Voorwoord
In de reeks Monumenten in Nederland, een gezamenlijk initiatief van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en Waanders Uitgevers, is dit het zesde, aan de provincie Friesland gewijde, deel. Het geeft een geïllustreerd overzicht van de monumenten in een bijzonder deel van ons land. Het boek is in de eerste plaats bedoeld als beknopt naslagwerk voor een breed publiek. Als bron van informatie is het bruikbaar voor zowel de wetenschappelijk geïnteresseerde lezer als degene die vanuit een cultuurhistorische of toeristische belangstelling kort en bondig geïnformeerd wil worden.
De reeks Monumenten in Nederland geeft een breed overzicht van de cultuurhistorisch meest waardevolle objecten en structuren. Omdat niet alleen de oudere en al langer vertrouwde monumenten, maar ook de bouwkunst uit de periode 1850-1940 ruimschoots aandacht krijgt, komt een grote verscheidenheid aan bouwwerken in dit boek aan de orde. En daarbij is niet alleen plaats voor het meesterwerk, maar evengoed voor de anonieme utiliteitsbouw. Van zeer oud tot tamelijk recent, van mooi tot merkwaardig, alle categorieën bouwwerken passeren de revue. Het resultaat is dat per stad of dorp een compact samenhangend beeld ontstaat van de aanwezige cultuurhistorische waarden.
De groeiende belangstelling voor monumenten blijkt uit een constante vraag naar informatieve boeken en reisgidsen. Over het algemeen bestrijken deze boeken echter slechts deelgebieden en daarom is er behoefte aan een breed opgezette reeks als deze. Elk deel staat op zichzelf en kan onafhankelijk van reeds verschenen of nog uit te geven delen worden geraadpleegd. Om de uitgave visueel aantrekkelijk te maken en de bruikbaarheid te verhogen, zijn de delen rijk geïllustreerd met speciaal voor dit doel gemaakte foto's en tekeningen. Het fotomateriaal benadrukt in elk deel het eigen karakter van het culturele erfgoed van de betreffende provincie.
Vanwege hun grote verscheidenheid aan historisch erfgoed krijgen de elf Friese steden uiteraard veel aandacht. Ook komen grotere plaatsen als Heerenveen en Drachten ruimschoots aan bod. In totaal wordt het erfgoed van ruim driehonderd historische steden, dorpen en gehuchten beschreven. Aan de orde komen objecten en structuren die variëren van de laat-gotische Oldehove in Leeuwarden tot de in gewapend beton uitgevoerde belvédère in Oranjewoud, van de romaanse kerk van Hijum tot de imposante stadhuizen van Franeker en Bolsward, van de oude terpdorpen in het noorden, de klokkenstoelen in het zuidwesten, tot de jonge veenontginningsdorpen in het zuiden.
De reeks wordt verzorgd door een vast team van architectuur- en bouwhistorische onderzoekers. Dit deel is samengesteld door dr.ing. R. Stenvert, dr. ing. Chr.J. Kolman, mw. drs. S.T. Broekhoven en mw. drs. S.G. van Ginkel-Meester. Voor de historische inleiding kon een beroep gedaan worden op de historicus dr. Y.B. Kuiper. Het voor deze reeks gevormde redactieteam bestaat uit: drs. A.G. Schulte, drs. F.C.A. van der Helm, jhr. R.J.A. van Suchtelen van de Haare, ing. B.H.J.N. Kooij en mw. J.P.M. van den Heuvel namens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en de vier auteurs. Verder hebben drs. A. Reinstra en de medewerkers van de afdeling Documentatie en Informatie van de Rijksdienst ieder op hun wijze, vanuit zijn of haar specialisme, bijgedragen aan de totstandkoming van de publicatie. Drs. B. Stamkot van het bureau MAP stelde de overzichtskaarten en stadsplattegronden samen, jhr.ir. R.G. Bosch van Drakestein verzorgde de kasteelplattegronden, ing. B.H.J.N. Kooij en H.F.G. Hundertmark de kerk- en overige plattegronden en H. IJsseling van Flying Focus de luchtfoto's. De fotografen van de Rijksdienst, met name IJ.Th. Heins en J.P. de Koning, zijn verantwoordelijk voor de foto's.
Met dit werk over de provincie Friesland beoogt de reeks Monumenten in Nederland een bijdrage te leveren aan de kennisoverdracht over ons cultureel erfgoed en het wekken van de belangstelling daarvoor.
De directeur van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
Fons Asselbergs
Auteursrechtelijk beschermd