Vrouwenparochie (Froubuorren)
(gemeente Het Bildt)
Wegdorp, aanvankelijk Kijfhoek geheten en ontstaan in de 16de eeuw aan de Middelweg, die het kort na 1505 ingepolderde deel van Het Bildt in oost-west richting doorsneed. De bebouwing langs deze weg kreeg in de 20ste eeuw een uitbreiding in noordelijke richting tot aan de spoordijk van de voormalige spoorlijn Leeuwarden-Stiens-Harlingen (1901-'36).
De
Herv. kerk (Kerkplein 2) is een vijfzijdig gesloten zaalkerk met houten geveltoren. De in 1670, als vervanging van een vroeg-16de-eeuwse kerk, gebouwde kerk heeft grote spitsboogvensters in de noordgevel. Zowel aan de koorzijde als in de westgevel is een ingang aangebracht. De westingang heeft een (later gewijzigde) classicistische omlijsting, voorzien van een frontonbekroning met inscriptie en het bouwjaar. In de geveltoren hangt een door Gregorius van Hall gegoten klok (1602). Het kerkinterieur wordt gedekt door een in het midden verhoogd tongewelf en is
Vrouwenparochie, Windmolen De Vrouwbuurstermolen
voorzien van een lambrisering. Tot de inventaris uit de bouwtijd behoren een preekstoel met inlegwerk van ebbenhout, een doophek en een overhuifde herenbank van de familie Van Haren. Verder bevat de kerk onder meer een rouwbord voor Boudewijn van Loo (1640) en een door L. van Dam & Zn. gebouwd orgel (1844).
Woonhuizen. Een klokgevel met aanzetkrullen en bekroning in Lodewijk XV-stijl hebben de huizen J.P van de Bildtstraat 8 (1783) en Waling Dijkstrastraat 9 (1792). Het van oorsprong 18de-eeuwse huis Waling Dijkstraat 21 heeft een 19de-eeuwse lijstgevel met pilasteromlijsting om de ingang. De zijgevel bevat een gedenksteen voor de Friese schrijver Waling Dijkstra († 1914).
Boerderijen. De 19de-eeuwse kop-hals-rompboerderij Waling Dijkstrastraat 101 heeft een met riet gedekte schuur en een voorhuis met zadeldak tussen door schoorstenen bekroonde topgevels. De ingang in de lange zijgevel heeft een vroeg-19de-eeuwse neoclassicistische omlijsting. Andere voorbeelden van dit boerderijtype zijn Middelweg-Oost 35 en Hamerenweg 11. De boerderij Waling Dijkstrastraat 48 bezit een rijk gedecoreerd blokvormig woonhuis uit 1903 in late neorenaissance-stijl. De tot dakerker opgetrokken middenrisaliet en de gevelhoeken zijn voorzien van gepleisterde pilasters.
Windmolen ‘De Vrouwbuurstermolen’ (Vrouwbuurstermolen 6), gelegen ten oosten van Vrouwenparochie, is een met riet gedekte achtkantige stellingmolen op een vierkante, met hout beklede onderbouw. De korenmolen is waarschijnlijk in 1862 gebouwd op de plaats van de oudste molen van Vrouwenparochie uit 1566. De laatste restauratie heeft in 1995 plaatsgevonden.
Het trafohuisje (Vrouwbuurstermolen 18), gelegen ten oosten van Vrouwenparochie, is in 1916 gebouwd voor het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf (PEB), naar ontwerp van de eigen tekenkamer. Het wit gepleisterd gebouwtje met samengesteld dak heeft smalle lichtspleten.
Auteursrechtelijk beschermd