Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Meeuwen
(gemeente Aalburg)

Langgerekt dorp, ontstaan op een oeverwal van de (Bergsche) Maas. Tijdens de St.-Elisabethsvloed in 1421 werd Meeuwen bijna geheel weggevaagd. Na 1421 is bij de restanten van de kerk weer een dorp ontstaan.

De Herv. kerk (Hoek 2) is in 1953

[p. 251]

Meeuwen, Huis te Meeuwen (1965)

vernieuwd nadat de middeleeuwse kerk in 1944 grotendeels was verwoest. Van de oude kerk resteert alleen de zware, vlak opgaande bakstenen toren van twee geledingen uit de eerste helft van de 14de eeuw. De in 1953 gerestaureerde toren is voorzien van spaarvelden met rondboogfries en gekoppelde, spitsboogvormige galmgaten in rondboognissen. De kerk bevat de middeleeuwse grafzerk van Dierick van Merwede († 1452).

Huis te Meeuwen (Kasteellaan 3) is een monumentale dwarshuisboerderij, ter plaatse van het kort voor 1355 door Jan van Drongelen gestichte kasteel Meeuwen. De hoofdburcht daarvan, bestaande uit gebouwen aan drie zijden rond een binnenplaats en een schildmuur aan de noordzijde, werd tussen 1840 en 1850 gesloopt. Slechts de fundamenten en grachten zijn nog aanwezig. De bebouwing op de zuidelijker gelegen voorburcht werd in 1880 gedeeltelijk gesloopt en vervangen door een nieuwe kasteelhoeve op de oude fundamenten. Deze hoeve en een in 1904 toegevoegde uitkijktoren brandden in 1936 af. Daarvoor in de plaats kwam het volgende jaar, naar ontwerp van architectenbureau Van Pothoven, een herenboerderij in neorenaissance-stijl. Het dwars geplaatste, onderkelderde woongedeelte met lage verdieping heeft een zadeldak tussen hoge trapgevels en wordt bekroond met een achtkantig klokkentorentje. In de boerderij zijn delen van de oorspronkelijke voorburcht opgenomen en aan de westzijde ligt nog een deel van de oorspronkelijke omgrachting.

De windmolen Provincialeweg-Zuid 30 is een ronde bakstenen grondzeiler uit 1740. De korenmolen heeft een jaartalsteen met het wapen van Johan Maurits van Hemert. In 1988 is de molen van de oorspronkelijke, zuidelijker gelegen standplaats aan het Moleneind naar de huidige plek verplaatst en tot op ongeveer twee meter hoogte met nieuwe baksteen beklampt.

Boerderij ‘De Assem’ (Eindsestraat 12) heeft in de achtergevel de jaartalankers ‘1786’. De boerderij is opgetrokken in ijsselsteen en heeft een afgewolfd rieten zadeldak. Later is nog een zijkamer toegevoegd.