|
| |
| |
| |
Beleazar,
Treurspel.
Eerste bedryf.
Eerste tooneel.
Astarbe, Corisbe.
Corisbe, kan het zyn, dat gy, van schrik bevangen,
Myn' grootschen toeleg doemt, in spyt van uw belangen?
Hoe! nu Pygmalion, die onöphoudlyk woed,
Een wreede pooging op uw Bloedverwanten doet,
En ik, om Tyrus van die yslykheên te ontheffen,
Dien vrekken Dwingeland tracht onverhoeds te treffen,
Ontzegt ge ondankbaar my, die ge alles zyt verpligt,
Uw hulp in 't geen myn moed zelfs tot uw heil verricht!
Denk niet dat ik, uit vrees van uw verdrukte Magen,
U dezen toeleg hebbe arglistig voorgeslagen:
De reden, die my noopt, is u noch onbekend:
Gy weet niet hoe ik deel in de algemeene elend'.
'k Heb, schoon door 's Dwinglands liefde op Tyrus troon verheven,
Al zuchtend hem myn hand, maar niet myn hart gegeven:
't Was reeds voor Joazar. Ik smoorde altoos myn smart,
Myn hopelooze liefde, in 't binnenst van myn hart.
Nu dreigt Pygmalion, belust op 's Jonglings schatten,
Moorddadig tegen dien Onnoozlen uit te spatten,
Die, heimlyk door myn zorg verwittigd van 't gevaar,
Licht vruchtloos zich verbergt voor zyn' Geweldenaar.
| |
| |
Ik zend, om door myn list hem zyn gevaar te onttrekken,
Als poogde ik yvrig in zyn schuilplaats hem te ontdekken,
In schyn verspieders uit; men spoort dien Held niet na:
Maar wie verzekert my dat niemand hem verraê?
Die Minnaar zal, aan 't hoofd van zyn misnoegde vrinden,
Zich dezen dag vol moeds een' opstand onderwinden,
Opdat ik onbevreesd, door eedle veinzery,
Den onderdrukten Staat van d'Aartstyran bevry'!
Vorstin, dit stout bestaan, te roekloos ondernomen,
Doet my, om uw gevaar, niet zonder reden schroomen.
Verzaak een dwaze min, die met uw glorie stryd:
Denk aan uw echtverbond...
'k Heb van myn' huwlykspligt onwraakbaar my gekweten:
Zelfs heeft myn Joazar myn liefde niet geweten:
Ik voed geen snoode min. Maar 'k heb natuur verkracht,
Gerechte wraak ontzegt aan myn vermoord Geslacht,
De kroon te dier geschat: die lafheid baart my wroeging:
De dood der Prinsen gaf myn wraakzucht geen vernoeging.
Ja, Phadaël, met gruweldaên betigt,
Stierf eertyds door myn wraak: zyn misdryf was verdicht.
Die Erfprins waar' gespaard; niet, als een Ryksverrader,
Op aangetygden schuld, verwezen door zyn' Vader,
't En zy ik waar' gedreigd door zyn' bedekten haat,
Gesproten uit myn' echt, en uit zyn Moeders smaad.
Prins Beleazar wierd, in zyne tedre jaren,
Op myn geheim bevel, geworpen in de baren,
Toen hy, om onderwys voor 't jeugdige verstand,
Van Tyrus reisde naar 't beroemde Griekenland.
Ikzelf, die nooit vergeefs een list heb ondernomen,
Bereidde hem dien togt, om tot myn wit te komen.
| |
| |
Geen storm, gelyk men waant, verbryzelde zyn kiel.
Natuur verwees ook hem in myn getergde ziel,
Terwyl de vrees my dwong het ongeval te weeren,
Eer hy, als Phadaël, in staat waar' my te deeren.
Maar 't bloed, waar uit ik sproot, noopt my gedurig aan,
Om op eene eedler wys naar strenger wraak te staan.
Geen staatzucht kan my meer in myn besluit weêrstreven,
Nu my Pygmalion ook voor myzelf doet beven.
