Voorwoord
In de reeks Monumenten in Nederland, een gezamenlijk initiatief van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en Waanders Uitgevers, is dit het zevende, aan de provincie Drenthe gewijde deel. Het geeft een geïllustreerd overzicht van de monumenten in deze provincie en is in de eerste plaats bedoeld als beknopt naslagwerk voor een breed publiek. Als bron van informatie is het bruikbaar voor zowel de wetenschappelijk geïnteresseerde lezer als voor degene die vanuit een cultuurhistorische of toeristische belangstelling kort en bondig geïnformeerd wil worden.
De reeks Monumenten in Nederland geeft een breed overzicht van de cultuurhistorisch meest waardevolle objecten en structuren. Omdat niet alleen de oudere en al langer vertrouwde monumenten, maar ook de bouwkunst uit de periode 1850-1940 ruimschoots aandacht krijgt, komt de grote verscheidenheid aan bouwwerken in dit boek goed tot uitdrukking. Daarbij is niet alleen plaats voor het meesterwerk, maar evengoed voor de anonieme utiliteitsbouw. Van zeer oud tot tamelijk recent, van mooi tot merkwaardig, alle categorieën bouwwerken passeren de revue. Het resultaat is een compact samenhangend beeld per stad of dorp van de cultuurhistorische waarden. De groeiende belangstelling voor monumenten blijkt uit een constante vraag naar informatieve boeken en reisgidsen. Over het algemeen bestrijken deze boeken slechts deelgebieden. Daarom is er behoefte aan een breed opgezette reeks als deze. Elk deel staat op zichzelf en kan onafhankelijk van de overige delen worden geraadpleegd. Om de uitgave ook visueel aantrekkelijk te maken en de bruikbaarheid te verhogen, zijn de delen rijk geïllustreerd met speciaal voor dit doel gemaakte foto's en tekeningen. Het beeldmateriaal benadrukt steeds het eigen karakter van het culturele erfgoed van de provincie.
Het aanzien van Drenthe werd tot ver in de 19de eeuw bepaald door onafzienbare heidevelden en uitgestrekte venen. In een paarse heidegloed gelegen hunebedden deden eenzame reizigers onwillekeurig denken aan verhalen over reuzen. Bij de toegangen tot dit door ontoegankelijke veenmoerassen omgeven gebied lagen van oudsher de steden Meppel - in het westen - en Coevorden - in het oosten. De tegenwoordige provinciehoofdstad Assen, ontstaan als middeleeuwse kloosternederzetting, werd pas in 1809 tot stad verheven. Ook de esdorpen Emmen en Roden en de veenkolonie Hoogeveen hadden aanvankelijk slechts een bescheiden omvang. Op de arme zandgronden was vooral sprake van eenvoudige bebouwing en dit bleef zo na de grote heide- en veenontginningen in de 19de en vroege 20ste eeuw. Uiteindelijk leidde dit tot een vaak imponerend landschap met daarin aardige kerken, charmante esdorpen en fraaie boerderijgroepen, onder meer te Schoonebeek, Zweeloo en Orvelte, maar ook schier eindeloze kanaaldorpen met grote ontginningsboerderijen, zoals in Nieuw-Buinen, Valthermond of Tweede Exlooërmond.
De reeks is samengesteld door een vast team van architectuur- en bouwhistorische onderzoekers. Dit deel is samengesteld door dr.ing. R. Stenvert, mw. drs. S.T. Broekhoven, mw. drs. S.G. van Ginkel-Meester en dr.ing. Chr.J. Kolman. Voor de historische inleiding is een beroep gedaan op de historicus drs. R.H. Alma. Het voor deze reeks gevormde redactieteam bestaat uit: drs. A.G. Schulte, drs. F.C.A. van der Helm, jhr. R.J.A. van Suchtelen van de Haare, ing. B.H.J.N. Kooij en mw. J.P.M. van den Heuvel namens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en de vier auteurs. Verder hebben de medewerkers van de afdeling Documentatie en Informatie van de Rijksdienst ieder op hun wijze, vanuit zijn of haar specialisme, bijgedragen aan de totstandkoming van de publicatie. Drs. B. Stamkot van het bureau MAP stelde de overzichtskaarten en stadsplattegronden samen, jhr.ir. R.G. Bosch van Drakestein verzorgde de kasteelplattegronden, ing. B.H.J.N. Kooij en H.F.G. Hundertmark de kerk- en overige plattegronden en H. IJsseling van Flying Focus de luchtfoto's. De fotografen van de Rijksdienst, met name IJ.Th. Heins, J.P. de Koning, K. Roderburg en A.J. van der Wal, zijn verantwoordelijk voor de foto's.
Met dit werk over de provincie Drenthe beoogt de reeks Monumenten in Nederland een bijdrage te leveren aan de kennisoverdracht van ons cultureel erfgoed en het wekken van de belangstelling daarvoor.
De directeur van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
Fons Asselbergs
Auteursrechtelijk beschermd
