Brieven (2 delen)

Aan H.C. Steup³⁾.

358. ter Wildenborch den 2 April 1817:

MijnHeer,

De Piano is in den besten staat overgekomen. Ik heb UWED^s Zangwijze voor Göthes Kennst du das Land mede wel ontvangen en zie het verdere verlangend te gemoet; vooral de mij vriendelijk toegezegde Klavierbegeleiding

3) Muziekmagazijn, Kalverstraat, Amsterdam. Er zijn 13 brieven v. hem bewaard.

[p. 262]

van het zo even genoemde Lied; bij meerderen tijd zal ik beproeven om Nederduitsche woorden voor hetzelve te maken¹⁾. Ondertuschen is mij UWED^s wijze voor het Volkslied van den Ridder Tollens Wien Neêrlands bloed enz. in de gedachte blijven spelen. - Ik heb daarop de bij liggende woorden²⁾ gemaakt, die te ernstig zouden zijn voor de Muziek van den Heer W.³⁾. Misschien ware UWED^s zangwijze met mijne woorden uittegeven? In allen gevalle zoude het mij een zeer groot genoegen zijn, wanneer UWED. mij deszelfs compositie op Wien Neerlands bloed voor het Klavier gezet geliefde medetedelen opdat wij hier eens beproeven hoe mijn Text daarbij passen zoude’.... ‘UwED^s beide zangwijzen zal ik ook in geene verdere handen dan die van mijne kinderen laten komen’....

1) In de door Staring's zonen verzamelde Zangstukken vond ik Aristus aan zijn Geboortedal (bij de door Steup gezonden wijs) en Verlies (drie coupletten zijn gedrukt in den eersten Brief aan eenen vriend, in het Munstersche (1837, Dl. III, blz. 128).

2) Het Vaderland (bundel 1837, Dl. IV, blz. 79).

3) Wilms.

359. 19 Aug. 1817:

MijnHeer

Ik wenschte wel een klein draaiorgel⁴⁾ te hebben om buiten bij gebrek van een orkest voor het dansen van eenen huiselijken kring te worden gebruikt. - Hetzelve behoorde niet veel te kosten en kon daarom uitwendig ook zonder sieraad wezen; mids het inwendig sterk van maaksel en het geluid volkomen zuiver en goed ware. Op den cylinder of de cylinders zouden ten minste een drietal walzen, een paar engelsche contredansen, en eene fransche of quadrille dienen te staan - waarvan ik de muziek desnoods alleen met enkele noten voor de regterhand genoteerd gaarne te voren zag’.....

4) St. bestelt bij Steup ook een fluit, gitaar en harpsnaren; nu en dan ook muziek. Het orgel kostte hem f 144.

360. 23 Novbr. 1817:

Staring vraagt in plaats van de kleine een groote dwarsfluit, als een kind die tenminste kan bespelen.

‘Ik wenschte wel een Leerboek voor het zingen te hebben - doch niet te duur’.... ‘De composities op Wien Neêrlands bloed heb ik UwEd. weder toegezonden omdat ik (bij nader overleg) begreep dat het verschijnen van mijne woorden met eene zangwijs die mede naar den prijs⁵⁾ gedongen had

5) In 1815 had Van Kinsbergen de dichters opgeroepen o.a. om een “volkslied” met muziek in te zenden (prijs f 500); zooals bekend is, werd het “Wien Neerlandsch Bloed” van Tollens (muziek van Wilms) bekroond. (Zie o.a. Kalff VII, blz. 5-6).

[p. 263]

voor een uitlegging vatbaar zoude zijn waaraan ik mij niet bloot wilde stellen, als zeer bekend zijnde met den Heer v. Kinsbergen’....

Hij stuurt nu zelf een wijs en vraagt aan Steup deze tweestemmig te maken en van een accompagnement te voorzien.

