Oudehaske (Aldehaske)
(gemeente Skarsterlân)
Wegdorp, waarschijnlijk rond 1200 ontstaan aan de ontginningsas tussen Heerenveen en Joure en de daarlangs gelegen vaart. In de tweede helft van de 19de eeuw werden de eerder verveende polders drooggemalen. Na 1960 is Oudehaske in zuidelijke richting sterk gegroeid.
De Herv. kerk (Badweg ong.) is een recht gesloten zaalkerk voorzien van een houten geveltoren met ingesnoerde spits. De in 1906 gebouwde kerk heeft rondboogvensters in verdiepte velden en aan de achterzijde meer recente aanbouwen.
Woonhuizen. Uit het eind van de 19de eeuw dateren de eenlaags huizen Jousterweg 112 (circa 1890), met een tot dakkapel opgetrokken geveldeel, en Jousterweg 118 (1899), een gepleisterd huis met schilddak en dakkapel. Een hoger opgetrokken gevelgedeelte met driezijdige erker hebben de 20ste-eeuwse eenlaags huizen Us Wente (Jousterweg 249; 1926) en Jousterweg 158 (1930), het laatste naar ontwerp van architect Waterlander.
Boerderijen. Van de boerderij De Greveling (Jousterweg 140) is alleen het dwarse voorhuis - met kelder, omlijste ingang en dakkapel - behouden gebleven. Het interieur bevat een rijke 18de-eeuwse betimmering en betegeling. De boerderij Jousterweg 53 heeft een dwars geplaatst voorhuis met souterrain, gebouwd in 1906 naar ontwerp van J.K. van Dijk.
Het trafohuisje (bij Jousterweg 45) dateert uit circa 1940 en heeft een hoog opgaand zadeldak en een topgevel met vlechtingen.
Haskerhorne (Haskerhoarne). Dit wegdorp ten westen van Oudehaske is waarschijnlijk ontstaan rond 1200 aan de ontginningsas Joure-Heerenveen. De Herv. kerk (Haulsterweg 1) is een driezijdig gesloten, deels gepleisterd zaalkerkje voorzien van een geveltoren met ingesnoerde spits. De huidige kerk kwam in de 18de eeuw tot stand en kreeg in 1913 een nieuwe westgevel. Tot de inventaris behoren een 17de-eeuwse preekstoel en een in 1873 geplaatst orgel (circa 1760) in een oudere kast (circa 1740). Verder bevat de kerk enkele grafzerken uit de 16de tot de 18de eeuw. Het gemaal (bij Polderbosdijk 5) is een eenlaags gecementeerd gebouw met zadeldak tussen topgevels, opgetrokken rond 1870 en gewijzigd in 1915. De stelpboerderij ‘Beatrix Hoeve’ (Tsjerkepaad 7) dateert uit 1938 en vertoont expressionistische invloeden. Ten zuidwesten van Haskerhorne staan de woonhuizen Haulsterweg 44-58, gebouwd in 1918 als een serie vrijstaande eenlaags huizen met zadeldaken haaks op de weg.
Vegelinsoord (Vegelinsoard). Buurtschap ten noorden van Oudehaske, ontstaan in de tweede helft van de 19de eeuw toen dit gebied werd verveend. De naam van de buurtschap was aanvankelijk Stobbegat. Vanaf de jaren dertig van de 20ste eeuw werd het verveende gebied in cultuur gebracht. Van de bebouwing met hoofdzakelijk kleine boerderijen en arbeiderswoningen resteren onder meer de boerderijen Deelswal 3 (1888), met onderkelderd blokvormig voorhuis op de hoek van de schuur, Middenweg 1 (1929), een keuterij van het krimptype, en de kop-rompboerderij Grevenweg 4 (1939). Ten noorden van Vegelinsoord staat de poldermolen ‘Deelsmolen’ of ‘Grevensmolen’ (Deelswal 4), een achtkantige grondzeiler met bakstenen voet en een met riet beklede houten romp en kap. De in 1859-'60 gebouwde molen bemaalde voorheen het noordelijke deel van de Haskerveenpolder. De laatste restauratie is in 1993 uitgevoerd.
Auteursrechtelijk beschermd