Monumenten in Nederland. Drenthe

Nietap
(gemeente Noordenveld)

Dorp, ontstaan in de 17de eeuw als handelsnederzetting op de grens met Groningen. Het dorp had diverse herbergen, waaronder de ‘Nije Tap’, mogelijk de naamgever van Nietap. De bebouwing

[p. 152]

concentreerde zich langs de J.P. Santeeweg, in aansluiting op de bebouwing van het Groningse Leek.

Woonhuizen. Rond 1850 gebouwd is J.P. Santeeweg 16-18, een sober neoclassicistisch dwars huis met hoger opgetrokken middenpartij en een ingangsomlijsting. Voorbeelden van woonhuizen uit circa 1910, uitgevoerd met erkers en balkons en een jugendstil-detaillering zijn J.P. Santeeweg 27, J.P. Santeeweg 75, voorzien van een geveltop met decoratief houtsnijwerk, en het vergelijkbare, maar soberder uitgevoerde pand J.P. Santeeweg 73. Het café ‘De Waag’ (J.P. Santeeweg 15), voorheen bekend als café Pestman, is van een eenvoudige 18de-eeuwse herberg uitgegroeid tot een groot complex met café, zalencentrum en slijterij. Opvallend is de van oorsprong 19de-eeuwse houten veranda met terras aan de straatzijde.

Het voorm. tolhuis (J.P. Santeeweg 118) dateert uit circa 1885 en heeft twee halfronde vensters in de geveltop.

Huize Terheyl (Vagevuurselaan 2), gelegen in Terheijl ten zuidwesten van Nietap, is een blokvormig, sober neoclassicistisch pand met ingangspartij in de zijgevel. Het huidige gebouw werd rond 1855 gebouwd op de plaats van een in oorsprong 15de-eeuws huis, dat in bezit was van het klooster Aduard en na de Reformatie overging in particuliere handen. In 1632 kreeg het de status van havezate. Het in de 18de eeuw ingrijpend verbouwde huis werd in 1853 gesloopt.