Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Udenhout
(gemeente Tilburg)

Langgerekt wegdorp waarvan de oorsprong niet veel verder dan het eind van de 18de eeuw teruggaat en waarvan de hoofdas wordt gevormd door Slimstraat,

Udenhout, R.K. St.-Lambertuskerk

Groenstraat en Biezenmortelsestraat.

De R.K. St.-Lambertuskerk (Slimstraat 9) is een markant voorbeeld van een neoclassicistische pseudobasiliek. De kerk is in 1840-'41 gebouwd naar plannen van J.H. Laffertée, onder toezicht van A. van Veggel. Een fronton bekroont de hoog boven de zware kroonlijst uitstekende middenrisaliet. Daarachter verheft zich de vierkante klokkentoren met vierkante lantaarn en opengewerkte achtkantige koepel. De kerk werd in 1952-'53 met twee transeptachtige dwarskapellen vergroot. Het middenschip wordt gedekt door een tongewelf met stucwerk, de zijbeuken door vlakke plafonds. Halfronde bogen op toscaanse zuilen met hoge basementen scheiden de beuken van elkaar. Het meubilair, dat behalve de banken uit de bouwtijd dateert, is in een bijzonder rijke, late barokstijl uitgevoerd: het hoogaltaar (1848) door J.J. Peeters, de zijaltaren door J.J. Peeters en J. Buijssen, en de communiebank en drie biechtstoelen door J. Buijssen. F. Loret uit Mechelen bouwde in 1868 het orgel. De grisailles uit omstreeks 1696 van Jan de Bray hingen vroeger in de kapel van het Oud-katholieke seminarie te Amersfoort. L. Bäumler vervaardigde in 1955-'60 de moderne kerkbanken. De pastorie (Slimstraat 7) stamt uit de bouwtijd van de kerk en werd rond 1900 verbouwd.

Het voorm. St.-Petrusklooster

[p. 313]

Udenhout, Raadhuis

(Slimstraat 21-23) is een eenvoudig tweelaags kloostergebouw uit circa 1905 in een vormgeving met neogotische en neorenaissancistische elementen.

Huize St.-Vincentius (Schoorstraat 2-4) werd als gevolg van een legaat van W. van Iersel in 1925 verplaatst van Sint-Michielsgestel naar diens voormalige woonhuis (nr. 2), een pand uit het einde van de 19de eeuw dat nu als rectoraat dient. In 1927-29 volgde een grote uitbreiding naar plannen van J.J.M. van Halteren (nr. 4). Het hoofdgebouw met hoge middentoren, de kapel en de paviljoens zijn in expressionistische vormen uitgevoerd.

Het raadhuis (Slimstraat 2) is een gebouw uit 1849-'50, mogelijk naar ontwerp van A. van Veggel en in vroeg-neogotische-stijl, ook wel Willem II-gotiek genoemd. Het rijk uitgevoerde pand bestaat uit drie rechthoekige blokken van ongelijke grootte met afzonderlijke kappen en was oorspronkelijk ingericht als raadhuis, school en onderwijzerswoning.

De Strijdhoef (Schoorstraat 14) is een landhuis uit 1740-'60, gelegen op een omgracht terrein. Boven een hoog souterrain bevinden zich twee verdiepingen onder een schilddak. De ingang met klassieke omlijsting bevat een bovenlicht met snijwerk en lantaarn. Het interieur bevat een kamer met fraaie, met landschappen beschilderde behangsels uit 1742 van Dirk Dalens III. Omstreeks 1845 kreeg het huis aan weerszijden L-vormige aanbouwen in Willem II-gotiek. De toegangspoort en het zeskantige tuinhuis, beide met kanteelachtige versiering, dateren uit dezelfde tijd.

Woonhuizen. Slimstraat 25 is een zorgvuldig vormgegeven eenlaags dorpswoonhuis uit 1815, voorzien van empire-vensters met waaierzwikken en dito deuromlijsting. Het statige tweelaags herenhuis Slimstraat 26 heeft eclectische vensteromlijstingen en stamt uit circa 1870.

Boerderijen. Aan de noordzijde van het dorp, langs de Groenstraat, ligt een aantal min of meer gave langgevelboerderijen: Groenstraat 86 (1876), Groenstraat 88 (1869) met schuur uit 1892, Groenstraat 92 (1862) en Groenstraat 131 (1812) met Vlaamse schuur.