Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Empel
(gemeente 's-Hertogenbosch)

Dorp ontstaan in de Romeinse tijd op een oeverwal langs de Maas. In 1944 werd dit dorp, bekend als Oud-Empel, door een bombardement grotendeels verwoest. Bij opgravingen ter plaatse van de voormalige kerk zijn de restanten van een Romeinse tempel aan het licht gekomen. Na de oorlog werd het dorp zuidoostelijker in de polder herbouwd bij de resten van het voormalige kasteel. Dit dorp, Empel-Slot, kwam vanaf 1946 tot stand rondom een centraal, langgerekt driehoekig plein.

De R.K.H. Abt Landeliuskerk (Brink ong., Empel-Slot) is een blind-basilicale kruiskerk met vieringstoren, gebouwd in 1948-'49 in wederopbouwstijl. De pastorie (Proosdijstraat 12) stamt uit dezelfde tijd.

Het voorm. raadhuis (Brink 7,

[p. 154]

Empel-Slot) is een rechthoekig pand met hoog bordes uit omstreeks 1950.

Woonhuizen. Het zorgvuldig vorm gegeven huis Empelsedijk 20 (Oud-Empel) dateert uit omstreeks 1915. Het traditioneel vorm gegeven huis Empelsedijk 2 (Oud-Empel) stamt uit omstreeks 1935.

Gewande. Deze dijknederzetting ten oosten van Oud-Empel ontwikkelde zich op de plaats waar in 1511 het blokhuis ‘Blauwenhoek’ - later fort ‘De Blauwe Sluis’ - werd gebouwd. Bij de uitmonding van twee parallelle weteringen in de Maas liggen twee oorspronkelijk laat-19de- en vroeg-20ste-eeuwse, maar later vernieuwde gemalen. Het Hertogsgemaal behorende bij de Hertogswetering, gebruikt bij hoge waterstand, werd in 1940 gebouwd naar plannen van R. VerLoren van Themaat. Het Gemaal Caners behorende bij de Roode wetering, gebruikt bij lage waterstand, stamt uit omstreeks 1950.