Monumenten in Nederland. Limburg

Maasbracht

Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen aan de oever van de Maas. In 888 wordt het als Warachte vermeld, in 1294 als Bracht. Met Roosteren en Echt vormde het één schepenbank in het ambt Montfort. In 1543 kwam Maasbracht bij het Habsburgse rijk en vanaf 1716 behoorde het tot het Staats Overkwartier. De havennijverheid werd enorm gestimuleerd met de aanleg van het Julianakanaal en de bouw van de sluis tussen 1925 en 1934, waardoor het thans een van de grootste binnenscheepvaarthavens is.

De R.K. St.-Gertrudiskerk (Hoofdstraat 7) is een lange kerk met een hoger, rond gesloten koor, een dubbel transept en een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. De laatromaanse mergelstenen toren verrees in de 14de eeuw. De tweede geleding is voorzien van ranke spaarvelden met rondbogen. De in 1891 in neogotische stijl vernieuwde kerk werd in 1944 zwaar beschadigd en in 1948-'49 vervangen door de huidige wederopbouwkerk met neoromaanse elementen naar plannen van A.J.N. Boosten. Kerk en toren zijn in 1995 gerestaureerd. Tot de inventaris behoren een hardstenen gotisch doopvont (circa 1500), een communiebank en twee biechtstoelen, alle in 1835 vervaardigd door F. Dieterich. Het gebrandschilderd glas is van de hand van M. Weiss.

Op het ommuurde kerkhof bevinden zich een stenen grafkruis uit 1784 en graftekens voor H. Geurts († 1882) en burgemeester M. Geurts († 1895). Het H. Hartbeeld (1924) werd gemaakt door J. Geelen.

Het raadhuis (Markt 36) is een fors dwars pand met een asymmetrisch risaliet voorzien van een dakruiter. Dit traditionalistisch vormgegeven pand werd gebouwd in 1939 en in 1999 uitgebreid. Op een hoek bevindt zich een beeld van St.-Gertrudis.

[p. 189]

Maasbracht, R.K. St.-Gertrudiskerk

Woonhuizen. Opvallend is de rijke, in chaletstijl uitgevoerde, villa Havenstraat 17 uit circa 1895. De ingangspartij heeft een open portiek en een torentje met tentdak op sierconsoles. Het herenhuis Kloosterstraat 8 (1907) vertoont chaletstijl-invloeden. Kloosterstraat 18 werd rond 1910 gebouwd in sobere neorenaissance-stijl. De drie sluiswachterwoningen Tipstraat 37-41 kwamen rond 1928 tot stand in traditionalistische stijl.

De boerderijen Hoofdstraat 40 (1850) en Hoofdstraat 44 (1860) hebben aan de straatzijde een tweelaags woongedeelte met een doorrit naar de achtergelegen binnenplaats.

De windmolen ‘Leonardusmolen’ (bij Molenweg 80) is een bergmolen met een ronde stenen romp en een met dakleer beklede kap. Deze in 1867 voor R. Vos gebouwde korenmolen is in 1987 voor het laatst gerestaureerd.

De voorm. stoomzuivelfabriek ‘De Driesprong’ (Rijksweg 4) werd in 1910 gebouwd. Het bijbehorende dwars geplaatste tweelaags gebouw met stalen vensters ontstond rond 1922. In 1952 heeft men het complex verbouwd tot school.

Het sluiscomplex in het Julianakanaal (Oude Maasweg ong.) werd rond 1928 gebouwd als een enkelvoudige schutsluis. Ten noorden hiervan kwam in 1966 een drielingsluis tot stand. De oude sluis werd toen verwijderd, maar de plaats is zichtbaar gebleven.

De Clauscentrale (Voorstraat 19) van de Provinciale Limburgse Elektriciteits Maatschappij is een elektriciteitscentrale

Maasbracht, Woonhuis Havenstraat 17

in functionalistische stijl, gebouwd in 1973 naar plannen van het architectenbureau Hoen Ubachs Romans. De koeltorens zijn ontworpen door ingenieursbureau Van Hasselt & De Koning.

Brachterbeek. Dit - vroeger Beek genoemde - dorp ten oosten van Maasbracht wordt rond 1500 voor het eerst vermeld. Boerderijen. Een 17de-eeuwse oorsprong heeft de gesloten hoeve ‘Mispadenhof’ (Hofstraat 25). De 17de-eeuwse noordvleugel bestaat uit een woongedeelte met schuur; de zuidvleugel heeft een onderkelderde voorbouw met vakwerkdelen en een 17de-eeuwse houtconstructie. De karakteristieke langgevelboerderij Tergouwen 8 dateert uit circa 1931. In 1701 gesticht is de O.L.-Vrouwe van Loretokapel (Tergouwen 4). De H. Hart van Jezuskerk (Kerkstraat 7), een eenbeukige kerk met terzijde staande toren, kwam in 1933 tot stand in sobere expressionistische stijl naar plannen van J. Franssen. De gebrandschilderde ramen (1952) zijn door M. Weiss vervaardigd en het H. Hartbeeld (1920) door J. Verdonk.