische deuromlijstingen en een schouw met snijwerk (voorm. eetkamer).
Het oorspronkelijk met koetsierswoning, paardenstal en hooizolder uitgevoerde koetshuis (Oostkapelseweg 2a), gebouwd rond 1895 in chaletstijl naar ontwerp van J.J. van Nieukerken, is in 1988 hersteld na brand. Het eind 19de eeuw aangelegde park in Engelse landschapsstijl heeft slingerende paden parallel aan een langgerekte vijverpartij met eilandjes.
Woonhuizen. In oorsprong mogelijk 18de-eeuws is het woonhuis
Noordhout (Smidswegje 8). De gepleisterde voorgevel is voorzien van een ingezwenkte topgevel met kroonlijst en een eenvoudige classicistische ingangsomlijsting. Het in 1895 gebouwde woon- en winkelpand
't Wapen van Serooskerke (Torenstraat 6) heeft ook een ingezwenkte topgevel met kroonlijst.
Oostkapelseweg 25 is een eenlaags
Serooskerke, Woonhuis Oostkapelseweg 25
Auteursrechtelijk beschermd