Bovensmilde
(gemeente Midden-Drenthe)
Langgerekt kanaaldorp, gesticht in de eerste helft van de 19de eeuw als veenkolonie langs de Drentsche Hoofdvaart. Het vroeger ook Nieuw-Smilde genoemde dorp wordt gekenmerkt door een vrij open bebouwingsstructuur aan weerszijden van de vaart. Na de Tweede Wereldoorlog is Bovensmilde aan de oostzijde uitgebreid.
De Herv. kerk (Hoofdweg 186) is een dwars geplaatste zaalkerk met uitgebouwd portaal bekroond door een houten klokkentoren. Deze neoclassicistische kerk verrees in 1868-'69. De in 1902 aangebouwde consistoriekamer is bij de restauratie van de kerk in 1975-'76 grotendeels vernieuwd. De kerk bevat een vermoedelijk in 1684 voor de Waalse Kerk te Kampen gebouwd orgel (in 1743 hersteld door A.A. Hinsz en in 1809 ingrijpend gewijzigd), dat in 1897 door J. Proper is overgebracht naar Bovensmilde en vergroot (gerestaureerd in 1988). De pastorie (Hoofdweg 185) is een gepleisterde villa uit 1862 voorzien van een hoger opgetrokken middenpartij met eclectische detaillering.
De Geref. kerk (Ds. Luitzen Dijkstrastraat 23) is een wederopbouwkerk uit 1953, opgetrokken naar plannen van A. Smallenbroek in de vorm van een zaalkerk met uitgebouwd ingangsportaal onder welvend dak.
De voorm. School met den Bijbel (Kanaalweg 139-140) is rond 1900 gebouwd als een drieklassige lagere school met aangebouwde onderwijzerswoning.
Bovensmilde, Herv. kerk
Boerderijen. De forse kop-rompboerderij Hoofdweg 220 uit circa 1860 heeft een wit gepleisterd neoclassicistisch woonhuisgedeelte met zolderetage en ingangsomlijsting en een grote, deels met riet gedekte schuur. Het eveneens wit gepleisterde woonhuis van de boerderij Kanaalweg 150 bezit een eclectische detaillering. De schuur is vernieuwd. Kanaalweg 130 is een kop-rompboerderij uit circa 1910, voorzien van een met riet gedekte schuur.
Auteursrechtelijk beschermd