Gekerkerd by zyn' schat, zyn éénig zielsvermaak,
En afgepynd door vrees van welverdiende wraak,
Kan hy van boezemvrind noch wacht verzekerd wezen:
Zyn gruwzame achterdocht, zyn schrik, doet alles vreezen.
Hem, die welëer om my eene Echtgenoot verstiet,
Hem, die my vurig mint, betrouw ik echter niet.
Die Gryzaart vreest myn jeugd, die hem ten val kanstrekken
Door heimelyke min... 'k Moet my 't gevaar onttrekken.
De ontmenschte gierigheid van dien Geweldenaar,
Reeds honderdwerf gedreigd, zal, zonder uw gevaar,...
'k Zou niet gewroken zyn. Myn moed doe zelf hem sterven.
Geliefde Magen, die gerechte wraak moest derven!
Het deert Astarbes hart, dat ze, u ten wreeden hoon,
Uw' Moorder heeft gespaart, ter liefde van de kroon.
Vergeeft het my; ik zal, in eedle woede onsteken,
Uw diervergoten bloed in 't end' kloekmoedig wreken.
Corisbe, doem niet meer een wraakzucht, die, gesterkt
Door vreeze en tedre liefde, een wis geluk bewerkt:
Poog mede myn besluit op 't spoedigst voort te zetten,
Eer 't nadrend onheil ons dit opzet mogt beletten.
De schrandre Narbal, die, door zyn' gewonen moed,
Met zyn' geduchten Zoon, Pygmalion behoed,
Die Yvraar voor zyn' Vorst, zal, verr' van my te stuiten,
Door myn verzonnen list, zelfs tot myn hulp besluiten.
Ook bragt myn Joazar gelukkig, zonder my
Te noemen, reeds een deel der Wachten op zyn zy'...
| |
| |
Ik zie den Dwingland... Meld den toeleg aan uw Magen:
Verzeker hun het eind' van hunne onlydbre plagen.
Men voeg'zich by myn' Held, als de opstand word verwekt,
Maar zonder dat myn hulp hun vrinden werde ontdekt!
| |
Tweede tooneel.
Pygmalion, Astarbe.
Mevrouw, is Joazar bereids in myn vermogen?
Of heeft hy 't morrend volk tot muitery bewogen?
Vorst, schoon hy zich verbergt, ik ben geenszins beducht,
Dat hy, in weêrwil van myn pooging, my ontvlucht'.
ô Ja, 'k zal dezen dag, tot straf der gruwelstukken,
Ter breidling van't geweld, hem uit zyn schuilplaats rukken.
Maar zou hy, tegen u, die, reis op reis behoed,
Het all' met siddring slaat,..?
Wie om de schatting my zyn' rykdom durft verbergen,
Durft ook het muitziek volk een' nieuwen opstand vergen.
Sints Topha in 't paleis gekerkerd is geweest,
Vermeet zich 't volk niets meer, dat voor haar leven vreest.
Zy blyve altoos een pand om 't woeden voor te komen!
Zy, schoon van hoop beroofd, zal nooit haar wraak betoomen.
Doch wat gevaar ik vrees, 't berouwt my echter niet,
Dat ik welëer, om u, die Wrevele verstiet,
Die, roekloos durvende op myn ryksbestiering smalen;
In 't onbepaald gezag my wilde op 't naauwst bepalen.
Maar gy, myn Zielsvoogdes! verzuim geen oogenblik;
Verras, uit deerenis met myn' gerechten schrik,
Den snooden Joazar, eer nieuwe muitelingen,
| |
| |
Door hem bewogen, my op 't onverhoedst bespringen;
Opdat myn grimmigheid, door zyn verdiende straf,
Een heilzaam voorbeeld aan de schuldigen verschaff'!
Ik sta 's Lands rechten voor, 'k wil niet lafhartig zwichten;
Voor die weêrspannigen de schatting niet verlichten;
Maar, billyk aangespoord door myn gevoeligheid,...
