Grubbenvorst
(gemeente Horst aan de Maas)
Dorp aan de Maas, ontstaan in de middeleeuwen en toen Vorst genoemd. Begin 11de eeuw is er sprake van een eerste kerk. In 1323 was dit gebied Gelders, in 1648 werd het onderdeel van Spaans Gelre, in 1713 kwam het aan Pruisen en in 1815 werd het bij Nederland gevoegd. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp vooral aan de westzijde uitgebreid.
De R.K. kerk O.L. Vrouwe ten Hemelopneming (Pastoor Vullinghsplein 14) is een opvallende driebeukige kerk met rond gesloten koor en lage kooromgang, een ronde zijkapel met omgang en een brede westtoren met zadeldak en kleine naaldspits. Deze kerk werd in 1951-'52 gebouwd naar plannen van A.J.N. Boosten; de stoere toren volgde in 1955. De middeleeuwse dorpskerk ter plaatse werd in 1944 bij het opblazen van de toren onherstelbaar beschadigd.
Op het kerkhof bevinden zich enkele 17de- en 18de-eeuwse grafkruisen en -
Grubbenvorst, Ursulinenklooster Bisweide
zerken, waaronder twee priesterzerken (1749 en 1785). De
pastorie (Pastoorstraat 5) is uit 1860.
Het ursulinenklooster ‘Bisweide’ (Schoolstraat 10) is een fors complex met een lange drielaags hoofvleugel uit 1870, voorzien van een middenrisaliet met fronton. Haaks hierop bevindt zich in het midden een kapel uit circa 1890 en op de hoeken twee latere haakse vleugels. In de nabijheid staan een voorm. vierklassige R.K. lagere school (Kloosterstraat 71) uit circa 1890 en de Mariaschool (Schoolstraat 1) uit circa 1935.
Het raadhuis (Pastoor Vullinghsplein 1) is een rijzig dwars pand met bordestrap en dakruiter, gebouwd in 1938 in traditionalistische vormen naar ontwerp van A.J. Kropholler. Op het plein staat een achtzijdige muziektent uit circa 1920.
De ruïne van kasteel Grubbenvorst of ‘Gebroken Slot’ (bij Venloseweg 71) ligt op een heuvel nabij de monding van de Everlose beek in de Maas. Kort na 1311 liet Willem II van Millen een vierkante burcht bouwen met twee vleugels, een kleine binnenplaats en aan de zuidzijde een kleine en een grote hoektoren. Begin 15de eeuw werd het kasteel van een ringmuur voorzien. Na verwoesting in 1585 gingen plannen tot herbouw (1623) niet door, maar wel verrees in 1648 op korte afstand het nieuwe rijzige huis Venloseweg 71. De resten van het kasteel werden in 1944 opgeblazen, waarna van de twee ronde torens slechts enkele muurfragmenten bewaard zijn gebleven.
Huis Caldenbroek (Kaldenbroek 1) is een tweelaags L-vormig huis op een oorspronkelijk omgracht terrein. In 1394 is er al sprake van een huis Caldenbroek. Het huidige - gedeeltelijk in mergelsteen uitgevoerde - huis stamt uit het midden van de 16de eeuw en werd mogelijk gebouwd in opdracht van Adolf van Ghoor.
Huis De Steeg (Broekeindweg 1) is een fors midden-18de-eeuws tweelaags pand met hardstenen ingangsomljsting in Lodewijk XV-stijl. De windvaan van de dakruiter op het schilddak is gedateerd ‘1802’. De bouwhuizen aan weerszijden van het voorplein zijn begin 19de eeuw gebouwd in opdracht van P.A. van den Mortel.
Woonhuizen. Het in de 19de eeuw gepleisterde woonhuis Pastoorstraat 1 heeft in de zijgevel de jaartalankers ‘1651’. Een 18de-eeuwse kern hebben de huizen Dorpstraat 12 (1780), Pastoorstraat 11 (1794) en de sterk verbouwde herberg De Zwaan (Pastoor Vullinghsplein 7) uit 1796. Het sober neoclassicistische tweelaags woonhuis Dorpstraat 8-10 dateert uit 1844. Iets rijker van detaillering is het diepe huis Kerkstraat 2 (circa 1860). Het dwarse middenganghuis Dorpstraat 5 (1867) in neoclassicistische vormen heeft een daklijst met fronton. Jugendstil-details vertoont het in 1916 gebouwde
Auteursrechtelijk beschermd