Monumenten in Nederland. Gelderland

Joppe
(gemeente Gorssel)

Dorp, ontstaan in de 19de eeuw als katholieke enclave in de nabijheid van Huis 't Joppe.

De R.K. kerk O.L. Vrouw ten Hemelopneming (Joppelaan 73) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met balustrade, achtkantige lantaarn met frontalen en een slanke achtkantige spits. Deze neogotische kerk verrees in 1866-'67 naar plannen van H.J. Wennekers. Het interieur wordt gedekt door in stucwerk op latten uitgevoerde kruisribgewelven. Uit de bouwtijd stammen de preekstoel (circa 1870), het doopvont (1873) en de in 1962 tot hoofdaltaar omgebouwde communiebank (circa 1875), alle gemaakt door atelier Lenaerts en Houtermans uit Roermond; het orgel is gebouwd door M. Maarschalkerweerd (1889). De kerk is in 1992-'93 gerestaureerd. De pastorie (Joppelaan 71), in neogotische vormen en met wenkbrauwen boven de vensters, dateert uit circa 1867 en is ook ontworpen door Wennekers. Het kerkhof heeft een baarhuisje uit 1870, een door paden omgeven eiland met priestergraven en een kruisiging, en de grafkelder met granieten obelisk van de stichter van de kerk, F.E.A. van Hövell tot Westerflier (†1926).

Huis 't Joppe (Joppelaan 110) is een deftig landhuis bestaande uit een hoofdgebouw met klokkentorentje en zandstenen pronkrisaliet in Lodewijk XIV-stijl, geflankeerd door vooruitspringende zijvleugels. Geertruid van Markel, weduwe van de in 1736 overleden Deventer burgemeester Arnold Bouwer, liet het huis in 1739-'42 bouwen, mogelijk naar ontwerp van Jan Peterszen. Wellicht is bij de bouw gebruik gemaakt van een oudere herenkamer. In opdracht van A. Brandts werd in 1853 de rechter zijvleugel verlengd en vermoedelijk is toen ook de koepelkamer aan de achterzijde

[p. 210]

Joppe, Huis 't Joppe (1994)

aangebouwd. In 1863 kwam het huis in bezit van F.E.A. baron van Hövell tot Westerflier en Weezenveld. De alliantiewapens in de gevel zijn van hem en zijn vrouw R. Boreel de Mauregnault. In 1965-'67 is het huis gerestaureerd. Het interieur bevat een fraai trappenhuis in Lodewijk XV-vormen, en schouwen en stucwerk in dezelfde stijl.

De parkaanleg in landschappelijk stijl stamt uit 1831-'32. Rond 1880 heeft men het eindpunt van de oprijlaan veranderd en aan de achterzijde van het park een berceau aangelegd. De bijgebouwen zijn tussen 1864 en 1870 gebouwd.

Woonhuizen. Het pand Joppelaan 102 is rond 1854 als boerderij annex tolhuis gebouwd aan de toen aangelegde Joppelaan. Uit 1874 stamt de T-vormige dorpswoning Joppelaan 104-106. De in 1921 gebouwde villa Overdok (Lochemseweg 66) is door A.J. Jansen ontworpen in Engelse landhuisstijl met ‘Um 1800’-elementen.

Kring van Dorth bij Joppe, Jeugdherberg De Kleine Haar

Kring van Dorth. Buurtschap gelegen ten noordoosten van Joppe. Het huis Dorth (Bathmenseweg 16) is een oorspronkelijk 14de-eeuwse havezate. Van het rond 1606 gebouwde en in 1833 grotendeels gesloopte huis resteren bij de oprijlaan twee maniëristische obelisken op postamenten met leeuwenmaskers. Ook de hoofdlijnen van de parkaanleg horen bij dat oude huis. Een vervolgens in 1837 gebouwd huis maakte in 1930 weer plaats voor het huidige forse landhuis. In opdracht van G.O.F. ridder Huijssen van Kattendijke is het door A. de Maaker ontworpen in een op het Hollands-classicisme geïnspireerde nieuw historiserende stijl. Het koetshuis en de rentmeesterswoning in traditionalistische vormen zijn in 1929 gebouwd naar plannen van A.J. Jansen. De jeugdherberg ‘De Kleine Haar’ (Dortherweg 34) is een tweelaags houten gebouw in Noorse stijl. Het werd in 1910 geschonken door de Noorse koning aan de Opperhoutvester van het Nederlands Koninklijk Huis, G.E.H. Tutein Nolthenius, en nabij Diepenveen opgebouwd. In 1924 is het op de huidige plaats herbouwd en vanaf 1934 is het als jeugdherberg in gebruik.