Hoe! Topha nadert my! wat roekloos onbescheid!
| |
Derde tooneel.
Pygmalion, Astarbe, Topha. Wachten van Topha.
Pygmalion, men heeft op nieuw uw' val besloten.
Gy hebt voordezen my, uwe Echtgenoot, verstooten,
Van 't ryksgezag berooft, en voorts (ô bittre smaad!)
Als Medestanderes van al 't gesmeed verraad,
Gekerkert in dit Hof, waar in ik moest regeeren:
Maar Topha kent geen wraak; haar yver poogt te weeren,...
Geveinsde! jaag den Vorst, door uw gevloekt bestaan,
Door uw vermeetle list, geene ydle siddring aan...
Maar, neen; men ziet te klaar den grond van uw gepeinzen:
Gy zult den Koning niet misleiden door uw veinzen.
Geef blyken van 't verraad. Wie wankelt in zyn' pligt?
Myn Vorst, slaat gy geloof aan 't geen zy loos verdicht?
Door dit gewaand verraad arglistig u te ontdekken,
Poogt die wraakgierge zich uwe achterdocht te onttrekken.
Zou zy, die zich door u op 't felst beleedigd acht,
U hoeden? Neen: hou die grootmoedigheid verdacht.
Het onheil treft myn ziel hoe langer hoe verwoeder.
| |
| |
Astarbe drukt dan ook een kinderlooze Moeder,
Die, als een schuldige verlaten van 't heeläl,
Den minsten troost niet heeft in 't pynlykst ongeval?
Die, ondanks all' haar' smaad, den Vorst nooit zal verraden?
Ik neem de Goden tot getuigen myner daden.
Pygmalion, tegen Astarbe.
Men hoore haar; zy toone een overtuigend blyk.
Ik waar' myn' wreeden smaad, het bitterst ongelyk,
Het dreigende gevaar, gelukkig reeds onttogen,
Indien ik 't morrend volk, met myn verdriet bewogen,
Tot myn behoudenis, en tot een' koningsmoord,
(Een feit, waar voor ik gruw,) in 't minst had aangespoort.
Dit, dit alléén, strekt my genoegzaam tot verschooning.
'k Verdicht dan geen verraad. Noch ééns, men dreigt den Koning.
Hoe weet gy 't gruwelstuk?
Bewust wat myn verdriet op 't hart des volks vermag,
En geenszins twyflende of myn wraakzucht zou, aan 't zieden,
Zyn heilloos muitgespan stoutmoedig by stand bieden,
Heeft die trouwlooze my uw doodsgevaar gemeld.
Men koos tot Opperhoofd een' onverwinbren Held,
En dreigt u dezen dag al woedende op te komen.
Zie daar, Pygmalion, al 't gene ik heb vernomen.
Ik doemde 't vloekverbond. De siddrende eedgenoot,
Verbaasd dat ik niet meê tot zyn verraad besloot,
Heeft zich, uit vrees van straf, het staal door 't hart gedreven.
Ik heb myn' pligt voldaan. Zie toe; zorg voor uw leven.
Pygmalion, tegen Astarbe.
Hoe onderzoek ik best, in deze onzekerheid,
Wie my naar 't leven dingt?.. Of word ik snood misleid?
| |
| |
Vorst, deze ontdekking kan haar misdryf niet verschoonen.
Tegen Topha.
Hoe! zal een lyk 't verraad, en uwe oprechtheid toonen?
Gelooft ge dat uw list, dees vond, te verr' gezocht,
U kan bevryden van een billyke achterdocht?
Het schynt, nadien ik my genoegzaam heb verdedigt,
Dat myne onkreukbre trouw op 't vinnigst u beleedigt.
Gy, die de ontdekking vreest van 't gruwzaam vloekverbond,
Betigt my met verraad: maar 'k zou op wisser grond,
Indien ik, als gy zegt, myn misdryf wou verbloemen,
U Medestanderes der muitelingen noemen.
