Kolham
(gemeente Slochteren)
Wegdorp, ontstaan in de middeleeuwen op een zandrug. De kerk wordt in 1291 genoemd. De bebouwing van het dorp, dat in de 19de eeuw Ham werd genoemd, concentreerde zich langs de Hoofdweg. Na 1900 verrezen woningen langs de wegen naar Foxham en Hoogezand, en in de jaren twintig aan de Stationsweg (nu Eikenlaan).
De Herv. kerk (Hoofdweg 44) is een gepleisterde eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor, schilddak en dakruiter. Volgens het gedateerde provinciewapen is de kerk in 1641 gebouwd, maar gezien de steunberen kan ze nog 15de-eeuwse delen bevatten. In 1808 werd de kerk aan de westzijde ingekort en in 1829 kreeg ze nieuwe ramen. De dakruiter heeft men in 1848 vernieuwd en bevat een klok uit 1808, gegoten door A.H. van Bergen. Het interieur wordt overdekt door een balkenzoldering, dateert waarschijnlijk uit het begin van de 19de eeuw. Tot de kerkinventaris behoren een preekstoel met achterschot vervaardigd door Jan Ellens (1641), een herenbank met luifel en het wapen van De Sandra Veldtman (omstreeks 1700) en een door de firma Vermeulen gebouwd orgel (1912). De kerkvloer bevat een grafzerk voor ds. Gualtherus Piccart (†1742). De gepleisterde pastorie (Hoofdweg 46) stamt uit 1829, maar is in 1891 verbouwd.
De arbeiderswoningen Hoofdweg 112-118, vier vrijstaande woningen met krimpen, werden in 1919-'21 gebouwd voor de Stichting Woningbouw Slochteren.
De windmolen ‘Entreprise’ (bij Hoofdweg 90) is een hoge stellingkorenmolen; het met riet gedekte achtkant rust op een bakstenen voet. De molen werd gebouwd in 1906 door molenmaker J. Wiertsema ter vervanging van een voorganger uit 1880. Bij de bouw maakte hij gebruik van delen van een poldermolen uit de Grote Harksteder polder. De molen is in 1975-'78 gerestaureerd. Het voorm. station (Eikenlaan 62) aan de Woldjerspoorlijn in 1927 gebouwd, waarschijnlijk naar ontwerp van A. van der Steur in licht-expressionistische vormen. Na de opheffing van de spoorlijn in 1941 is het pand tot woning verbouwd.
De Isr. begraafplaats (bij Knijpslaan 45) is omstreeks 1870 aangelegd als begraafplaats voor joden uit de gemeente Slochteren en omgeving.
Auteursrechtelijk beschermd