Gaast
(gemeente Wûnseradiel)
Dorp, ontstaan op een natuurlijke hoogte bij de Zuiderzeekust. Omdat de kustlijn wijzigingen heeft ondergaan is de oorspronkelijke situatie moeilijk na te
Ferwoude bij Gaast, Herv. kerk
gaan. Sinds het verleggen van de Gaaster Oudvaart naar het oosten (vóór 1930) ligt de dorpsbebouwing tussen deze vaart en de huidige IJsselmeerdijk ingeklemd.
De Herv. kerk (Seedijk 6) is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een houten geveltoren met ingesnoerde spits. De middeleeuwse kerk is in 1916 geheel ommetseld. In de geveltoren hangt een door Jan Albert de Grave gegoten klok (1718). De kerk bevat een door W. Hardorff gebouwd orgel (circa 1860). Op het kerkhof staat een grafmonument uit 1908 in de vorm van een korte obelisk.
De voorm. Geref. kerk (Seedijk 5a) is een recht gesloten zaalgebouw uit circa 1870, voorzien van een houten geveltoren met ingesnoerde spits.
Woonhuizen. Uit 1743 dateert het deels onderkelderde, diepe eenlaagspand Buren 28. Dit huis met zadeldak tussen topgevels met vlechtingen en nokanker is in 1995 gerestaureerd. Buren 17 is een deels onderkelderd eenlaags huis uit circa 1920 met oeil-de-boeuf. Het dijkhuis Seedijk 1 is opgetrokken in 1921 naar ontwerp van J. van der Leij.
De boerderij ‘Fockemaoord’ (Meerweg 1), gelegen ten noordoosten van Gaast, is een rond 1905 gebouwde koprompboerderij met dwars geplaatst voorhuis voorzien van een hoger opgetrokken middenrisaliet.
Ferwoude (Ferwâlde). Dit terpdorp ten zuidoosten van Gaast is ont-