Afferden
(gemeente Druten)
Dorp, ontstaan in de middeleeuwen rond de op een donk bij de Maas gelegen kerk. Op de aangrenzende oeverwal ontwikkelde zich een lintbebouwing langs de Koningstraat.
De kerktoren (Kerkweg 10) van de in 1838 gesloopte middeleeuwse kerk is een ongelede toren met lage kap, gebouwd in de 14de eeuw en voorzien van gekoppelde galmgaten met bakstenen deelzuiltjes. Op het kerkhof bevinden zich graven vanaf de 19de eeuw.
De R.K. kerk van St. Victor en Gezellen (Koningstraat 45) is een driebeukige kruisbasiliek met een door zijkapellen geflankeerd, vijfzijdig gesloten koor, vijfzijdig gesloten transeptarmen, een dakruiter en een onvoltooide westtoren met aangrenzende doopkapel. De neogotische kerk verrees in 1890-'91 naar ontwerp van C. Weber. Het gepolychromeerde interieur wordt gedekt door stergewelven. Tot de inventaris behoren een eikenhouten Piëta (circa 1520) en de door de gebroeders De Kort vervaardigde altaren (1893) en preekstoel (1898). Sinds 1895 bevat de kerk een door F.C. Smit gebouwd orgel (1851), dat toen is verbouwd door de gebroeders Gradussen. De pastorie (Koningstraat 47) uit 1890 is door C. Weber ontworpen. Op het kerkhof bevindt zich onder meer een grafkruis uit 1543.
Boerderijen. Aan de Koningstraat staan verschillende interessante hallenhuisboerderijen. Koningstraat 9 dateert volgens de jaartalankers uit 1711. De 18de-eeuwse boerderij Koningstraat 15 heeft een naar links uitgebouwd voorhuis. Hallenhuisboerderijen met een dwars voorhuis met lage verdieping en rieten schilddak zijn Koningstraat 7 en Koningstraat 14, respectievelijk uit de eerste en de tweede helft van de 19de eeuw. Op het erf van de laatstgenoemde boerderij staan twee hallenhuisschuren. In oorsprong 18de-eeuws, maar in zijn huidige vorm uit 1915, is de grote boerderij met dwarsgeplaatst voorhuis Koningstraat 4 met dwarsdeel. Het villa-achtige tweelaags voorhuis heeft een smal, tot een torentje opgetrokken, middenrisaliet. Kerkweg 77 is een hallenhuisboerderij met dwars voorhuis voorzien van het jaartalanker ‘1773’. Net buiten het dorp liggen ook enkele oude hallenhuisboerderijen, zoals Waalbandijk 68, met de jaartalankers ‘1740’, en Waalbandijk 88-90, uit de tweede helft van de 19de eeuw met dwars voorhuis. De voorm. boerderij met dwarsgeplaatst voorhuis De Drie Waaien (Waalbandijk 66) dateert uit 1894 en vertoont neogotische elementen. Op het erf staan onder meer een 18de-eeuws bakhuisje en een tabaksschuur in de trant van de Delftse School uit circa 1940.
Windmolen ‘De Drie Waaien’ (Molenweg 1) is een ronde stenen stellingmolen voorzien van een met riet gedekte houten kap. Deze korenmolen is in 1869 gebouwd ter vervanging van een in 1868 verwoeste standerdmolen. Op de
Afferden, Boerderij Koningstraat 4
Deest bij Afferden, Steenfabriek
baard staan de ineengevlochten letters K en S.
Het dijkmagazijn (Waalbandijk 62) dateert uit circa 1870 en is uitgevoerd in neoclassicistische vormen. De kopgevels van het tweelaags gebouw hebben dubbele laaddeuren. De zijgevels zijn voorzien van spaarvelden met ventilatiespleten.
Deest. Dit dorp ten oosten van Afferden is ontstaan in de middeleeuwen op een oeverwal van de Waal. Het wordt voor het eerst genoemd in de 10de eeuw. In het dorp staan enkele interessante hallenhuisboerderijen met dwars voorhuis, zoals ‘De Oude Dries’ (Kweldam 38) - deze boerderij is in eerste aanleg ouder dan 1837, het jaartal dat op een staafanker is aangebracht - en ‘Het Uiversnest’ (Van Heemstraweg 2a) uit circa 1850 met iets jonger achterhuis en op het erf schuren en een bakhuis. De R.K. kerk O.L. Vrouwe Onbevlekt Ontvangen (Grotestraat 15) is een basiliek met halfronde apsis en aan de zuidzijde een forse ongelede toren met flauw hellend tentdak en een rond baptisterium. De kerk is in 1952-'53 gebouwd in traditionalistische vormen naar ontwerp van H.C. van de Leur ter vervanging van een in 1944 verwoeste kerk uit 1858. In de toren, die in 1959 werd voltooid, hangt een door Peter van Trier en Johan Philipsen gegoten klok (1640). De kerk bevat een orgel van J.J. Vollebregt & Zn. (circa 1855). Het altaar en de preekstoel zijn beide door J.A. Oor vervaardigd in neogotische stijl (circa 1865). De pastorie (Grotestraat 13) dateert uit 1858. De steenfabriek
Auteursrechtelijk beschermd