Maasbommel
(gemeente West Maas & Waal)
Dorp, ontstaan op een oeverwal van de Maas en voor het eerst vermeld in de tweede helft van de 13de eeuw. In de late middeleeuwen wordt Maasbommel als stad genoemd, maar een stedelijke ontwikkeling heeft zich niet doorgezet. Vóór 1850 bestond het dorp voornamelijk uit een lintbebouwing aan de Raadhuisdijk en Berghuizen, daarna tevens langs de Bovendijk en de Velddijksestraat.
De voorm. Herv. kerk (Raadhuisdijk 19) is een eenvoudig zaalgebouw met driezijdig gesloten koor en een deels opengewerkte dakruiter. De uit 1842 daterende kerk is mogelijk ontworpen door J. de Kloppert. Het neoclassicistische gebouw heeft gietijzeren spitsboogvensters tussen lisenen en een voorgevel met ingezwenkte top en bekronend fronton. Het interieur wordt gedekt door een gebogen stucplafond.
De R.K. St.-Lambertuskerk (Raadhuisdijk 44) is een driebeukige basiliek met driezijdig gesloten koor en een toren van vier geledingen met traptoren en ingesnoerde naaldspits met frontalen. De kerk verrees in 1868-'69 naar een neogotisch ontwerp van C. van Dijk. Het interieur wordt gedekt door kruisribgewelven. De kerk bevat een door de firma Smits gebouwd orgel (1907). De gebrandschilderde ramen zijn naar ontwerp van H.J. Groenendaal vervaardigd door W. Schmitz (1919, hersteld in 1937). De voorm. pastorie (Raadhuisdijk 42) is een eclectisch herenhuis uit 1844.
Het voorm. raadhuis van Appeltern (Raadhuisdijk 6) was gevestigd in Maasbommel. Het gebouw met souterrain, bordes en tot trapgevel uitgebouwd risaliet is oorspronkelijk in 1875 gebouwd naar ontwerp van C. van Dijk en ingrijpend verbouwd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.
Het herenhuis Raadhuisdijk 9, bestaande uit een tweelaags voorhuis en een lagere achterbouw, dateert in de huidige vorm uit circa 1800. Het pand heeft geprofileerde vensteromlijstingen met eclectische kuifstukken (circa 1865), gepleisterde hoekblokken en een neoclassicistische deuromlijsting.
Boerderijen. De boerderij
Kronenburg (Velddijksestraat 16) dateert uit circa 1800 en is gebouwd op het terrein van het verdwenen huis Kronenburg. Achter deze hallenhuisboerderij met dwars voorhuis bevindt zich een ronde karnmolen. De rond 1870 gebouwde
Maasbommel, Pastorie R.K. St.-Lambertuskerk
hallenhuisboerderij
Brouwershof (Berghuizen 40) heeft een onderkelderd voorhuis. Het tweelaags achterhuis is als brouwerij in gebruik geweest. De uit dezelfde tijd daterende hallenhuisboerderij
Berghuizen 1 heeft een onderkelderd dwars voorhuis en een aangebouwde varkensschuur.
Het dijkmagazijn (Bovendijk 4) dateert uit circa 1880. De kopgevels van het tweelaags gebouw hebben dubbele laaddeuren. De zijgevels hebben verdiepte velden met ventilatiespleten.
Auteursrechtelijk beschermd