Nes
(gemeente Dongeradeel)
Terpdorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen. De lage terp heeft een rechthoekige structuur met drie kerkpaden. Aan de zuidwestzijde bevindt zich het uiteinde van de Nesser Opvaart.
De Herv. kerk (Wâlddyk 9), oorspronkelijk gewijd aan St. Johannes de Evangelist, is een eenbeukige kerk met iets inspringend, vierzijdig gesloten koor en een ongelede zadeldaktoren. De midden-12de-eeuwse oostmuur van de toren is mogelijk een restant van een gereduceerd westwerk. Hiertegen werd eind 12de eeuw een toren gebouwd, gevolgd door een schip en in het midden van de 13de eeuw een met lisenen, rondboogfries en tandlijst versierd koor. In de 16de eeuw kreeg de kerk spitsboogvensters. De in 1604 deels beklampte toren bevat een door Gert gegoten klok (1477) en een klok van Petrus Overney (1686). De kerk is in 1974 gerestaureerd. Het interieur van het schip wordt gedekt door een houten tongewelf uit 1604. Tot de inventaris behoren een aan Yge Rintjes toegeschreven preekstoel in rococovormen (1775), een herenbank met opzetstuk (1775) en een orgel uit 1906.
De Geref. kerk (Wiesterwei 2) is een kruiskerk met dakruiter, portaal en aanbouwen in de binnenhoeken, opgetrokken in 1925 met expressionistische elementen.
De voorm. openbare lagere school (Headstrjitte 6) is rond 1900 gebouwd als een tweeklassige middengangschool.
Het woonhuis Foarstrjitte 21, gebouwd in 1913 met jugendstil-elementen, heeft een aangebouwd pakhuis voor de toenmalige aardappel- en graanhandel.
Auteursrechtelijk beschermd