En gy, Pygmalion, doe, eer men u verkloek',
Indien ge uw leven mint, een ernstig onderzoek;
En oordeel, als 't verraad onfeilbaar is gebleken,
Op wélk een wyze ik tracht myn ongelyk te wreken.
| |
Vierde tooneel.
Pygmalion, Astarbe.
Gy peinst en zucht, myn Vorst! Neen, vrees niet, nu haar nyd
Te bits, te schaamtloos my eene euveldaad verwyt,
En dus niet duister u haar wraakzucht doet bevroeden:
Vrees niets; 't is u bekend voor wie ge u meest moet hoeden.
Is 't mooglyk dat myn hart zyn' fellen schrik verbann'?
Zy zegt, een strydbaar Held is Hoofd van 't muitgespan!..
Zou Joazar, wiens moed..?
Gy dwaalt: hoor myn gedachten.
Men moordde, op haar bevel, in 't heimlyk één' der Wachten,
Opdat uw vrees geloof aan haar verdichtsel sla,
En die Arglistige te wisser u verraê.
| |
| |
't Zy Topha door een vond hare ontrouw poogt te dekken,
Of edelmoedig my het doodsgevaar te onttrekken,
Deze aanklagt is een blyk van nieuwgesmeed verraad,
En 't is my niet bekend wie my te duchten staat.
Ik moet myn Lyfwacht zelf met siddering aanschouwen.
Uw deugd, waar op alleen ik alles durf betrouwen,
Geeft myn beangstigd hart, in deze twyfeling,
Van uw standvastigheid zelfs geen verzekering:
Uw jeugd, uw schoonheid,.. Neen, myn min, gelyk voordezen,...
In deze onzekerheid is Narbal meest te vreezen.
Die strydbre Zeevoogd heeft, met zyn' geduchten Zoon,
Misschien u reis op reis bevestigt op den troon,
Opdat het namaals hem te wisser mogt gelukken,
Voor Topha, zyn Vriendin, u van dien troon te rukken.
Bedenk hoe yverig voor haar behoudenis,
Hoe magtig door uw gunst, hoe onvertsaagd hy is;
Dat hy uw' Zoon, wiens schuld onfeilbaar was gebleken,
Den snooden Phadaël voorheen zocht vry te spreken.
Ik dacht, eer hy met vrucht zyne ontrouw mogt bestaan,
Zyn deugd te toetsen, hem een' opstand voor te slaan.
Ik heb, met dit besluit, hem in 't paleis ontboden;
ô Ja, ik vrees dien Snooden.
Te roekloos op myn gunst, hem om zyn' dienst verleend,
En met het muitziek volk ontwyfelbaar veréénd,
Durft hy, schoon 't hem gevaar van ongenaê doet loopen,
My tot vermindering der schatting driftig nopen.
't Gezag van 't krygsvolk, uit de vloot, tot myn behoud,
In 't oproer hier gebragt, is hem alleen betrouwd:
Gantsch Tyrus, met dien Held op 't krachtigst ingenomen,
Gehoorzaam op zyn' wenk,... Ach! alles doet my schroomen.
Verwacht hem, toets zyn trouw: 'k verlaat me op uw beleid.
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
ô Staatzucht, die welëer, door uw bekoorlykheid,
My in myn' pligt weêrhield! vlie, vlie uit myn gedachten.
ô Wraakzucht! 'k heb van u myn éénig heil te wachten:
Ik red door u alleen myn' felgedreigden Held,
En tevens 't Vaderland, van 's Dwingelands geweld.
'k Zal willig, naa myn wraak, om met myn' Held te leven,
Aan de oude Koninginne een' ryksstaf wedergeven,
Die myn bederf zou zyn. Ach! dat myn veinzery
Des Zeevoogds bystand winn', tot straf der tyranny!
Of, zo hy 't grootsch besluit durft doemen, my betigten,
Hy zal ten minsten door zyne aanklagt niets verrichten.
| |
Zesde tooneel.
Astarbe, Narbal.
