Engelen
(gemeente 's-Hertogenbosch)
Dorp, ontstaan op een donk langs de Dieze. Omstreeks 815 moet er al een nederzetting zijn geweest en in 1147 is er sprake van een kerkgebouw. Aan het eind van de 14de eeuw was er een blokhuis ter bescherming van de scheepvaart op de Dieze. De toename van het scheepvaartverkeer na 1800 betekende een nieuwe bloei voor Engelen.
De Herv. kerk (De Kerkhof 2) is een driezijdig gesloten zaalkerkje met dakruiter. Het gebouw verrees kort na 1551 als koor van de laat-15de-eeuwse St.-Lambertuskerk. Staatse troepen verwoesten die kerk in 1587, maar het koor bleef gespaard en werd na herstel in 1614-'15 ingericht als Herv. kerk. In het interieur hangt een door Borghart vervaardigde koperen lichtkroon uit 1794.
De R.K. St.-Lambertuskerk (Graaf van Solmsweg 73) is een eenvoudig zaalgebouw met twee devotiekapellen en een dakruiter, gebouwd in 1933 naar ontwerp van H. de Graaf in traditionele vormen.
Het voorm. raadhuis (De Kerkhof 4-5) werd gebouwd in 1844 en heeft een bel-etage en een souterrain, waarin vroeger de veldwachterswoning was gevestigd.
Woonhuizen. De pastorie Graaf van Solmsweg 65 is een laat-18de-eeuws huis met mogelijk oudere kern en in het rechterdeel een onderkelderde opkamer. Omstreeks 1875 kreeg het pand een nieuwe voorgevel. Het huis met bedrijfsruimte Dorpsstraat 12-13 stamt uit het tweede kwart van de 19de eeuw en heeft een in- en uitgezwenkte gevel afgetopt met een kroonlijst. Graaf van Solmsweg 77 en 79 kregen respectievelijk in 1854 en 1859 nieuwe, eenvoudige lijstgevels.
Pensionaten. Het pensionaat Graaf van Solmsweg 69 ontstond in 1828-'29 door verbouw van een ouder pand. Het forse pensionaat Huize Paulussen (Graaf van Solmsweg 71) werd in 1829 opgericht. Het neoclassicistische pand met risaliet en bordestrap heeft een souterrain en een omlopend schilddak.
Boerderijen. De Terp 1 is een 18de-eeuwse krukhuisboerderij met rieten dak en heeft mogelijk een oudere kern. De Terp 2 is een gepleisterde kortgevelboerderij uit de eerste helft van de 19de eeuw.
Kasteel Meerwijk (Gemaalweg 19), gelegen aan de overzijde van de Dieze, is een tot buitenhuis verbouwd kasteel dat zijn neogotische vormgeving kort na 1846 verkreeg. Omstreeks 1900 volgde een verdere verbouwing en uitbreiding.
Auteursrechtelijk beschermd