Oldeholtpade
(gemeente Weststellingwerf)
Streekdorp, voor het eerst genoemd in 1204 en ontstaan aan de Binnenweg (nu Hoofdweg) van Wolvega naar Oosterwolde.
De Herv. kerk (Hoofdweg 164), oorspronkelijk gewijd aan St. Stephanus, is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor, steunberen en een zware ongelede toren met traptoren en ingesnoerde naaldspits. De huidige, laat-gotische kerk kwam in 1545 gereed ter plaatse van een in 1204 tot parochiekerk verheven voorganger. De toren verrees in 1608. De kerk is in 1983-'84 gerestaureerd, de toren in 1989. Van de inventaris dateren de preekstoel, het doophek en een overhuifde herenbank uit circa 1650; een tweede herenbank is iets jonger. Het door Hendrik Meijer vervaardigde kabinetorgel (1800) met schijnfront van Gabry (1844) is in 1883 overgebracht uit de Janskerk te Haarlem en gerestaureerd in 1973.
De arbeiderswoning Hoofdweg 114 dateert uit circa 1880. Op het achterterrein staat een molenromp uit dezelfde tijd.
De stelpboerderij ‘Zorg en Genot’ (Hoofdweg 173) dateert uit circa 1915.
De Herv. kerk van Nijeholtpade (Kerkweg 4), gelegen ten noordoosten van Oldeholtpade, is een lage laat-gotische eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een toren van twee geledingen met ingesnoerde naaldspits. De oorspronkelijk aan St. Nicolaas gewijde kerk werd begin 16de eeuw gebouwd. De vermoedelijk gelijktijdig gebouwde toren had oorspronkelijk aan de voet drie openingen, maar deze zijn waarschijnlijk in de 17de eeuw gedicht; in de 18de eeuw verrees aan de westzijde een overhoekse steunbeer. In de toren hangen een door Willem Wegewaert gegoten klok (1598) en een klok van Gheraert Koster (1611). Tot de kerkinventaris behoren een doophek (circa 1660) en een door J.F. Kruse gebouwd orgel (1883). Op het kerkhof bevindt zich een zerk met zeis en zandloper voor de gebroeders T.K. Buitinga († 1881) en H.K. Buitinga († 1883).
De Herv. kerk van Oldeholtwolde (Kerkweg 6), gelegen ten noordwesten van Oldeholtpade, is een driezijdig gesloten zaalkerk met half ingebouwde toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. De van neogotische spitsboogvensters voorziene kerk verrees in 1875 naar plannen van T.D. Gaastra.
Ter Idzard. Streekdorp ten noorden van Oldeholtpade. De voorm. Herv. kerk (Idzardaweg 61), oorspronkelijk gewijd aan St. Bonifatius, is een eenvoudige laat-gotische kerk met driezijdige sluiting en een ingebouwde toren met ingesnoerde spits. De kerk werd rond 1500 gebouwd en kreeg in 1903 een toren en een nieuwe westgevel naar plannen van W.A. Scheenstra en H. Edinga. Vermoedelijk heeft men toen ook de kerk (gedeeltelijk) bepleisterd. De kerk bevat drie gebeeldhouwde epitafen voor de familie Van Idzaerda (1531, 1603 en 1620) en drie oude zerken. De arbeiderswoning Idzardaweg 80 dateert uit circa 1880, de stelpboerderij ‘Terwischa Zathe’ (Idzardaweg 78) uit 1883.
Auteursrechtelijk beschermd