Standvastig Yveraar! ô Held! ô dierbaar Pand
Voor uw' gedreigden Vorst en 't zuchtend Vaderland!
Uw trouw, genoeg betoond in 's volks afgryslyk woeden,
Kan u, in 's Konings geest, voor achterdocht niet hoeden.
Vrees, dat zyn felle schrik uw diensten avrechts loon';
Vrees voor Albimaël, uw' teêrgeliefden Zoon.
Ik moest, tot uw behoud, dien argwaan u ontdekken,
Aan u, die Tyrus blyve een' trouwen Hoeder strekken!
Hoe! wy den Vorst verdacht? wat onverwachte maar'!
En gy, Mevrouw, gy meld aan Narbal dit gevaar?
Aan my, die, eer gy wierd op Tyrus troon verheven,
Den Koning, door myn' raad, durfde in zyn min weêrstreven?
Ach! had uw zuivre trouw, die my niet heeft misdaan,
| |
| |
Myn' hatelyken echt niet vruchtloos wederstaan!
Die yver tegen my, verr' dat ik dien zou wraken,
Verpligt my des te meer voor uw behoud te waken.
Gy, op wiens kloek beleid zich uw Vorstin betrouwt,
Zorg, door uw' wyzen raad, niet min voor myn behoud.
Ik, óók op 't felst gedreigd door d'argwaan van den Koning,
Eisch van uw dankbaarheid niets dan die pligtbetooning.
Mevrouw, 'k heb u verstaan; 'k zie wat uw oogmerk is.
De beste raad voor uwe en myn behoudenis,
Het éénig middel, dat gelukkig kan geschieden,
Bestaat in u myn hulp kloekmoedig aan te bieden,
Een' opstand voor te slaan. Gy weet wat myn gezag
By 't morrende gemeen, en 't oorlogsvolk, vermag.
Maar strekt uw oogmerk niet, om listig te onderzoeken,
Of Narbal, trouwloos, zich tot muiten durft verkloeken?
En zoud gy, noopte ik u tot zulk een vreemde daad,
Myne onbedachtzaamheid niet doemen, als verraad?
'k Zie dat uw schranderheid, door dit behendig veinzen,
My klaar verstendigt van uwe edele gepeinzen;
Dat ge in myn duistre taal myn heilzaam wit bespeurt,
En, wars van dwinglandy, myn' toeleg billyk keurt;
Dat uw geduchte moed, door yvervuur ontsteken,
Myn Vader, Broeders, myn vermoord Geslacht, zal wreken:
Ja, 'k wacht zelfs dezen dag, dat, tot uw' grootsten roem,
Al 't kwynend Vaderland u zyn' Verlosser noem',
Uw arm my magtig make uw heldendeugd te loonen,
En gantsch Phenicië op eene eedle wys te toonen,
Dat myn grootmoedig hart zyn staatzucht heeft verheert,
In 't end' niets anders dan gerechte wraak begeert,
En wenscht dat ik, voorlang met Tophaas druk bewogen,
Die Koningin herstelle in 't haar ontrukt vermogen,
Opdat zy, door myn list tot haar geluk misleid,
Bespeur' dat ik haar tart in edelmoedigheid.
De Hemel, die alleen de harten kan doorgronden,
| |
| |
Getuig' hoe 't myne, thans tot veinzery verbonden,
In 't heimlyk Tophaas wee als eigen smart gevoelt,
Al waant zy dat myn wrok haar' ondergang bedoelt!
Men zal zich dezen dag een' aanslag onderwinden.
Deel in dat heldenstuk met uw vertrouwde vrinden,
Zoo dra gy d'aanvang van dien opstand word gewaar;
Doch meld aan Topha niets: zy zou ontwyfelbaar,
Door overmaat van deugd, ons grootsch besluit ontdekken.
Men moet, haars ondanks, haar den wreedsten smaad onttrekken.
Vaarwel; gy weet genoeg tot redding van den Staat.
