Sondel
(gemeente Gaasterlân-Sleat)
Sondel, Boerderij J. Boomsmastraat 5
Streekdorp, ontstaan in de 12de of 13de eeuw op een zandrug. Via de Sondelervaart en de weg naar Tacozijl kreeg Sondel zowel over land als over water verbinding met de Zuiderzee (nu IJsselmeer). Na 1850 is de bebouwing langs de doorgaande weg (Beuckenswijkstraat) verdicht.
De Herv. kerk (Beuckenswijkstraat 2) is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een kleine, met zink beklede, geveltoren met ingesnoerde naaldspits. De kerk werd in 1870 gebouwd op de fundamenten van een voorganger. In de toren hangt een 14de-eeuwse klok. Tot de inventaris behoren een 17de-eeuwse preekstoel, een overhuifde herenbank en een door Bakker & Timmenga gebouwd orgel (1897). Op het kerkhof bevinden zich onder meer dertien 19de- en 20ste-eeuwse grafstenen met wapens van de families De Carpentier en De Rochefort.
Boerderijen. Uit de 18de eeuw dateren de kop-rompboerderij Beuckenswijkstraat 8 en de kop-halsrompboerderij J. Boomsmastraat 5 met naastgelegen bakhuis. Beide hebben een melkkelder onder het voorhuis. De stelpboerderij Beuckenswijk (Beuckenswijkstraat 11), met dakkapel uit circa 1890, heeft in de voorgevel twee grote gedenkstenen uit 1780 en 1785, afkomstig uit het voormalige huis Beuckenswijk, waarop onder meer het wapen van de familie Hylkama is afgebeeld. Andere voorbeelden van stelpboerderijen zijn J. Boomsmastraat 16 (circa 1860), met forse melkkelder, en de traditionalistische boerderij J. Boomsmastraat 64 (circa 1925).
Het voorm. radarkamp (Beuckenswijkstraat 26) dateert uit de Tweede Wereldoorlog. Het bestaat uit zestien, rond 1942 gebouwde, deels ondergrondse bakstenen schuilplaatsen met platte daken. Het complex is thans als recreatiepark in gebruik.
Auteursrechtelijk beschermd