361. 29 Dec. 1817:

De muziek voor het dichtstukje: het Vaderland¹⁾ heeft Staring op dun papier overgeschreven. Misschien was het beste hetzelfde ‘formaat als mijn Wilhelmus²⁾ en een paar andere stukjes bij Nolting in 't licht verschenen³⁾, ten einde hetzelve met het niet ondertekende Krijgslied⁴⁾, bij UWEd. uitgekomen, dat bijna even zo gedrukt is eene kleine verzameling helpe uitmaken die van tijd tot tijd nog zoude kunnen aangroeien; ten minste heb ik mij dien aangaande zo half en half schuldenaar van den Heer Nolting gemaakt’....

1) Bundel 1837, IV, blz. 79. Berlijn schreef voor dit gedicht ook muziek. Het is met de wijzen van Staring, Steup en Berlijn in de ‘Zangstukken’ bewaard. (Zie ook blz. 179).

2) Als Lied van Nederland bij Nolting uitgegeven (1816). Er zijn groote veranderingen ingebracht (bundel 1837, IV, blz. 49).

3) Het Geluk en Vertrouwen, beide in 1814 verschenen (bundel 1837, IV, blz. 58-59).

4) In 1813; bundel 1837, IV, blz. 47.

362. 6 Mei 1822:

Staring zendt een zangwijs, hij weet niet vanwaar de wijs is gekomen; ze was onder de studenten aan een kleine Academie in omloop. De oorspronkelijke text is kreupel Latijn, een lied tot roem van de Lente. St. werd door het lied getroffen en verzocht een van de zangers de noten op te schrijven en maakte nu een nieuwen tekst voor de studeerende jeugd⁵⁾. De vertaling voegt hij er bij. Misschien zou het goeden aftrek vinden, als het voor drie stemmen gezet werd; de opdracht zou kunnen zijn:

Studiosae Juventuti
Huncce vernaculi Poetae Lusum dicat H.C. Steup.

Heeft Steup lust de uitgave te wagen? Een vertaling te maken die op dezelfde wijs gezongen kan worden, daar ziet St. geen kans toe⁶⁾. De piano's houden zich goed.

5) Encomium Patriae (1822 door Steup uitgegeven, zie bundel 1837, IV, blz. 76).

6) Toch deed hij dit wel, het is opgenomen in den bundel v. 1827 als Vaderlandsch Koorgezang, blz. 126. (Zie over het ‘Encomium Patriae’ als lied van een Doopsgezind dispuut: De Zondagsbode 15-22 Maart 1914.)

[p. 264]

363. 4 Junij 1822:

Staring dankt Steup voor zijn goede meening over het gedicht; hij brengt in het Latijn enkele veranderingen. Een gedeelte van de wijs kan er misschien onder gezet worden voor de ‘min geoefende zangers - die men bij ons, inzonderheid onder onze mans, maar al te veel aantreft!’....

Ook de Nederl. vertaling is wat gewijzigd. Zijn naam kan er met een * onderkomen. Lulofs, de Secretaris van Zutfen, heeft de wijs in noten geschreven.

364. Wildenborch den 18 Junij [1822]:

Staring verzoekt wat van de nieuwste Fransche, Duitsche en eenvoudige Italiaansche Muziek te sturen¹⁾.

Wanneer het Encom. Patr. op een concert van Felix Meritis gezongen kon worden, was dit niet kwaad.

Hij zou nog graag een proef zien, er kunnen zoo licht feilen insluipen.

1) Wanneer de muziek niet komt, spijt dit St., want de kinderen waren bij elkaar en toen was ze noodig. Hij koopt voor ± f 15.

365. Wildenb. 1 Octbr. 1822:

Staring heeft uit een Staatscourant vernomen dat door Steup het Encomium Patriae aan het Min. v. Binnenl. Zaken is gezonden. De zes beloofde exemplaren wil hij niet meer hebben, maar wel een voor eigen rekening om niet het allerlaatst met deze uitgave kennis te maken en den Heer Lulofs een exemplaar te kunnen zenden. Deze kleinigheid kan wel op de rekening van Van Löben Sels of A. Op ten Noort gezet worden²⁾.

2) Hieruit blijkt St.'s heftigheid in dergelijke gevallen weer; als Steup in het antwoord toont dat de exempl. met een piano naar Zutfen verzonden zijn, begrijpt St. dat hij onbillijk geweest is.