'k Heb 's Dwinglands geest misleid: beef, zo ge my verraad.
| |
Zevende tooneel.
Hoe! waant ge dat ik zou, voor u, myn' pligt verzaken?
My aan een' koningsmoord, een' gruwel, schuldig maken?
Ach! schoon ik ongestraft, begunstigd van de Goôn,
Door dit verraad my kon verzekren van den troon,
En schoon Pygmalion, misleid door kwaad vermoeden,
Ondankbaar tegen my, gelyk gy spelt, mogt woeden;
'k Zou echter, door myn trouw gedurig aangespoord,
Eer sterven t'zyner hulp, dan stemmen tot dien moord.
Denk niet dat Belus, die, als Hoofd van 's Konings Wachten,
U staat te duchten, mede uw opzet zal betrachten,
Al strekte ik schandlyk hem ten voorbeeld. Neen, ô neen!
Hy gruwt, niet min dan ik, van die afgryslykheên...
Helaas! 't is vruchteloos dat wy uwe ontrouw vloeken:
Myn list kon u ten deele in 't snood geheim verkloeken;
Maar 't is my onbekend wie met u samenspant:
En, ach! wie u betigt, strekt u ter offerhand'.
ô Wraakzucht, die, bedekt in 't ontrouw hart geboren,
Door geene weldaên van den Koning waart te smooten!
Verfoeijelyke drift! ik tartte uw razerny,
't En ware een dierbaar Pand... Maar Belus nadert my.
Men pooge met dien Held het onbeil af te keeren!
Misschien zal onze deugd van de ondeugd triomferen.
| |
| |
| |
Achtste tooneel.
Narbal, Belus.
De Hemel waakt, myn Heer, voor Tyrus ryksgebied.
De ontrouwe, die zichzelf voor Tophaas oog doorstiet,
Opdat zyne euveldaad niet strenger wierd gewroken,
Rechtvaardigt die Vorstin, heeft vóór zyn dood gesproken.
Die stervende eedgenoot, ter pyniging gedoemd,
Heeft Joazar, als Hoofd van 't vloekgespan, genoemt.
Hoe, Belus!.. Meldde die rampzalige niets naders?
Hy wees de schuilplaats aan des oppersten Verraders.
Abimaël, daar van bericht, wend alles aan...
Men marre niet myn' Zoon op 't spoedigst by te staan!
De Koning, steunende op uw dappre krygsbedryven,
Beveelt u, t'zyner hoede, in dit paleis te blyven,
Ik weet wáárom zy 't raadzaam vind.
Zy vreest voor Joazar, dien zy gewis bemint.
Zy deelt in zyn verraad, om zyn gevaar te weeren,
En hem op Tyrus troon met haar te doen regeeren.
Myne aaklige achterdocht steunt op een' wissen grond.
't En zy der Goden wraak, om 't heilloos vloekverbond,
Door Joazars bederf, Astarbe een' schrik verwekke,
En aan den Koning dus haar gruwelstuk ontdekke,
Zal noch trouwhartigheid, noch moed, noch kloek beleid,
Die Vyandin weêrstaan in hare trouwloosheid.
Indien het Godendom haar gruwzaam opzet duldde,
Zo zy den Vorst ontzielde, ach! doe haar nimmer hulde.
| |
| |
Uw Prins, voordezen door een' yvrig Onderzaat
Het zeegeweld ontrukt, verloss' den veegen Staat!
Ja, die Erfprins is in 't leven.
Het waar' te zorgelyk u meer berichts te geven.
Men hope dat zyn deugd, zyn ware heldenmoed,
In 't ende op Tyrus troon zyns Vaders wreedheid boet'!
Laat ons, op 't hoogst verpligt voor 't vorstlyk bloed te waken,
Het leven van dien Prins behendig ruchtbaar maken.
Men weere, sterft de Vorst, Astarbe van den troon,
Bevelende ons geluk aan 't wys bestier der Goôn!
Einde des Eersten Bedryfs.
|
|
Auteursrechtvrij