Rossum
(gemeente Weerselo)
Dorp, ontstaan in de middeleeuwen als hoevenzwerm. Bij de 19de-eeuwse kerk ontstond na 1900 een dorpskern.
De R.K. St.-Plechelmuskerk (Thijplein 3) is een kruiskerk met versmald vijfzijdig gesloten koor en een ongelede toren met ingesnoerde spits, gebouwd in 1939-'41 naar ontwerp van C.A. Hardeman ter vervanging van een kerk uit 1832-'34. De pastorie (Thijplein 1) dateert uit 1940. Op het kerkhof staan een baarhuisje en een zandstenen calvarieberg uit 1911.
De voorm. klei-ontkleurings-fabriek Decolora (Tramweg 11), gelegen ten zuidoosten van Rossum aan het traject van de voorm. trambaan Oldenzaal-Denekamp, werd gebouwd omstreeks 1910. In het gebouw bevindt zich nog het originele machinepark voor de winning van een ontkleuringsmiddel uit klei.
Boerderijen. De
Boschwöner (Boschweg 7) is een 18de-eeuws driebeukig vakwerkboerderijtje. In de omgeving
Rossum, Everlo, bouwhuis
van Rossum liggen nog meer interessante boerderijen, zoals
Scholtelinde (Scholten Lindeweg 2), een forse langhuisboerderij met aangebouwde bovenkamer uit 1871 en een houtskelet uit 1678,
Loosteresweg 1, een 19de-eeuwse langhuisboerderij, en de monumentale tweekapsboerderij
Ensman (Ensmanweg 2) uit omstreeks 1910.
De Hunenborg (bij Broekmatenweg 4), gelegen ten noorden van Rossum in het vroegere Voltherbroek, is een ovale walburcht bestaande uit een hoge aarden wal omgeven door een natte gracht. Bij een opgraving in 1916 vond men, behalve de resten van veel houten gebouwen, aan de zuidoostzijde de fundamenten van een fors zaalgebouw, deels in zandsteen en deels in tufsteen opgetrokken. Het gebouw is waarschijnlijk jonger dan de wal, waartegen dit gebouw werd geplaatst. Het gebouw kan in verband worden gebracht met een recentelijk aangetroffen houten dam uit de jaren 1150-'60. De dam wijst erop dat een oudere, mogelijk 10de-eeuwse walburcht in die tijd, wellicht in opdracht van de Utrechtse bisschop, opnieuw in gebruik werd genomen. Tegen de eigenlijke burcht sloot een terrein, de in de 12de eeuw gebruikte ‘Lage Hunenborg’, aan met een lage omwalling en gracht die nu grotendeels is vergraven.
Everlo (Havezatheweg 10). Van deze ten oosten van Rossum gelegen voorm. havezate, gesticht in het derde kwart van
Auteursrechtelijk beschermd