Achterveld
(gemeente Leusden)
Eenvoudig boerderijdorp in de Gelderse Vallei op de grens van Utrecht en Gelderland. Het dorp wordt voor het eerst in 1382 genoemd, maar een echte nederzetting ontstond pas in de tweede helft van de 17de eeuw langs de Hessenweg van Amersfoort naar Duitsland en de daar parallel aan lopende Kerkdijk.
De R.K. St.-Josefkerk (Hessenweg 325), een basilicale kruiskerk, werd gebouwd in 1932-'33. De architect, H.W. Valk, heeft getracht een ‘Christocentrische’ kerk te bouwen door het altaar in het midden te plaatsen. Het pand is vormgegeven in een voornamelijk op de vroeg-gotische bouwkunst geïnspireerde stijl. De westpartij en de viering zijn torenvormig verhoogd, de dwarsarmen klimmen trapsgewijs op. Het sobere interieur, met graatgewelven, koepel boven de viering en lage scheibogen tussen midden- en zijbeuken, is geheel in schoon metselwerk uitgevoerd. De westpartij en de doopkapel werden hersteld na in 1940 geleden oorlogsschade.
Het Tolhuis (Klettersteeg 5), gelegen aan de Hessenweg van Amersfoort naar Barneveld op de grens met Gelderland, is een eenvoudig pand uit circa 1870 met een door een wenkbrauw omlijst serliana-venster. Het is sterk verwant aan het verderop aan dezelfde weg gelegen, later tot kleine boerderij verbouwde tolhuis Stoutenburgerlaan 1.
De
R.K. lagere school (Jan van Arkelweg 6) is een dorpsschool uit 1912 ter grootte van drie lokalen, naar ontwerp
Achterveld, Tolhuis