Monumenten in Nederland. Groningen

Nieuw Beerta, Herv. kerk

Nieuw Beerta
(gemeente Reiderland)

Wegdorp, ontstaan op de Schanskerdijk na inpoldering van het gebied ‘de Uiterdijken’ in 1657. In 1665 verrees hier een eerste kerkje die in 1689 werd herbouwd en in 1856 opnieuw. Het dorp heeft grote boerderijen en nabij de kerk een dwarse lintbebouwing met kleine landarbeiderswoningen.

De Herv. kerk (Hoofdweg 18) is een door lisenen gelede zaalkerk met driezijdige sluiting, gebouwd in 1856 naar plannen van E. van der Voort. De voorgevel bevat een stichtingssteen en heeft een halsvormige beëindiging met daarachter een geveltoren voorzien van een opengewerkte lantaarn met koepelbekro-

[p. 169]

ning. De toren kreeg bij de restauratie in 1985 een nieuwe wijzerplaat. In de kerk liggen diverse zerken, waarvan de oudste uit 1705 dateert. Het orgel uit 1856-'57 werd gemaakt door W. Hardorff.

Woonhuizen. In het dorp staat een aantal rijke woonhuizen met fraaie tuinen in Engelse landschapsstijl; eclectisch van vorm is Hoofdweg 93 (circa 1880), neoclassicistisch van vorm is Hoofdweg 22 (circa 1890), chalet-details heeft de villa Verlengde Hoofdweg 9 (circa 1915) en jugendstil-invloeden heeft Verlengde Hoofdweg 3 (1913). Het laatstgenoemde huis heeft een tuin naar plannen van J. Vroom.

Boerderijen. Tot de fraaiste boerderijen van het Oldambster type behoort de Ebelsheerd (Hoofdweg 51), met voorhuis in eclectische vormen uit 1874 voor E.K. Ebels. De tuin in Engelse landschapsstijl is in 1914 naar plannen van J. Vroom aangelegd. Een dwars voorhuis in neoclassicistische stijl heeft de boerderij Verlengde Hoofdweg 45 uit 1905, gebouwd voor A.W.B. Groeneveld. Een van de mooiste voorbeelden in Groningen van een villaboerderij in jugendstil-vormen is Hoofdweg 81, gebouwd in 1909 voor de uit Duitsland afkomstige H. Humbert, die was getrouwd met de Groningse boerendochter W.L. ten Have. Opvallend zijn de groen geglazuurde kruispannen, de hoektoren en de raamvormen. De bijbehorende dubbele schuur is in 1970 gesloopt. Hoofdweg 95 is een boerderij met expressionistische vormen uit 1934 voor E.H. Leemhuis.

Nieuw Beerta, Villaboerderij Hoofdweg 81