Monumenten in Nederland. Fryslân

Friesland

Oppenhuizen (Toppenhuzen)
(gemeente Wymbritseradiel)

Vaartdorp, ontstaan rond het jaar 1000. Tot circa 1850 bestond het dorp uit een lintbebouwing aan weerszijden van de

[p. 247]

vaart It Ges. Na de aanleg in 1866-'68 van de weg Sneek-Oppenhuizen - evenwijdig aan It Ges - ontstond bebouwing aan weerszijden van deze weg en groeide Oppenhuizen vast aan Uitwellingerga.

De Herv. kerk (Tsjerkebuorren 1) is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een toren van drie geledingen met omloop en ingesnoerde spits. De kerk werd in 1695 gesticht door grietman D.G. Burmania en in 1834 hersteld. In de in 1817 opgetrokken toren hangt een door Geert van Wou gegoten klok (1483). Het uitgebouwde portaal tegen de koorsluiting dateert uit 1914. Het kerkinterieur wordt gedekt door een houten gewelf met verhoogd middendeel. Het orgel is in 1909 gebouwd door Bakker & Timmenga.

De voorm. pastorie (Tsjerkebuorren 43) is een fors eenlaagspand uit 1866 met eclectische elementen, ontworpen door A. Breunissen Troost.

Woonhuizen. De eenlaagse diaconiewoningen Noardein 8-12 dateren uit 1857. Eenlaags renteniershuizen zijn Gea-sicht (Sjaerdawei 44; 1874), Noardein 85 (circa 1875) en Sjaerdawei 46 (circa 1890).

De stelpboerderij Tsjerkebuorren 45 dateert uit 1874 en heeft links in het voorhuis een melkkelder.

De draaibrug over de Boeresloot (bij Noardein 9) is een ijzeren brug uit circa 1890, die in de jaren twintig van de 20ste eeuw is vernieuwd.

De Geeuwpoldermolen, gelegen ten oosten van Oppenhuizen aan de Modderige Geeuw, is een houten spinnenkopmolen met vijzel. De in 1832 of 1841 gebouwde poldermolen bemaalt de Geeuwpolder en is bij een restauratie in 1987 grotendeels vernieuwd.