Lutjegast
(gemeente Grootegast)
Wegdorp, ontstaan in de middeleeuwen op een smalle zandrug of gast, te midden van venen. Het dorp wordt voor het eerst genoemd in de 14de eeuw.
De Herv. kerk (A. Tasmanweg 75) is heeft een T-vormige plattegrond met aan de ingangszijde een toren van drie geledingen met ingesnoerde, achtzijdige spits. De kerk dateert uit 1877 en is in 1922 gerestaureerd. Tot de inventaris behoort enig meubilair uit de voorganger van de huidige kerk, waaronder een laat-17de-eeuwse kansel met het wapen van Prott. In de vloer liggen fraai gebeeldhouwde zerken voor Albertina Lucretia Prott-Snabel en Bernhard Johan van Prott († 1703). Een plaquette aan de kerk herinnert aan de in het dorp geboren 17de-eeuwse zeevaarder Abel Tasman.
De pastorie (A. Tasmanweg 50) is een vrijstaand pand met hoog een opgaand middenrisaliet, gebouwd in eclectische vormen rond 1885.
Het gebouw van de Geref. kerken in Nederland (A. Tasmanweg 99) is een kruiskerk met topgevels in expressionistische stijl. De kerk, die geen toren bezit, werd in 1922 gebouwd naar ontwerp van de architect J. de Haan.
Boerderij ‘Rikkerda’ (A. Tasmanweg 28) is een kop-romp-boerderij uit het midden van de 19de eeuw. Ten zuidoosten van de boerderij liggen de grachten van het in 1676 door Bernard Johann Prott gestichte buitenhuis Rikkerda, dat in 1829 werd gesloopt, maar waarvan de kelders nog aanwezig zijn.
Het elektrische gemaal van de Lutjegasterpolder (Stationsweg ong.) dateert uit 1935 en is uitgevoerd met expressionistische details.
De basculebrug over het Van Starckenborghkanaal en de bijbehorende eenlaags brugwachterswoning (Stationsweg 5) met expressionistische details dateren uit omstreeks 1936.
Auteursrechtelijk beschermd