Colijnsplaat, Bejaardenhuis Rustoord
woningen met een risalerende middenpartij in late neorenaissance-vormen, gebouwd in 1916 in opdracht van de Herv. diaconie.
Het voorm. rechthuis (Havenstraat 11), ook bekend als het veerhuis, is een fors maar sober classicistisch herenhuis, gebouwd in 1768-'69 naar ontwerp van Johannes van Es en Frans Rupingh. Vanaf de Franse tijd tot aan de gemeentelijke herindeling in 1941 is het gebouw als raadhuis in gebruik geweest. Nadien heeft het verschillende bestemmingen gehad.
Woonhuizen. De oudste huizen van Colijnsplaat staan langs de Voorstraat en zijn in de regel diepe eenlaagspanden met een 18de- of 19de-eeuwse verschijningsvorm. Voor de huizen ligt vaak een hardstenen stoep met hekpalen. Het pand Voorstraat 9, met gepleisterde tuitgevel, was oorspronkelijk voorzien van de jaartalankers ‘1729’. Ook Voorstraat 33 en Voorstraat 46 hebben een gepleisterde tuitgevel. Een veel voorkomend type is het woonhuis met ingezwenkte lijstgevel, zoals Voorstraat 4, 25, 35, 44 en 51. De panden Voorstraat 27, 31, 61, 67 en 69 hebben alle een gepleisterde ingezwenkte lijstgevel met geprofileerde, afgeronde deur- en vensteromlijstingen en een vroeg-19de-eeuwse paneeldeur. Het brede gepleisterde huis Voorstraat 28 heeft een 18de-eeuwse oorsprong. De huidige winkelpui is recent aangebracht. Met een rechte lijstgevel uitgevoerd is het dubbelpand Voorstraat 53-55, waarvan het linker deel (nr. 53) een vroeg-19de-eeuwse geprofileerde deuromlijsting en paneeldeur heeft en het rechter deel (nr. 55) is onderkelderd. Voorstraat 56 is een tweebeukig pand met een gepleisterde eclectische gevel. Andere interessante woonhuizen zijn de in 1895 als dokterswoning gebouwde grote villa Havelaarstraat 28, met een neorenaissance- en chaletstijl-detaillering, en Voorstraat 58 met een expressionistisch gedetailleerde gevel. De dwarse huizen Havelaarstraat 62-66 en de diepe panden Havelaarstraat 87-93 zijn voorbeelden van arbeiderswoningen uit circa 1910 met eenvoudige neorenaissance-details.
Windmolens.
De Oude Molen (Havelaarstraat 113) is een ronde grondzeiler met een deels gepleisterde romp en een met dakleer beklede kap,
Colijnsplaat, Woonhuizen Voorstraat 31-35
gebouwd in de 17de eeuw nadat de eerste molen uit 1598 was afgebrand. Oorspronkelijk was de molen eigendom van de prins van Oranje, ambachtsheer van Colijnsplaat. Restauratie heeft plaatsgevonden in 1973 en circa 1995. De molen
Nooitgedacht of
De Nieuwe Molen (Colijnsplaatseweg 2) is een ronde stellingmolen uit 1864, opgericht ter vervanging van een houten standerdmolen. De stenen romp is aan de westzijde gepleisterd, de houten kap heeft men met dakleer afgedekt. De molen is tot 1965 in bedrijf geweest.
Het pakhuis Havenstraat 36 is opgetrokken in gele baksteen met een zadeldak tussen tuitgevels. De eerste steen is gelegd in 1897 door J.C. Kole.
De weegbrug (tegenover Havenstraat 12) is rond 1920 aangelegd en voorzien van een in de oude zeedijk ingebouwd huisje.
De uitwateringssluis van de Valkreek of Valle (Westzeedijk ong.) dateert van-1757 (gedenksteen) en is later voorzien van een modern gemaal.
De dijkverhoging op de oude zeedijk (Havenstraat ong.) bestaat uit diverse na 1906 op de kruin van de zeedijk geplaatste betonnen dijkverhogingselementen volgens een systeem ontwikkeld door R.R.L. de Muralt.
Het monument voor de Watersnoodramp van 1953 (Havenstraat ong.) is ontworpen door J. Haas en is in 1993 geplaatst bij de coupure naast het voormalige raadhuis.
De Zandkreekdam bij het Katseveer (Deltaweg ong.), gelegen ten zuiden van Colijnsplaat, is in 1957-'60 aangelegd tussen Noord- en Zuid-Beveland als het begin van het Deltaplan. In de dam is een grote schutsluis opgenomen. Men sloot de dam met behulp van veertien eenheidscaissons.
De Zeelandbrug over de Oosterschelde (Deltaweg ong.), gelegen ten oosten van Colijnsplaat, is in 1961-'65 gebouwd naar ontwerp van J.G. Snip. De vijf kilometer lange brug is gefundeerd op telkens drie betonnen putten die ter hoogte van de waterspiegel door een caisson zijn gekoppeld. De hierop staande pijleropzetstukken dragen de geprefabriceerde kokervormige betonnen brugstukken, die ter plaatse gemonteerd zijn tot één voorgespannen geheel.
Auteursrechtelijk beschermd
