Buurse
(gemeente Haaksbergen)
Dorp, ontstaan als kransesdorp. In de 20ste eeuw ontwikkelde zich een dorpskern rond de op de es gelegen kerken.
De Herv. kerk (Alsteedseweg 55) is een zaalkerk op T-vormige plattegrond, gebouwd in 1857 in eclectische stijl naar ontwerp van J.G.J. van Roosmalen. Het gebouw heeft gietijzeren spitsboogvensters en een risalerende ingangspartij bekroond met dakruiter. De neoclassicistische pastorie (Alsteedseweg 57), met tweelaags middendeel tussen eenlaags zijvleugels, werd gebouwd omstreeks 1860 naar ontwerp van H. Honhof.
De R.K. kerk O.L. Vrouwe Presentatie (Broekheurnerweg 6-8) is een eenbeukige kruiskerk met vijfzijdig gesloten koor en zware, enigzins convex gebogen toren met ingesnoerde vierkante spits. De kerk verrees in 1939-'40 naar een ontwerp in traditionalistische vormen van Joh.H. Sluijmer ter vervanging van een kerk uit 1859. De begraafplaats bij de kerk heeft aan de Esweg een toegangshek met gepleisterde hekpijlers uit 1879.
De Harrevelder Schans ten westen van Buurse, tussen de Buurserbeek en de Buurserstraat, is een vervallen vierhoekige, gebastionneerde schans, waarschijnlijk daterend uit omstreeks 1590.
Boerderijen. Rond het dorp Buurse liggen diverse interessante boerderijen, voornamelijk van het langhuistype. De uit 1834 daterende boerderij Steenberg (Haaksbergerweg 13) heeft een, blijkens de jaartalankers in 1707 gebouwde, bovenkamer met deur- en vensteromlijsting in Bentheimer zandsteen. Blijkens een gevelsteen in de opkamer dateert de voor Joan Wolterink gebouwde dwarshuisboerderij Wolterink (Broekheurnerweg 15) uit 1730. De boerderij heeft nog een oorspronkelijk interieur met betegelde haard. Op het erf staat een schuur met houtskelet uit 1844. Molenveld (Hasseltweg 19) is een langhuisboerderij met onderkelderde bovenkamer, voorzien van een gevelsteen uit 1772. Het bedrijfsgedeelte en de schuur dateren uit 1869. Andere tot de 18de eeuw teruggaande boerderijen zijn Alsteedseweg 50, met naast de niendeur een in vakwerk opgetrokken kamer, Klein- of Nieuw-Lankheet (Lankheterweg 3), met aangebouwde schuur, en Nijenhuis (Zendvelderweg 7), met aan weerszijden van de niendeur lage uitbouwen met lessenaarsdaken die hoekschotten genoemd worden. De laatstgenoemde boerderij heeft op het erf een hoge eenbeukige 18de-eeuwse schaapskooi. Waarschijnlijk 18de-eeuws is Bommelas (Bommelaspad ong.), een kleine boerderij zonder scheiding tussen woon- en bedrijfsgedeelte. De kleine vroeg-19de-eeuwse boerderij De Top (Watermolenweg 4) was oorspronkelijk ook een lös hoes. Oud-Lankheet (Lankheterweg 4), met bovenkamer en aangebouwde schuur, dateert uit omstreeks 1800. Op het erf staat een forse vrijstaande houten schuur. Textielfabrikant G.J.P. van Heek liet in 1906 een boerderij met 17de-eeuwse kern verbouwen tot de monumentale boerderij De Koelboer (Alsteedseweg 38) met elementen uit jugendstil en chaletstijl.
Grensstenen. De grenssteen met het nummer 834 (en nr. 1) aan de Niekerkerweg draagt de wapens van Overijssel, Gelderland en Munster. Aan de Gelderse zijde staat nog het jaartal ‘1766’, aan de Overijsselse zijde het jaartal ‘1773’. De grenspaal met het nummer 834E aan de Zuidgrensweg (bij nr.15) toont de letters O(verijssel) en M(unster) en het jaartal ‘1773’.
Auteursrechtelijk beschermd