Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Bladel

Tiendakkerdorp ontstaan bij een domeinhoeve. Waarschijnlijk omstreeks 1200 werd het dorp naar het westen verplaatst. De dorpskerk bleef echter op de oude plaats tot 1927.

De kerktoren (Torenbogt ong.) op het kerkhof van de in 1879 gesloopte St.-Petruskerk dateert uit de eerste helft van de 15de eeuw. De toren van drie geledingen heeft aan de westzijde overhoekse en aan de oostzijde haakse steunberen, waarvan de noordoostelijke tot traptoren is uitgebouwd. De tweede geleding heeft spaarvelden, afgesloten door gekoppelde rondbogen; in de derde geleding zijn de galmgaten aan elke zijde steeds paarsgewijs

Bladel, Kerktoren (restant St.-Petruskerk)

in rondbogen gevat. De torenspits werd vernieuwd in 1760. Aan de oostgevel is de dakmoet van de middeleeuwse kerk te zien. De in 1879 gebouwde neogotische kerk werd in 1925-'27 gesloopt, toen vlakbij een nieuwe R.K. kerk verrees.

De Herv. kerk (Van Dissellaan 1) dateert uit 1820 en is een bakstenen zaalkerk met gebosseerd gepleisterde voorgevel en driezijdige sluiting. Het interieur is voorzien van een stucplafond. Tot de inventaris behoren een eenvoudige 17de-eeuwse preekstoel en een in 1825 door P.J. Geerkens gebouwd kabinetorgel.

De R.K. St.-Petrus' Bandenkerk (Sniederslaan 46) dateert uit 1926 en is een kruiskerk met dakruiter en dubbeltorenfront. Het ontwerp van J. van Groenendael is geïnspireerd op Byzantijnse voorbeelden en vermengd met neogotische stijlkenmerken. De pastorie (Sniederslaan 48) dateert uit 1865 en bezit eveneens neogotische stijlkenmerken.

De R.K. jongensschool St.-Franciscus Xaverius (Sniederslaan 51) is een school met drie klassen, een ingangsrisaliet en een wolfdak, gebouwd in 1913 naar ontwerp van J. Heykants.

Woonhuizen. Het 19de-eeuwse dwarshuis Europalaan 96 heeft een zadeldak tussen zijtopgevels met vlechtingen. Sniederslaan 6a-8 is een

[p. 93]

tweelaags woonhuis annex atelier op L-vormige plattegrond en met een afgewolfd mansardedak. Het werd omstreeks 1910 gebouwd voor de kunstenaar J. Gindra.

De stoomzuivelfabriek ‘St.-Isidorus’ (Industrieweg 3) is een uit 1916 daterend complex met kantoorgebouw, productiehal, toren met waterreservoir en voorm. ketelhuis met fabrieksschoorsteen. Het geheel is naar ontwerp van L.J.P. Kooken opgetrokken in baksteen met traditionele elementen als kantelen, kruisvensters, vlechtingen en dakruiter.

Boerderijen. Rond het dorp ligt een aantal waardevolle 19de- en 20ste-eeuwse boerderijen. Latestraat 11 is een langgevelboerderij met karschop uit omstreeks 1875. De kortgevelboerderij De Gelderse Hoeve (Akkerweg 4) dateert van omstreeks 1910. Neterselseweg 15 is een langgevelboerderij uit 1925 en Bredasebaan 20 een koprompboerderij uit 1937 naar ontwerp van J.W. Dielis.

Netersel. In dit akkerdorp ten noorden van Bladel staat de R.K. kerk van H.H. Antonius en Brigida (De Hoeve 4), een basilicale kerk uit 1951. De kerkinventaris is afkomstig uit de in 1932 gesloopte laat-gotische St.-Brigidakapel, de oorspronkelijke slotkapel bij het kasteel van Netersel. Tot die inventaris behoren een 15de-eeuws houten kruisbeeld, een hardstenen doopvont (15de eeuw), beelden van Petrus en Paulus (late 18de eeuw) en geschilderde kruiswegstaties (vermoedelijk late 18de eeuw). In de toren hangen twee klokken van Jaspar Moer uit 1529 en 1530. De Oude Pastorie (De Hoeve 32) is een eenlaags (Kempisch) dorpshuis uit het eerste kwart van de 19de eeuw.